Fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi założyła projekt ustawy o ochronie klimatu, który zakłada neutralność klimatyczną najpóźniej w 2050 roku, co najmniej 1 procent PKB rocznie na ochronę klimatu, obowiązek sprawdzania, czy duże inwestycje nie szkodzą klimatowi, przygotowanie planów walki ze skutkami ekstremalnych zjawisk pogodowych, powołanie Rady Ochrony Klimatu, a także przyznanie mieszkańcom Polski nowego prawa – prawa do bezpiecznego klimatu.
Warto zwrócić uwagę, że do tej pory Polska nie przyjęła dotychczas projektu własnej polityki klimatycznej. Tymczasem już 16 państw członkowskich UE posiada własne ramowe ustawy klimatyczne – np. Francja, Hiszpania, Niemcy czy Węgry. Mają je też Wielka Brytania, Nowa Zelandia i USA. Pracują nad nimi m.in. Estonia, Łotwa i Słowacja. Słowackie Ministerstwo Środowiska przedstawiło swój projekt na początku 2023 roku.
– Nasz projekt ustawy to coś w rodzaju klimatycznego planu remontowego dla Polski. Musimy przeprowadzić „remont”, który z jednej strony uodporni kraj na coraz gwałtowniejsze zjawiska atmosferyczne i uwolni od konieczności importu paliw z zagranicy, a z drugiej, pozwoli skutecznie obniżyć emisje gazów cieplarnianych. Przełoży się to na niższe ceny prądu, zmniejszy ślad węglowy polskich towarów, pozwoli zachować konkurencyjność gospodarki i miejsca pracy, a nawet stworzyć nowe w “zielonych” branżach. Możemy to zrobić, mając precyzyjny cel w postaci osiągnięcia neutralności klimatycznej najpóźniej w 2050 roku – mówi Zuzanna Rudzińska-Bluszcz, prezeska Fundacji ClientEarth.
Projekt również przewiduje wprowadzenie obowiązkowej weryfikacji klimatycznej dla inwestycji, które mogłyby negatywnie wpływać na klimat, na wzór funkcjonujących od dekad ocen oddziaływania na środowisko. Fundacja ClientEarth postuluje też powołanie krajowej Rady Ochrony Klimatu, która będzie niezależnym, eksperckim głosem w tworzeniu polityki klimatycznej oraz będzie recenzować sposób jej wykonania przez rządzących. Wreszcie, projekt ustawy przewiduje zwiększenie udziału społeczeństwa w podejmowaniu decyzji związanych z dążeniem do neutralności klimatycznej oraz wzmocnienie kontroli społecznej nad działaniami władz publicznych w tej dziedzinie.
Interesujące jest, że założenia projektu cieszą się też szerokim poparciem społecznym. Fundacja ClientEarth przedstawiła wyniki sondażu, według którego prawie 70 procent badanych popiera wprowadzenie ustawy klimatycznej. Jeszcze większą popularnością cieszą się konkretne rozwiązania zawarte w projekcie: na przykład przeznaczenie 1 procent PKB (czyli ok. 36 mld zł rocznie) na działania pro-klimatyczne popiera aż 76 procent.
ClientEarth / Jacek Perzyński
Jóźwicki: Neutralność klimatyczna może wymagać 200 GW atomu. Ten i inne wnioski z USA (ANALIZA)
