ANALIZA
Instytut Sobieskiego
2 grudnia 2015 roku Komisja Europejska przyjęła pakiet dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym. Jego głównym, deklarowanym celem jest poprawa konkurencyjności, trwały wzrost gospodarczy i tworzenie nowych miejsc pracy w oparciu o efekt synergii pomiędzy celami ekologicznymi i ekonomicznymi.
Pakiet zakłada m.in. osiągnięcie w 2030 roku w całej Unii Europejskiej recyklingu wytworzonych odpadów komunalnych na poziomie 65 procent, w przypadku odpadów opakowaniowych wskaźnik ten ma wynieść 75 procent. Państwa członkowskie mają także zredukować składowanie odpadów do maksymalnie 10 procent do 2030 roku.
Diagnoza stanu – Polska
W roku 2014 gospodarstwa domowe były źródłem pochodzenia około 85 procent selektywnie zebranych odpadów, co w stosunku do roku 2013 (rok tzw. rewolucji śmieciowej) stanowi wzrost o 4 punkty procentowe. Wydaje się, że Tendencja ta ma charakter trwały, zaś metody postępowania gmin z wytworzonymi na ich terenie odpadami opakowaniowymi należy uznać za kluczowe dla efektywności ich przetworzenia w skali całego rynku gospodarowania odpadami.
Rys.1 Źródła pochodzenia odpadów komunalnych zebranych w 2014 roku
Źródło: Infrastruktura komunalna w 2014 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2015
Warto zaznaczyć, że w 2014 roku recyklingowi zostało poddane około 21 procent ilości zebranych odpadów komunalnych – pochodzących z selektywnej zbiórki, oraz wysortowanych ze zmieszanych odpadów komunalnych. Podkreślmy, że około 10 procent gmin nie osiągnęło poziomu 14 procent wymaganego prawem.
Rys.2 Osiągane przez gminy poziomy recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów opakowaniowych w 2013 roku
Źródło: Analiza Instytutu Sobieskiego – System gospodarowania odpadami opakowaniowymi w Polsce wobec wyzwań projektu gospodarki o obiegu zamkniętym
Sprostanie unijnym wymogom (w stosunku do 2013 roku), będzie wiązało się ze wzrostem selektywnie zebranych odpadów (do 2020 roku) o :
- w przypadku papieru – ok. 280%
- w przypadku szkła – ok. 90%
- w przypadku tworzyw sztucznych – ok. 250%
- w przypadku metali – ok. 670 %
Rys.3 Docelowe poziomy selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych
Źródło: E. den Boer, „Analiza możliwości zagospodarowania selektywnie zebranych odpadów komunalnych”, Karpacz 2015
Rysunek numer cztery przedstawia zmianę potencjalnej wartości rynku surowcowych frakcji odpadów komunalnych. Warto zauważyć, że koszt funkcjonowania polskiego systemu śmieciowego może być niższy nawet o 1,2 mld złotych w przypadku zmiany sposobu organizacji systemu gospodarowania odpadami komunalnymi.
Rys.4 Potencjalna wartość rynku surowcowych frakcji odpadów komunalnych
Źródło: Analiza Instytutu Sobieskiego – System gospodarowania odpadami opakowaniowymi w Polsce wobec wyzwań projektu gospodarki o obiegu zamkniętym
Główne wnioski:
- Niespójność systemu gospodarowania odpadami opakowaniowymi – istnienie dwóch systemów gospodarowania („komunalnego” i „opakowaniowego” dla tych samych frakcji odpadów (m.in. papier, szkło, plastik i metale)
- Metody gromadzenia selektywnie zebranych odpadów opakowaniowych nie zapewniają pozyskania odpadów nadających się do recyklingu na pożądanym przez rynek poziomie
- Efektem przyjętej, dominującej technologii mechaniczno – biologicznego przetwarzania odpadów jest niski średni udział recyklingu w masie odpadów kierowanych do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych
- Brak równowagi pomiędzy celami ekologicznymi i ekologicznym w systemie gospodarowania odpadami opakowaniowymi
- Sposoby wykorzystywania instrumentów ekonomicznych i organizacyjnych nie motywują właścicieli nieruchomości do zmiany zachowań (w tym – brakuje promocji dobrych praktyk związanych z efektywnym gromadzeniem selektywnie zebranych odpadów opakowaniowych)
Przeczytaj pełną analizę: http://www.sobieski.org.pl/wp-content/uploads/R078-2016-I-Sty%C5%9B-Odpady-w-zamkni%C4%99ty-obiegu.pdf
