W dłuższej perspektywie wzrost gospodarczy w Azji i globalne przejście na czystą energię będą wyznaczać kierunek cen węgla. Ceny węgla są kształtowane przez popyt ze strony elektrowni i użytkowników przemysłowych oraz podaż w głównych krajach górniczych, takich jak Chiny, Australia, Indonezja i Rosja – pisze Marcin Jóźwicki, współpracownik BiznesAlert.pl.
Według Agencji Rozwoju Przemysłu „maj na międzynarodowym rynku węgla minął pod znakiem panicznego poszukiwania surowca”. Według analityków agencji było to pokłosiem nałożenia przez Unię Europejską embarga na rosyjski węgiel, które ma wejść w życie 10 sierpnia. Analitycy zauważają także, że jest to odwrócenie trendu, według którego cena węgla, po zakończeniu sezonu grzewczego, powinna spadać. Zaniepokojenie wzrostem cen było już w 2021, ale przyczyny były wtedy inne np. wzrost zapotrzebowania na węgiel Chin po sporze z Australią oraz wzrost popytu po przestoju w czasie pandemii.Jednocześnie w Polsce rząd przyjął ustawę o gwarantowanej cenie węgla.
Amerykańska Agencja Informacji Energetycznej (EIA) spodziewa się, że światowe zapotrzebowanie na węgiel wzrośnie do 8025 mln ton w 2022 roku i dalej wzrośnie do 8031 mln ton w 2024 roku. W swojej najnowszej prognozie z marca 2022 roku EIA spodziewała się, że eksport węgla z USA wzrośnie o trzy procent w 2022 roku do 88 mln krótkich ton, zwanych amerykańskimi (1 tona = 907,18 kg) i osiągnie 91 mln krótkich ton w 2023 roku. Co dalej z cenami tego surowca w Polsce i na świecie?
Prognozy cen węgla na światowym rynku
Według portalu capital.com cena węgla wzrosła, gdy nabywcy w Europie i Azji Wschodniej starali się zapewnić alternatywy dla dostaw z Rosji. Wpływ na fizyczne dostawy z Rosji miała wojna, a także sankcje, nałożone na rosyjskie instytucje finansowe, które mogły uniemożliwić transakcje. Zaraz po rosyjskiej agresji na Ukrainę, cena węgla w australijskim Newcastle poszybowała w górę do 425 dolarów za tonę, w porównaniu z 249 dolarami przed 24 lutego. Jak wyglądają prognozy ośrodków analitycznych na świecie?
Prognozy pesymistyczne
Analitycy Trading Economics spodziewają się, że ceny na świecie pozostaną blisko rekordowego poziomu, ponieważ ostatni kryzys potęguje ograniczenia w łańcuchu dostaw, które już zmniejszyły zapasy na całym świecie. Agencja prognozuje, że cena węgla wzrośnie do 497,19 dolarów do końca kwartału 2023 roku, a następnie spadnie do 327,53 dolarów w czerwcu 2023 roku. 18 czerwca 2022 roku cena podana na stronie tego portalu wynosiła 389,35 dolarów.
Agencja Wood Mackenzie zauważyła, że ceny kontraktów terminowych na europejski węgiel energetyczny, wzrosły powyżej 400 dolarów za tonę do czwartego kwartału 2022 roku, a ceny węgla energetycznego w Europie, pozyskiwanego spoza Rosji, były wyższe od cen węgla rosyjskiego.Związane jest to z tym, że nabywcy na rynkach takich jak Europa, Japonia, Korea Południowa i Chiny, starają się rozwiązać problem narażenia na dostawy z Rosji. Główny analityk Wood Mackenzie – Rory Simington, zauważa, że rosyjski węgiel stanowi około 30 procent europejskiego importu węgla metalurgicznego, zwanego też koksowym i prawie 70 procent europejskiego importu węgla energetycznego, stosowanego w elektrowniach cieplnych.
Ta sama agencja stwierdza, że nabywcy z Azji Północnej, Korei Południowej i Japonii, mają również znaczną ekspozycję na węgiel rosyjski, przy czym rosyjski węgiel energetyczny stanowi 20 procent importu Korei Południowej i ponad 10 procent Japonii. Rosyjski węgiel metalurgiczny stanowi ponad 15 i 5 procent importu rynków północnoazjatyckich. Rosnące sankcje wobec Rosji za inwazję na Ukrainę doprowadziły do międzynarodowego kryzysu energetycznego i zaostrzyły obawy o i tak już napięty rynek, co powoduje wzrost cen.
