Forum Energii: Małe miasta mogą uwolnić się z objęć smogu
W polskich miastach i miasteczkach, podobnie jak w Żywcu, ponad 80 procent energii do ogrzewania pochodzi z węgla. W najnowszym raporcie Forum Energii pt. „Antysmogowa mapa drogowa dla Żywca. Czyste ciepło do 2030 roku” eksperci pokazali kroki, które należy podjąć, aby pozbyć się smogu do 2030 roku.
![Smog. Fot. Pixabay](https://biznesalert.pl/wp-content/uploads/2019/07/smoke-3178047_1280.jpg)
Zdrowie mieszkańców
Mieszkańcy płacą za zanieczyszczenie powietrza co najmniej 137 mln zł rocznie – zdrowiem swoim i swoich dzieci. – Z naszych analiz wynika, że czyste źródła ciepła wraz ze skuteczną termomodernizacją będą kosztowały ok. 400 mln zł. Oznacza to, że z perspektywy kosztów zdrowotnych, inwestycja zwróci się w trzy lata. – mówi dr Joanna Maćkowiak-Pandera, prezes Forum Energii.
Przykład Żywca pokazuje problemy polskich miast, takie jak wysokie koszty ciepła z systemu ciepłowniczego, brak strategii odchodzenia od węgla i nieskuteczna termomodernizacja. – Polska musi mieć krajową strategię poprawy jakości powietrza i określić cele do realizacji – redukcji emisji CO2, likwidacji pyłów. Trzeba określić datę końcową używania węgla w gospodarstwach domowych. Potrzebujemy też ambitnych celów poprawy efektywności energetycznej. Obecne programy rządowe nie wspierają skutecznej efektywności energetycznej – powiedziała dr Joanna Maćkowiak-Pandera,
Z raportu wynika, że koszty zdrowotne smogu w Żywcu wynoszą obecnie aż 137 mln złotych rocznie, i można je zredukować do poziomu maksymalnie dziewięciu milionów złotych. Mieszkańcy Żywca płacą za ogrzewanie 62 mln złotych rocznie, wydając aż połowę na węgiel. – Według naszych analiz, czyste źródła ciepła będą kosztować nieco więcej (69 mln zł), ale wyeliminuje to problem smogu z ogrzewania budynków i zredukuje koszty zdrowia – mówi Andrzej Rubczyński, dyrektor ds. strategii ciepłownictwa w Forum Energii.
Raport pokazuje, że suma wydatków inwestycyjnych na źródła ogrzewania i ocieplenie budynków, do 2030 roku miałaby wynieść 407 mln złotych. Można uznać, że ten nakład zwróci się w nieco ponad trzy lata, jeżeli mierzyć go zmniejszonym kosztem zdrowotnym.
Ważne jest też wdrożenie optymalnego kosztowo planu modernizacji miejskiego systemu ciepłowniczego w Żywcu, który kwalifikuje się do grupy tzw. nieefektywnych systemów. Nie można odkładać decyzji na później, gdyż trwanie w obecnym miksie technologicznym grozi dalszą podwyżką kosztu wytwarzania ciepła. W pierwszym kroku, dobrym rozwiązaniem może być wybudowanie małych jednostek kogeneracyjnych zasilanych gazem oraz kotłów na biomasę. Po osiągnięciu statusu efektywnego systemu ciepłowniczego można się pokusić o dalsze modernizacje, budując na przykład instalacje solarne wsparte akumulatorami ciepła – zauważa Andrzej Rubczyński.
Proponowana mapa drogowa to dziesięć uniwersalnych kroków, które każde miasto w Polsce może wprowadzić:
- Dobra diagnoza – stanu budynków, identyfikacja wszystkich źródeł ciepła, rozpoznanie własnych zasobów.
- Określenie celów oraz planu, w tym uwzględnienie kwestii CO2, co pozwoli wykorzystać je do pozyskiwania środków w ramach nowej perspektywy finansowej UE.
- Uwzględnienie celów krótko i długoterminowych w planach i strategiach miejskich oraz uzupełnienie ich o skuteczne narzędzia realizacji.
- Prowadzenie otwartego dialogu z lokalną społecznością – edukacja, komunikacja planów i decyzji.
- Wzmocnienie kadrowe w kluczowych instytucjach odpowiadających za niskoemisyjną transformację.
- Powołanie punktu doradztwa technicznego, prawnego i finansowego dla mieszkańców.
- Zapewnienie wsparcia osobom najuboższym – dedykowane wsparcie bezpośrednie i mechanizmy podatkowe.
- Aktywne pozyskiwanie środków – NFOŚiGW, środki UE oraz opracowanie bezpośrednich sposobów wsparcia oraz mechanizmów podatkowych.
- Wdrożenie nowych modeli biznesowych jako stymulacja rozwiązań rynkowych.
- Prowadzenie monitoringu i wydawanie np. rocznych sprawozdań – ścisłe przestrzeganie reguł i harmonogramów.
Wśród proponowanych rekomendacji znalazło się między innymi:
- Utworzenie miejskiej spółki usług energetycznych (typu ESCO) na podstawie wytypowanych przedsiębiorstw miejskich (np. spółki Ekoterm i Beskid) może przyspieszyć wymianę indywidualnych węglowych źródeł ciepła na źródła wykorzystujące energię z OZE (np. pompy ciepła wspierane fotowoltaiką);
- Rekomendowanym wariantem modernizacji MZEC Ekoterm jest budowa instalacji kogeneracyjnych i jednostek wykorzystujących paliwa neutralne środowiskowo (np. biomasę). Modernizacja spółki jest warunkiem utrzymania konkurencyjności cenowej ciepła oferowanego mieszkańcom miasta.
- Rekomendowanym źródłem ciepła w rejonach pozbawionych dostępu do sieci ciepłowniczej i gazowej jest pompa ciepła wspierana przez instalację fotowoltaiczną.
Forum Energii/Bartłomiej Sawicki
125 GW mocy w holenderskiej fotowoltaice? To jeden z możliwych scenariuszy