Capgemini opublikowało 21. edycję corocznego sprawozdania World Energy Markets Observatory (WEMO) , stworzonego we współpracy z De Pardieu Brocas Maffei i Vaasa ETT. Wyniki wskazują, że globalne zapotrzebowanie na energię i emisje gazów cieplarnianych (GHG) wzrosły w 2018 r., zagrażając ustaleniom porozumienia paryskiego.
Jak wskazują analitycy w raporcie, pomimo ciągłego wzrostu na rynku odnawialnych źródeł energii, oraz spadku ich kosztów, to jednak nadal węgiel, ropa naftowa i gaz pozostają podstawą rosnącego zużycia energii. Transformacja energetyczna jest również zagrożona napięciami geopolitycznymi i handlowymi oraz spadającym poziomem inwestycji w czystą energię. Patrząc obiektywnie na te zjawiska, prawdopodobnie bez zdecydowanych działań, które wykroczą poza istniejącą politykę transformacji energetycznej, świat najprawdopodobniej nie osiągnie celów porozumienia paryskiego.
Rosnące ilości gazów zagrożeniem dla celów porozumienia klimatycznego
Wysiłki na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych (Green House Gases) utknęły w 2018 roku, przy wzroście emisji o 2% w porównaniu z 1,6% wzrostem z 2017 roku i brakiem wzrostu w Europie w latach 2014-2016. Emisja gazów cieplarnianych wzrosła w Chinach o 2,3%, w USA o 3,4%, a w Indiach o 6,4%. Wzrost ten był spowodowany rosnącym zużyciem energii, które w 2018 roku wzrosło na całym świecie o 2,3 %, czyli prawie dwukrotnie więcej, niż średnia roczna stopa wzrostu od 2010 roku. Prawie 75% tego wzrostu napędzała konsumpcja ropy naftowej, gazu i węgla, najwyższa od 2013 roku. Na całym świecie nastąpił 4% wzrost zużycia węgla, przy znacznym wzroście produkcji energii z wykorzystaniem węgla.
Najszybciej rozwijającym się segmentem pozostają odnawialne źródła energii
Jednocześnie odnawialne źródła energii zachowały swój status najszybciej rozwijającego się źródła energii na świecie – 14,5% w 2018 roku. Odnawialne źródła energii nadal stają się tańsze, przy czym koszt energii elektrycznej wytwarzanej przez energię słoneczną, fotowoltaiczną i lądową energię wiatrową spada o 13%, a koszt energii wytwarzanej przez morską energię wiatrową o 1%.
Jednak inwestycje w czystą energię maleją. W pierwszej połowie 2019 roku wyniosły one 217,6 mld dolarów, czyli o 14% mniej niż w tym samym okresie 2018 roku. Inwestycje w Chinach gwałtownie spadły, o 39%, a w USA (6%) i w Europie (4%) – bardziej umiarkowanie. Natomiast w Indiach wzrósł on o 10% do 5,9 mld dolarów.
Do 2040 roku nie przewiduje się uprzemysłowienia żadnych przełomowych rozwiązań
Koszty energii odnawialnej nadal spadają, ale koszty związane z adaptacją technologii, przerwami w dystrybucji, między innymi związanymi z sezonowością, uniemożliwiają obecnie, aby technologie te były zdecydowanie bardziej popularne, niż większość innych źródeł wytwarzania energii elektrycznej.
W perspektywie 2040 roku nie przewiduje się uprzemysłowienia żadnych przełomowych rozwiązań technicznych związanych z energią. Jednak dąży się do poprawy istniejących technologii, a co za tym idzie do obniżenia kosztów energii ze źródeł odnawialnych, baterii elektrycznych, pojazdów elektrycznych i małych modułowych reaktorów jądrowych. Ponadto, rozbudowane zostaną również hybrydowe gospodarstwa rolne, wykorzystujące odnawialne źródła energii.
Według Colette Lewiner, doradcy ds. energetyki w Capgemini: „Udział różnorakich źródeł energii odnawialnej powinien wzrosnąć w wyniku zastosowania cyfrowych technologii, takich jak czujniki, połączone obiegi, gromadzenie większej ilości danych, sztuczna inteligencja, inteligentne sieci energetyczne, regulujące zapotrzebowanie, co wpłynie na poprawę efektywności”.
Europa przewodzi marszowi w kierunku niskiej emisji dwutlenku węgla
Europa okazuje się jak dotąd najbardziej skutecznym regionem w walce ze zmianami klimatycznymi i we wdrażaniu transformacji energetycznej. Wzrost zapotrzebowania na energię w regionie europejskim był znacznie niższy, niż w pozostałych częściach świata, a w 2018 roku wzrósł jedynie o 0,2 % w porównaniu z globalnym poziomem 2,3 %. Niemcy przodują w tej dziedzinie, odnotowując spadek popytu o 2,2%.
Europa jest na dobrej drodze do osiągnięcia dwóch z trzech podstawowych celów klimatycznych wyznaczonych przez UE na 2020 rok, czyli ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o 20% w porównaniu z 1990 rokiem, oraz zapewnienia udziału energii ze źródeł odnawialnych w zużyciu energii na poziomie co najmniej 20%. Rządy krajowe potwierdziły ostatnio plany redukcji emisji dwutlenku węgla. Francja zobowiązała się, aby do 2022 roku zaprzestać wytwarzania energii elektrycznej z węgla i do 2035 roku wytwarzać 50% energii elektrycznej z energii jądrowej. A Niemcy planują, aby do 2038 roku wyłączyć wszystkie elektrownie węglowe, które w ubiegłym roku stanowiły 37 % produkcji energii elektrycznej. Jednak wyzwania na rok 2030 i kolejne lata pozostają trudne do zrealizowania.
