Kraje Azji Centralnej po upadku Związku Sowieckiego nie były głównym kierunkiem polityki i napływu zagranicznych inwestycji z Europy. Kazachstan liczy na zacieśnienie więzi z Unią Europejską, a także wprowadza istotne reformy systemowe. Władze w Astanie mają nadzieję, że ich kraj w przyszłości stanie się nowym centrum gospodarczym w regionie.
Astana obiecuje demokratyzację
W wyniku zacieśnienia współpracy w sektorze gospodarczym i energetycznym między Kazachstanem a Europą, ten kraj zdecydował wprowadzić reformy, które mają przybliżyć go do standardów państw demokratycznych.
– Kazachstan zmierza w stronę demokracji. Obecnie 70 procent społeczeństwa popiera kierunek politycznych reform kraju – powiedział Erlan Karin, sekretarz stanu Republiki Kazachstanu na spotkaniu z dziennikarzami z udziałem redakcji BiznesAlert.pl w Astanie.
W 2022 roku kazachski rząd dokonał kilku reform konstytucyjnych. Jedna z nich zakłada zakaz przynależności politycznej prezydenta kraju do partii politycznej. Ponadto, krajowa konstytucja zakazuje osobom spokrewnionym z prezydentem piastowania urzędów państwowych oraz zatrudniania ich w sektorze publicznym. Co ważne, dwa lata temu kazachski parlament powołał Trybunał Konstytucyjny z ośmioletnią kadencją sędziów.
Kazachstan jest republiką konstytucyjną z silną władzą prezydencką. Według konstytucji, formalne i faktyczne centrum dyspozycji politycznej pozostaje w rękach prezydenta. Jednak Karin podkreślił, że w wyniku reform od kilku lat rośnie autonomia rządu, która ma uniemożliwić utrzymanie władzy w jednych rękach.
Kazachstan przypomina, że jest zamieszkiwany przez wiele mniejszości narodowych i etnicznych. Wśród nich są Uzbecy, Kirgizi, Ujgurzy, Azerowie, Dunganie, Tadżycy i inni. Aby zapewnić wszystkim równe prawa, kazachska konstytucja przewiduje równe prawa dla wszystkich mniejszości oraz wprowadza obowiązek reprezentacji każdej z nich w niższej izbie parlamentu (Mażylis).
Most między Europą a Chinami?
Wojna w Ukrainie zamknęła kolejowe szlaki handlowe przebiegające przez Rosję i Białoruś, jednak nie zerwała dostaw towarów z Chin do Europy. Władze w Astanie zdają sobie sprawę z dogodnej lokalizacji szlaków handlowych i komunikacyjnych. Chcą rozwijać swoją krajową infrastrukturę logistyczną.
– Zdajemy sobie sprawę, że jesteśmy pomostem łączącym Europę z Chinami. W najbliższych latach wydamy dziesiątki miliardów dolarów na usprawnienie naszej infrastruktury, dzięki czemu wzrośnie przepustowość towarów do Europy – podkreślił Karin. Dodał, że władze zamierzają zmodernizować i wybudować sieć autostrad o łącznej długości 12 tys. km.
Interesujące jest, że przez terytorium Kazachstanu, Azerbejdżanu, Gruzji i Turcji i przebiega Transkaspijski Międzynarodowy Szlak Transportowy (TITR), który zaczyna odgrywać większą rolę w dywersyfikacji kierunków dostaw, pomijając szlaki handlowe w Rosji i na Białorusi. Kraje Europy również wyrażają chęć do inwestycji w rozwój lokalnej infrastruktury zwłaszcza, że transport morski przez Morze Czerwone, przez które przepływają towary głównie z i do Chin, jest narażony na ataki rebeliantów Huti.
Gospodarka Kazachstanu rośnie
Według danych Banku Światowego w 2023 roku kazachska gospodarka zanotowała wzrost PKB w wysokości 4,9 procent. Mimo że inwazja Rosji na Ukrainę obniży tegoroczny wzrost do ok. 3,4 procent, to w kolejnych latach Kazachstan zamierza utrzymać stabilny poziom wzrostu. W zeszłym roku łączna wartość PKB wyniosła 537 mld dolarów.
Aby przyciągnąć zagraniczne inwestycje, Karin zapowiedział, że kazachski rząd zamierza wprowadzić liczne ulgi dla firm w postaci redukcji podatków, a także chce wprowadzić bardziej progresywny system podatkowy wobec inwestycji typu greenfield. Ponadto, kazachski sekretarz stanu zapowiedział również, że sektor bankowy wpompuje ponad 2,3 mld teng (ok. 6 mln dolarów) w rozwój lokalnej gospodarki.
Podczas spotkania z dziennikarzami kazachski sekretarz stanu zwrócił uwagę na prężnie rozwijający się krajowy sektor IT. Według prognoz eksport usług z tej branży do 2026 roku osiągnie wartość ponad jednego miliarda dolarów.
Zmiany nabierają tempa
Po upadku Sowietów Kazachstan nie znalazł się w orbicie zainteresowań Zachodu, jednak obecnie może zyskać na znaczeniu. Zamierza jeszcze bardziej przyciągnąć zagraniczne inwestycje. Na pytanie redakcji BiznesAlert.pl o dalszą przyszłość kraju, sekretarz stanu Erlan Karin odparł, że jego kraj ma aspiracje stać się nowym centrum gospodarczym Azji Centralnej.
Jacek Perzyński
Kazachowie mogą wkupić się do Rafinerii Schwedt za Polaków dodatkową ropą
