2017 rok w ocenie resortu energii był ogólnie biorąc dobry dla polskiego górnictwa. Producenci węgla zamkną go na plusie. Ale problemy pozostają – pisze Teresa Wójcik, redaktor BiznesAlert.pl.
Zakładano osiągnięcie dodatniego wyniku finansowego zarówno przez Jastrzębską Spółkę Węglową jak i przez Polską Grupę Górniczą. Cel ten został osiągnięty, komunikaty katowickiego Oddziału Agencji Rozwoju Przemysłu wykazują zdecydowaną opłacalność produkcji węgla nie tylko koksowego, ale także energetycznego.
Hossa na węgiel koksowy
Jastrzębska Spółka Węglowa skorzystała na dużej zwyżce światowych cen węgla koksowego. Dzięki temu zwyżkował też na giełdzie kurs akcji.JSW zamknęła trzy kwartały tego roku zyskiem netto zbliżonym do 1,8 mld zł, a średnia cena węgla z JSW wynosiła 662,51 zł za tonę. Co należy oceniać jako duży sukces. JSW chce wyjść na rynek z emisją obligacji celem refinansowania zadłużenia. Wartość emisji może wynieść ok. 1,5 mld zł.
Węgiel energetyczny – deficyt na rynku
Negatywnym zjawiskiem na krajowym rynku węgla w ciągu tego roku jest znaczny deficyt węgla energetycznego. Do wykonania planu po trzecim kwartale ( zapowiadane było wydobycie 32 mln ton ) zabrakło ponad 2 mln. Deficyt uzupełniany jest rosnącym importem, w tym wg danych ARP z Rosji ( ponad 600.000 ton). Dane o imporcie oficjalnie nie dotyczą wyłącznie czterech koncernów energetycznych Tauron, PGE, Enea i Energa, które powinny zaopatrywać się w węgiel krajowy (miały energetyczne). Pojawiły się jednak w mediach ( Rzeczpospoita), że elektrownie należące do tych czterech grup kapitałowych uzupełniały węglem importowanym z Rosji. Problem deficytu węgla energetycznego oraz importu był analizowany kilkakrotnie na portalu BiznesAlert.pl. Zdaniem dziennikarki Karoliny Bacy-Pogorzelskiej deficyt czarnego złota na ten rok może sięgnąć kilku milionów ton. Problem wyjaśniany był przez wiceministra Grzegorza Tobiszowskiego następującymi przyczynami: zwiększony znacznie popyt na rynku krajowym ( znaczna zwyżka cen węgla z importu, także rosyjskiego), pewien spadek produkcji w niektrych kopalniach z przyczyn geologicznych ( Janina w Tauron-Wydobycie, Ziemowit w PGG). A przede wszystkim brak inwestycji w nowe złoża węgla w latach 2007 – 2015. W tym roku, 12 czerwca 2017 roku, ukazał się raport Najwyższej Izby Kontroli, który odsłonił katastrofę w górnictwie spowodowaną przez poprzedni rząd PO/PSL. W lipcu PGG deklarowała, że w pełni zaspokoi zapotrzebowanie na węgiel ze strony swoich stałych partnerów – elektrowni i elektrociepłowni. Obecnie resort energii przyznaje, że produkcja w tym roku będzie niższa ( biznesalert.pl/polska-energetyka-dwa-lata-rzadu ).
PGG zapewnia, że odbudowuje swoje moce produkcyjne. Od początku roku do listopada Grupa wydała na inwestycje ponad 586 mln zł. Plan inwestycyjny na lata 2017-2020 przewiduje łączne nakłady rzędu 7,2 mld zł – podał w wiceminister energii Grzegorz Tobiszowski.
Zakończona została w tym roku restrukturyzacja i koncentracja górnictwa węgla energetycznego. Z dniem 1 kwietnia PGG przejęło wybrane aktywa górnicze od KHW. PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna, Enea, Energa Kogeneracja, PGNiG Termika, Węglokoks, Towarzystwo Finansowe Silesia i Fundusz Inwestycji Polskich Przedsiębiorstw FIZAN zawarły z PGG umowę inwestycyjną w tej kwestii. W listopadzie Enea SA złożyła do UOKiK wniosek ws. przejęcia wspólnej kontroli nad PGG. Przy powoływaniu Grupy zakładano, że po około półtora roku powinna stać się spółką akcyjną. Wniosek Enei wiąże się z procesem przekształcania PGG w spółkę akcyjną.