Napięcia geopolityczne i problemy energetyczne są coraz bardziej ze sobą powiązane
Zarówno Stany Zjednoczone, jak i Chiny, wykorzystały swoją rosnącą dominację na rynku energii na swoją korzyść w dziedzinie geopolityki. W przypadku Stanów Zjednoczonych wzrost wydobycia łupków pozwolił im przełamać zależność od Bliskiego Wschodu. Do 2025 roku ma stanowić ponad połowę światowego wzrostu wydobycia ropy naftowej i gazu (odpowiednio 75% i 40%). Chiny produkują 95% surowców i metali ziem rzadkich, które są niezbędne do przyspieszenia transformacji energetycznej, co stanowi o ich strategicznej przewadze.
Chiny i Indie, gigantyczni konsumenci i emitenci CO2, mają bardzo różne pozycje na rynkach energetycznych
Chiny ugruntowały swoją pozycję lidera rynku energetycznego, na którym energia jest dostarczana wszystkim mieszkańcom, z rozwojem elektrowni opalanych węglem, z 70% udziałem w rynku światowym. Chiny są liderem w dostarczaniu większości technologii (takich jak paliwa kopalne, odnawialne źródła energii i magazynowanie energii: 7 z 10 największych światowych dostawców sprzętu to Chińczycy). Choć rozpowszechniają tanie panele słoneczne, w raporcie podkreślono, że wkrótce Chiny mogą również stać się liderem w dziedzinie technologii jądrowej. Chiny są też odpowiedzialne za pokrycie 95% światowego zapotrzebowania na metale ziem rzadkich stosowane w zaawansowanych technologicznie rozwiązaniach.
W Indiach kwestia ta jest bardziej skoncentrowana na dostarczaniu energii elektrycznej dla wszystkich (program „24/7 Power for all”).
Oba kraje pozostaną w wysokim stopniu uzależnione od elektrowni węglowych przez co najmniej 2 dekady, aby zaspokoić rosnące krajowe zapotrzebowanie na energię i pozostaną dużymi emitentami CO2.
Czy to wystarczy, aby osiągnąć cele klimatyczne?
W sprawozdaniu stwierdzono, że biorąc pod uwagę obecne tendencje konsumpcyjne, to cele założone w ramach porozumienia klimatycznego wyglądają nierealistycznie. Aby wywrzeć znaczący wpływ, rządy musiałyby wprowadzić zmiany. W sprawozdaniu zaleca się:
- Podniesienie cen emisji dwutlenku węgla do poziomu, który pobudzi inwestycje bezemisyjne.
- Zwiększenie wykorzystania i poleganie na energii odnawialnej.
- Rozwijanie infrastruktury do ładowania pojazdów elektrycznych.
- Zwiększenie finansowania na rzecz wychwytywania, wykorzystywania i składowania dwutlenku węgla.
- Promowanie czystych technologii spalania węgla w elektrowniach.Przeznaczenie 100 % wpływów z podatków na ochronę środowiska na projekty związane z transformacją energetyczną (z obecnego poziomu poniżej 50 %).
- Utorowanie drogi do renowacji budynków, aby uczynić je bardziej energooszczędnymi.
- Poleganie na uczestnictwie przedsiębiorstw użyteczności publicznej i instytucji finansowych w tych działaniach.
- Wdrożenie programów w celu osiągnięcia zmian zachowań wszystkich użytkowników indywidualnych.
„Liczby pokazane w raporcie są sygnałem alarmowym dla świata”, powiedział Philippe Vié, szef sektora energetycznego w Capgemini. „W związku ze wzrostem globalnego zapotrzebowania na energię, które w większości zaspokajane jest przez zużycie paliw kopalnych, cele porozumienia paryskiego stają się bardziej odległe, niż kiedykolwiek wcześniej. Warto zauważyć, że nadal obserwujemy te niepokojące trendy, nawet jeśli odnawialne źródła energii stają się bardziej rozpowszechnione i przystępne cenowo. Potrzebujemy odważniejszych działań, krótkoterminowych środków i polityki w celu zmniejszenia emisji i uniknięcia dalszych odstępstw od porozumienia paryskiego, poczynając od zobowiązania, że środki zebrane w podatkach na ochronę środowiska, zostaną przeznaczony na projekty transformacji energetycznej„.
World Energy Markets Observatory to coroczny raport publikowany przez Capgemini, który monitoruje główne wskaźniki na rynkach energii elektrycznej i gazu w Ameryce Północnej, Europie, Australii, Azji Południowo-Wschodniej, w tym po raz pierwszy w tym roku w Chinach i Indiach, oraz informuje o rozwoju i transformacji w tych sektorach. 21. edycja, która została przygotowana głównie na podstawie danych publicznych w połączeniu z wiedzą fachową Capgemini w sektorze energetycznym, odnosi się do danych z 2018 r. oraz zimy 2018/2019 r. Specjalną wiedzę na temat regulacji i zachowań klientów zapewniły zespoły badawcze w De Pardieu Brocas Maffei i VaasaETT.
Capgemini
