Nawet ponad 400 miliardów euro inwestycji w sieci dystrybucyjne energii elektrycznej w całej Europie do 2030 roku będzie konieczne, aby zrealizować zieloną transformację energetyczną. Ostrożnie szacowane łączne nakłady na sieci dystrybucyjne w Polsce do 2030 roku powinny wynieść 25 mld euro, z czego 37 procent związane będzie z elektryfikacją i przyłączaniem nowych źródeł odnawialnych.
Tak wynika ze wspólnego raportu przygotowanego przez Eurelectric oraz E.DSO przy współpracy z Monitor Deloitte, pokazującego kompleksowo kierunki zmian i związane z tym potrzeby inwestycyjne Operatorów Systemów Dystrybucyjnych (OSD) w UE. W pracach nad dokumentem „Łącząc punkty: inwestycje w sieć dystrybucyjną jako zasilenie transformacji energetycznej” wykorzystano szczegółowe dane dot. Niemiec, Danii, Portugalii, Szwecji, Hiszpanii, Polski, Francji, Włoch, Irlandii i Węgier.
Raport ten został przedstawiony w trakcie webinaru Eurelectric pt. „Connecting the Dots: Distribution Grid investment to Power the Energy Transition”, który miał miejsce 14 stycznia 2021 roku. Poniżej zaprezentowano główne wnioski wynikające z tego raportu.
Europa potrzebuje 400 mld euro na rozwój sieci
Zgodnie z uzyskanymi wynikami niezbędny poziom średniorocznych inwestycji w elektroenergetyczne sieci dystrybucyjne w UE powinien być wyższy od danych historycznych o około 50-70 procent w latach 2020-2030. W efekcie, wielkość koniecznych całkowitych nakładów inwestycyjnych (UE oraz Wielka Brytania) szacowana jest w perspektywie do 2030 roku na 375-425 mld euro.
Inwestycje te są kluczowe dla transformacji energetycznej przy założeniu uzyskania korzyści społecznych w odniesieniu do kwestii zrównoważonego rozwoju, konkurencyjności oraz gospodarki. – Większość z tych inwestycji wynika z potrzeby integracji źródeł odnawialnych (70 procent nowych mocy OZE przyłączana ma być na poziomie dystrybucyjnym), modernizacji sieci oraz elektryfikacji (zwiększenia wykorzystywania energii elektrycznej, w tym rozwoju stacji ładowania pojazdów elektrycznych). – Prognozowane zapotrzebowanie na energię elektryczną w UE (wraz z Wielką Brytanią) wyniesie w 2030 roku około 3 530 TWh, przy przewidywanym rozwoju rynku elektromobilności w wysokości 50-70 mln pojazdów elektrycznych. Dodatkowymi czynnikami rozwoju inwestycji są: przeciwdziałanie cyberatakom oraz odporność na trudne warunki atmosferyczne – podkreśla stowarzyszenie Eurelectric.
Wyzwania sektora
– Elektroenergetyczne sieci dystrybucyjne stanowią kluczowy element zmian na europejskim rynku energetycznym jako baza dla elektryfikacji i rozwoju rozproszonych mocy wytwórczych, przyłączenia OZE, wykorzystywania źródeł elastyczności w tym magazynów energii i zarządzania popytem, jak też umożliwienia udziału odbiorców w transformacji energetycznej – podkreśla stowarzyszenie.
W raporcie Eurelectric zidentyfikowano trzy główne wyzwania stojące obecnie przed Operatorami Systemów Dystrybucyjnych, którymi są: planowanie i realizacja inwestycji, transformacja energetyczna oraz bezpieczeństwo dostaw i automatyzacja. W celu realizacji tych wyzwań, wskazano też na potrzebę zapewnienia odpowiednich uwarunkowań regulacyjnych, zarówno na poziomie unijnym, jak i krajowym w celu eliminacji barier inwestycyjnych oraz przyspieszenia tempa uruchamiania projektów.
