ANALIZA
dr Krzysztof Księżopolski
Szef Projektu „Bezpieczeństwo Energetyczne i Polityka Klimatyczna”
Ośrodek Analiz Politologicznych Uniwersytetu Warszawskiego
- Rząd zaniechał reformy w sektorze górniczym, nawet wtedy, gdy pojawiły się już pierwsze symptomy poważnych problemów w KW, czyli pod koniec 2013 roku. Z drugiej strony związki zawodowe oraz zarządy nie wykorzystały wysokich cen węgla do przeprowadzenia koniecznych zmian, które umożliwiałyby przetrwanie firmy w sytuacji zmian na rynku węgla, czyli spadku cen. Również rząd nie wywierał presji na zmiany, chciał mieć spokój (przypomnę 100 mln w dniu expose). Zatem odpowiedzialność polityczną ponosi rząd i związki zawodowe, lecz finansową niestety my, obywatele, ponieważ za to już zapłaciliśmy i zapłacimy.
- Zmiany w sektorze górniczym powinny wynikać z długoterminowej strategii bezpieczeństwa energetycznego. Perspektywa 2030 – 2050 oparta na konsensusie politycznym, a nie na sejmowej słabej większości. Obecnie uczynienie przez część klasy politycznej fetysza z węgla, stawianie tezy, iż węgiel to bezpieczeństwo przy jednocześnie nierentowym sektorze górniczym spowodowało dotowanie węgla i jego import między innymi z Rosji w wysokości 12 mln ton. Problem jest więc bardziej skomplikowany wymaga czasu w sekwencji analiza, przedstawienie strategii i budowa konsensusu politycznego.
- Podnoszenie przez niektóre środowiska teza, iż kopalnie węgla upadną w wyniku przyjęcia pakietu klimatyczno-energetycznego jest błędna. Upadają one dzisiaj z powodu spadających cen surowców energetycznych, a nie pakietu. Należy pamiętać, iż realizacja zobowiązań pakietu nie oznacza całkowitego zrezygnowania z węgla, lecz zmniejszenie jego udziału w miksie energetycznym. Jego udział może być różny w zależności od przyjętej strategii.
- Należy wykorzystać pakiet klimatyczno-energetyczny do generowania miejsc pracy na Śląsku. Pole do działania jest bardzo szerokie i to jest jedyna obecnie szansa dla ludzi tam mieszkających, aby mieli pracę. Pieniądze z UE trzeba przeznaczać nie na wspieranie źle zarządzanych struktur, lecz na tworzenie nowych miejsc pracy w sektorach innowacyjnych, które umożliwią uniknięcie pułapki średniego dochodu.
Co do punktów w poniższym slajdzie informacyjnym stworzonym na zlecenie Platformy Obywatelskiej:
Pkt. 1. W Polsce nie rozwijamy OZE, rząd robi wszystko, aby nie rozwijać energetyki odnawialnej. Nie dostrzega, iż OZE to bezpieczeństwo mimo obiektywnych badań w tym zakresie. Przykładem są wczorajsze decyzje Komisja Nadzwyczajna do spraw energetyki i surowców energetycznych. Po drugie przeciwstawianie węgla, oze, czyli teza rozwijamy oze to spada udział węgla nie znajduje potwierdzenia w danych empirycznych.
Pkt. 4 i 5. Plan rządowy jest przykładem braku myślenia strategicznego. Punktem wyjścia do restrukturyzacji górnictwa powinna być strategia bezpieczeństwa energetycznego, czyli dokument długoterminowy oparty na konsensusie politycznym partii politycznych, biznesu i organizacji pozarządowych. Taka strategia powinna być elastyczna i redukująca ryzyka. Patrz szerzej
Z tej perspektywy plan rządu:
– ma charakter doraźny i sektorowy – kłania się brak Rządowego Centrum Studiów Strategicznych,
– nie gwarantuje rentowności kopalni,
– powoduje napięcia społeczne, co może mieć negatywne konsekwencje dla bezpieczeństwa ekonomicznego Polski,
– jest on wycinkowy, brak wykorzystania zmian technologicznych możliwych do zastosowania w przyszłości np. gazyfikacja węgla w złożach, czy produkcji grafenu,
– powinien być on obudowany przez mechanizmy wsparcia dla budowy gospodarki niskoemisyjnej właśnie na Śląsku, co umożliwiałoby technologiczną i gospodarczą konsumpcje pakietu klimatyczno-energetycznego,
– zmusza firmy energetyczne, kontrolowane przez Skarb Państwa do zawierania umów długoterminowych, które pogorszą ich konkurencyjność i ograniczą ich możliwości stosowania nowoczesnych technologii ergo koszty te zostaną przerzucone na konsumenta energii.
