Dziś, gdy cały świat zmaga się ze skutkami pandemii COVID-19, inwestycje infrastrukturalne mają szczególne znaczenie dla gospodarek wychodzących z kryzysu. Jednocześnie kapitał zewnętrzny na ich realizację jest trudniejszy do pozyskania. Fundusz Trójmorza jest instrumentem bardzo dobrze odpowiadającym na te potrzeby i wyzwania, a zainteresowanie nim inwestorów nie maleje – informuje Bank Gospodarstwa Krajowego.
Przez ostatnie 10 lat kraje regionu Trójmorza zasilane były szerokim strumieniem funduszy strukturalnych, sięgających niemal 2 proc. PKB*. To właśnie z tych pieniędzy finansowana była połowa inwestycji infrastrukturalnych w regionie. Po 2020 r. to źródło zacznie się zmniejszać w związku ze zmianą budżetu unijnego. W dekadzie do 2030 r. oznaczać to może nawet 80 mld zł mniej na finansowanie inwestycji w regionie. Tymczasem potrzeby infrastrukturalne cały czas rosną. Tylko zapotrzebowanie na inwestycje w sieci energetyczne w krajach Trójmorza ocenia się na 87 mld euro, z czego 26 mld euro na infrastrukturę gazową. Skąd więc wziąć brakujące środki?
Najlepiej ze źródeł prywatnych. Pozyskiwanie środków na inwestycje infrastrukturalne z rynku to trend od dawna obecny na Zachodzie, gdzie nawet 60-70 proc. finansowania pochodzi właśnie od inwestorów prywatnych. Do większego zaangażowania prywatnych funduszy zachęca też istniejąca od 2014 r. Światowa Inicjatywa Infrastrukturalna, która promuje finansowanie inwestycji infrastrukturalnych środkami publicznymi i prywatnymi. W roli łącznika tych dwóch rodzajów finansowania świetnie sprawdzają się narodowe instytucje rozwoju takie jak Bank Gospodarstwa Krajowego. Od prawie 100 lat, jako państwowy bank rozwoju, dba o społeczny i ekonomiczny rozwój Polski i Polaków. To właśnie w BGK powstał pomysł stworzenia Funduszu Trójmorza – funduszu, który na zasadach komercyjnych ma za zadanie wspierać rozwój infrastruktury w naszej części Europy. Do tego międzynarodowego przedsięwzięcia zaprosił inne instytucje rozwojowe z krajów regionu. Fundusz Trójmorza to unikalne połączenie środków publicznych (od poszczególnych członków Funduszu, tj. krajów regionu), środków od międzynarodowych instytucji finansowych oraz środków od inwestorów prywatnych (np. funduszy emerytalnych). Zebrana kwota, docelowo na poziomie 3-5 mld euro, ma wygenerować inwestycje o charakterze komercyjnym sięgające 100 mld euro. To nadal mniej niż ogół potrzeb infrastrukturalnych w regionie, szacowanych na ponad 500 mld euro, ale Fundusz z założenia ma pełnić funkcję uzupełniającą dla środków publicznych i unijnych, a nie je zastępować.
Fundusz angażuje się w projekty realizowane w trzech kluczowych dla regionu sektorach – energetyce, cyfryzacji i transporcie. Te obszary współpracy zostały wybrane przez Inicjatywę Trójmorza, czyli na poziomie prezydenckim. Fundusz, który wpisuje się w gospodarczy wymiar tej współpracy, również przejął zainteresowanie tymi obszarami. Podniesienie jakości połączeń między krajami regionu znacząco zwiększy konkurencyjność gospodarczą regionu Trójmorza oraz poprawi komfort życia mieszkańców. Te pozytywne zmiany odczują również Polacy, co oznacza, że efekty uzyskane dzięki Funduszowi są zbieżne z misją Banku Gospodarstwa Krajowego.
Region potrzebuje znaczących inwestycji w energetykę, cyfryzację i transport, aby dogonić poziomem rozwoju kraje Europy Zachodniej. W tych trzech obszarach, a szczególnie w energetyce, łatwo też zidentyfikować inwestycje o charakterze komercyjnym, w które Fundusz może się zaangażować.
Środki zainwestowane przez Fundusz będą wspierać transformację energetyczną regionu poprzez m.in. wprowadzanie technologii niskoemisyjnych i spełnianie celów klimatycznych. To trend widoczny dziś na całym świecie. Środki przeznaczane będą na usprawnienie infrastruktury energetycznej, czyli jeden z filarów bezpieczeństwa nie tylko energetycznego, ale i politycznego. W misję Funduszu wpisują się też inwestycje związane z budową jednolitego rynku gazowego, czyli tzw. hubów, w których ceny są wyznaczane przez warunki rynkowe. To pozwoli zastąpić długoterminowe kontrakty z kluczowymi dostawcami indeksowane do cen ropy. Jednym z głównych narzędzi budowy jednolitego rynku jest bowiem tworzenie połączeń gazowych między krajami, co pozwoli na szybki przesył surowca, co jest jednym z celów Funduszu.
Dziś, gdy cały świat zmaga się ze skutkami pandemii COVID-19, inwestycje infrastrukturalne mają szczególne znaczenie dla gospodarek wychodzących z kryzysu. Jednocześnie kapitał zewnętrzny na ich realizację jest trudniejszy do pozyskania. Fundusz Trójmorza jest instrumentem bardzo dobrze odpowiadającym na te potrzeby i wyzwania, a zainteresowanie nim inwestorów nie maleje. Fundusz Trójmorza ma bowiem do odegrania jeszcze większą rolę jako koło zamachowe, które będzie mobilizować inwestycje prywatne i publiczne. Pierwsze projekty inwestycyjne, w które Fundusz się zaangażuje, poznamy jeszcze w tym roku.
*Wszystkie dane pochodzą z raportu SpotData „Perspektywy dla inwestycji infrastrukturalnych w Trójmorzu” (2019). Partnerem raportu był BGK.