Wyzwania, które stawia przed OSD
Transformacja energetyczna niesie za sobą konieczność zintegrowania znacznej ilości źródeł odnawialnych, rozproszonych zasobów energii oraz źródeł elastyczności. W tym celu konieczna jest optymalizacja procedur działania systemu elektroenergetycznego, przy stale rosnącym poziomie niestabilnych OZE, jak też integracja rozproszonych zasobów i ich cyfryzacja oraz rozwój obszaru zarządzania popytem na rynku energii. W efekcie, istotne zadania dla OSD rysują się w obszarze bezpieczeństwa dostaw i automatyzacji. Koncentrują się one wokół:
- modernizacji sieci i rozwoju inteligentnych sieci, jak też rozwoju elastyczności sieci,
- wzmocnienia stabilności funkcjonowania sieci dystrybucyjnej,
- zwiększenia odporności sieci na ekstremalne zjawiska pogodowe,
- rozwoju zarządzania danymi: efektywne gromadzenie, weryfikowanie, przechowywanie, ochrona i przetwarzanie dużej ilości danych, ochrony przed zwiększającą się liczbą i zaawansowaniem ataków w cyberprzestrzeni.
Jednocześnie stowarzyszenie zwraca uwagę, jak ważna jest optymalizacja działań OSD w zakresie planowania i realizacji inwestycji, w tym ograniczenie barier administracyjnych i skrócenie czasu realizowanych prac. – Elektroenergetyczne sieci dystrybucyjne w Unii Europejskiej są zaawansowane wiekowo i wymagają inwestycji. W przypadku braku stopniowej wymiany infrastruktury, w 2030 roku wiek około połowy z nich przekroczy 40 lat – czytamy.
Potrzeby inwestycyjne – perspektywa Polski
Ostrożnie szacowane łączne nakłady na sieci dystrybucyjne w Polsce powinny wynieść do 2030 roku 25 mld euro, z czego 37 procent związane będzie z elektryfikacją i przyłączaniem nowych źródeł OZE, 45 procent z modernizacją sieci i zwiększaniem jej odporności na ekstremalne zjawiska pogodowe, zaś 18 procent wydatków pochłonie cyfryzacja i inne cele.
Polska w związku z planami wymiany całości napowietrznych sieci średniego napięcia na podziemne linie kablowe poniesie znaczne nakłady na bezpieczeństwo sieci w porównaniu z innymi krajami UE. Część inwestycji w sieci elektroenergetyczne można optymalizować dzięki usługom elastyczności sieci, jednakże rozwiązanie takie wymaga zmiany sposobu użytkowania sieci przez odbiorców i wytwórców, w tym zmian w uwarunkowaniach regulacyjnych i rynkowych, jak np. wprowadzenie systemu zachęt do świadczenia usług elastyczności.
Komentarz PGE
Grupa Kapitałowa PGE dostrzegając nieuchronność zmian wynikających z transformacji energetycznej oraz związaną z tym rosnącą rolę OSD podkreśla, że uwzglęnia w prowadzonych działaniach potrzebę zapewnienia niezawodnej infrastruktury sieciowej przy realizacji ambitnych celów Europejskiego Zielonego Ładu oraz kierunkowych dokumentów rządowych. – Łączy się to m.in. z potrzebą zmiany dotychczasowego modelu finansowania obszaru dystrybucji, funkcjonowania OSD w ramach sektora, jak też przeprowadzenia szerokiej debaty o sposobie socjalizowania tych kosztów, zwłaszcza w zakresie przyłączania prosumentów – tłumaczy spółka. Podkreśla, że rozwiązania w zakresie infrastruktury energetycznej powinny być dostosowane do zmieniającego się rynku energii: wielowymiarowej elektryfikacji i aktywnej obsługi generacji rozproszonej, a model regulacji musi gwarantować realizację wyzwań transformacji.
Eurelectric/Bartłomiej Sawicki