Internetowa witryna prognostyczna Wallet Investor w swoich długoterminowych prognozach cen węgla w Newcastle, przewidywała w kwietniu, że cena może wynieść za rok 342,45 dolarów za tonę. Za 5 lat może osiągnąć 668,4 dolarów. 18 czerwca prognozy te wynoszą 504,8 dolarów za rok i 961,3 dolarów za 5 lat. Pamiętajmy jednak, że są to przewidywania algorytmu.
Prognozy optymistyczne
Natomiast zgodnie z długoterminową prognozą cen węgla Banku Światowego, cena węgla australijskiego może stopniowo spadać ze 120 dolarów za tonę metryczną w 2022 roku do 90,0 dolarów w 2023 roku, 86,4 dolarów w 2024 roku, 82,9 dolarów w 2025 roku i 67,5 dolarów w 2024 roku. W 2030 roku ostatecznie oszacowano, że cena węgla może osiągnąć 55,0 dolarów w 2035 roku.
W swojej kwartalnej aktualizacji, opublikowanej w styczniu, firma konsultingowa KPMG zebrała 18 prognoz cen węgla energetycznego z Newcastle, które przewidywały długoterminową cenę węgla na poziomie 130,50 dolarów za tonę w 2022 roku, która stopniowo będzie spadać do 72,50 dolarów do 2026 roku. Było to jednak przed wojną w Ukrainie. Pytaniem jest, czy prognoza ta jest jeszcze aktualna?
Prognozy ceny węgla w Polsce
14 czerwca 2022 roku w Polsce przyjęto projekt ustawy, który ma zagwarantować cenę tony węgla w wysokości 996,60 zł, czyli tyle ile wyniosła średnia w ubiegłym roku według GUS. W tej cenie będą mogli kupić węgiel odbiorcy indywidualni, ale także spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe – wszyscy ci, którzy swoje domy ogrzewają węglem. Warunkiem zakupu jest przedstawienie zaświadczenia o zgłoszeniu źródła ciepła do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. W cenie gwarantowanej będzie można kupić nie więcej niż 3 tony węgla na jedno gospodarstwo domowe.Tańszy węgiel będzie można kupić w składzie prywatnym, który przystąpi do programu, lub zamawiając go przez sklep Polskiej Grupy Górniczej.Rząd planuje dopłaty do węgla dla firm, które odbiorcom indywidualnym będą sprzedawać węgiel po niższej cenie, nie wyższej niż 996,60 zł brutto z tonę. Sprzedawcy ci otrzymają rekompensatę z tytułu potencjalnie utraconych zysków. Maksymalna wysokość rekompensaty za sprzedaż tony węgla (także pelletu i brykietu) wyniesie 750 zł brutto.Nowa ustawa rządu musi przejść jeszcze ścieżkę legislacji. Prawdopodobnie cena gwarantowana za węgiel zacznie obowiązywać na początku sierpnia 2022 roku. Sprzedawcy nie będą w żaden sposób zobowiązani do przystąpienia do rządowego programu i może się okazać, że na rekompensatę zdecydują się nieliczne firmy. Niektóre punkty sprzedaży mogą wtedy korzystać z luki podażowej, powstałej przez brak rosyjskiego surowca na polskim rynku i sprzedawać węgiel po cenach zbliżonych do rynku międzynarodowego.
Portal capital.com zaznacza, że kierunek rynku węgla będzie zależał od tego, jaki wpływ na globalną podaż ma tocząca się wojna rosyjsko-ukraińska i czy nabywcy węgla będą w stanie przesunąć zakupy do innych dostawców. W dłuższej perspektywie wzrost gospodarczy w Azji i globalne przejście na czystą energię będą wyznaczać kierunek cen węgla. Ceny węgla są kształtowane przez popyt ze strony elektrowni i użytkowników przemysłowych oraz podaż w głównych krajach górniczych, takich jak Chiny, Australia, Indonezja i Rosja.
Działalność gospodarcza ma wpływ na zużycie węgla. Pogoda może wpływać na zapotrzebowanie na ogrzewanie i powodować zakłócenia w dostawach. Na przepływy handlowe mogą również wpływać napięcia geopolityczne. Szukając prognoz cen węgla, należy pamiętać, że prognozy analityków mogą być błędne. Dzieje się tak, ponieważ ich prognozy opierają się na fundamentalnym i technicznym badaniu historycznych ruchów cen towaru, a wyniki w przeszłości nie gwarantują przyszłych wyników.
Pyzik: Sytuacja się uspokoi, gdy węgiel przypłynie do Polski
