Cicha rewolucja uniezależnia Grupę Wyszehradzką od gazu z Rosji
(Bartosz Bieliszczuk)
Swój nowy raport Central European Policy Institute poświęcił bezpieczeństwu energetycznemu państw V4 i jego ewolucji w kontekście celów wyznaczonych przez UE. Autorzy raportu przytaczają wypowiedzi ekspertów, mówiące o „cichej rewolucji” gazowej w regionie. To na tej płaszczyźnie szczególnie wyraźnie widać integrację energetyczną regionu.
Zgodnie ze strategią UE, przyjętą po kryzysie gazowym z 2009 roku, kraje członkowskie miały rozwinąć swoją zdolność reagowania na zakłócenia dostaw energii oraz lepiej koordynować mechanizmy reagowania kryzysowego. Powinny także zmniejszyć zależność od poszczególnych źródeł energii oraz dostawcach, zwiększyć krajową produkcję energii.
W 2014 roku przeprowadzone przez UE gazowe stress testy wykazały, że kraje Grupy Wyszehradzkiej (V4 – Czechy, Polska, Słowacja, Węgry) są lepiej przygotowane na odcięcie dostaw surowca z Rosji niż np. kraje południowo-wschodnie. Każde z państw wypełnia także tzw. standard N-1, tzn. scenariusz zakłóceń w dostawach, w którym kraje muszą być zdolne do zapewnienia 30-dniowych dostaw do gospodarstw domowych i odbiorców wrażliwych jak np. szpitale. Współpraca wyszehradzkiej czwórki dodatkowo pomoże zmniejszyć negatywne skutki ewentualnego odcięcia dostaw gazu.
W ostatnich latach państwa te wdrażały szereg projektów, polepszających bezpieczeństwo energetyczne. Spośród nich m.in.: Polska – wirtualny, a następnie fizyczny rewers na gazociągu jamalskim, który umożliwił dostawy gazu z zachodu. Trwają także prace utworzenia połączeń z Litwą, Słowacją i Czechami. Rozwijana jest krajowa sieć przesyłowa , a wkrótce uruchomiony zostanie terminal LNG; Czechy – uruchomienie połączenia z gazociągiem Opal i Nord Stream; Słowacja – uruchomienie rewersu fizycznego na granicy z Czechami, zwiększenie przepustowości połączenia z Austrią oraz uruchomienie interkonektora z Węgrami i Ukrainą; Węgry – ukończenie połączenia z Chorwacją i Rumunią, planuje się połączenie ze Słowenią.
Pomimo ww. postępów w integracji rynku, przed państwami regionu wciąż stoją wyzwania, takie jak ukończenie polskiego terminala LNG, czy połączenia Polska-Czechy (Stork). Kraje te muszą zmierzyć się także m.in. z budową Nord Stream 2 czy polityką wobec tranzytu i magazynowania gazu na Ukrainie.