Zadania dla sektora węgla kamiennego
Perspektywy dla górnictwa określa projekt Programu dla sektora węgla kamiennego z perspektywą do 2030 r. ( program ma być jednym z segmentów Polityki Energetycznej Polski). Dokument został opracowany przed podzespół powołany 26 lipca 2016 r. Prace zakończono, projekt został skierowany do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych. Sektor węgla kamiennego ma zapewnić „wysoką niezależność energetyczną kraju Polski oraz wspierać konkurencyjność gospodarki narodowej.” Tak zdefiniowane zadania zakładają efektywne wykorzystanie zasobów węgla kamiennego, kapitału społecznego i potencjału gospodarczego krajowego górnictwa. Projekt zawiera też dane o rynkach węgla i analizę koniunktury. Składa się z części diagnostycznej i analitycznej oraz z części wykonawczej, która zawiera definicję celów głównych przyszłego Programu, cele szczegółowe oraz ich realizację. Interesująca jest prognoza dla węgla koksowego i perspektywy dla Jastrzębskiej Spółki Węglowej. Projekt dokumentu zapowiada, że nowa ustawa górnicza zostanie przyjęta w 2019 roku. Ma ona m.in. określić możliwość finansowania dodatkowych zadań w sektorze węglowym po 2020 roku.
Finansowanie i czyste technologie węglowe
O finansowaniu inwestycji w górnictwo węgla kamiennego ekspert, prof. dr Władysław Mielczarski (Politechnika Łódzka) powiedział, że kopalnie można ratować bez wsparcia Brukseli. Na świecie są dziesiątki funduszy inwestycyjnych, które mogą kredytować projekty kopalń węgla kamiennego i elektrowni węglowych.
Projekt Programu stawia m.in na nowe technologie węglowe oraz na zgazowanie węgla. Nowe czyste technologie są konieczne, ponieważ nie da się z dnia na dzień wdrożyć OZE. Polska chce być europejskim pionierem w zgazowywania węgla. Po pracach eksperymntalnych obecnie w Bogdance trwają pilotażowe prace nad budową elektrowni na gaz z węgla o mocy 500 MW.
Węgiel brunatny – rozgrywka o Ościsłowo
Węgiel brunatny, obok węgla kamiennego, jest kluczowym paliwem dla krajowej energetyki, zabezpieczając ponad 33 pproc. krajowej produkcji energii elektrycznej. Obecnie, jest to zdecydowanie najbardziej efektywne kosztowo paliwo dla energetyki (nowoczesne technologie. Opracowany zostal Program dla sektora węgla brunatnego do 2030 r. Zgodnie z Programem niezbędne jest zagospodarowanie nowych złóż węgla brunatnego: Złoczew, Gubin, Ościsłowo, a w dalszej kolejności: i Dęby Szlacheckie, Oczkowice i Legnica. Jest to dzisiaj najbardziej efektywne kosztowo paliwo. Dla zagospodarowania nowych złóż kluczowe będą wdrożenie dedykowanego mechanizmu wsparcia oraz postęp technologiczny w wykorzystaniu węgla w obszarze energetyki i jej emisyjności. Jednak uruchamianie nowych odkrywek może stanowić problem. Obecnie nie mozna rozpocząć pilnego programu dla eksploatacji odkrywki Ościsłowo z powodu konfliktu między rządem, inwestorem (PAK) i Generalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska (GDOŚ) a poznańską Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska, która odmówia określenia środowiskowych uwarunkowań dla wydobycia węgla brunatnego i kopalin towarzyszących z kopalni odkrywkowej Ościsłowo. Władze centralne są właściwie bezradne, czas ucieka, a nowa odkrywka to być albo nie być dla elektrowni w Koninie.
