– TGE chce aktywnie wpisać się w te rozwijające się relacje oferując stronie mołdawskiej wieloletnie doświadczenie i wiedzę na temat organizacji i prowadzenia giełdowych rynków towarowych. Podjęcie współpracy z mołdawskim Energocomem na mocy podpisanego w Kiszyniowie porozumienia traktujemy jako nasz pierwszy krok – powiedział Piotr Listwoń, wiceprezes ds. operacyjnych Towarowej Giełdy Energii, w rozmowie z BiznesAlert.pl.
BiznesAlert.pl: Jak TGE angażuje się w Europie Środkowo-Wschodniej?
Piotr Listwoń: Wskazany region w planach strategicznych TGE postrzegany jest jako obszar posiadający znaczący potencjał współpracy biznesowej. Może być ona realizowana w różnym zakresie oraz odmiennych konfiguracjach. Najwięcej takich możliwości dostrzegamy przede wszystkim na rynkach gazu ziemnego. Ramy organizacyjne i komunikacyjne tworzy w tym przypadku inicjatywa gazowa Europy Południowo-Wschodniej – SEEGAS, powołana przez Sekretariat Wspólnoty Energetycznej. TGE wraz z innymi giełdami oraz operatorami przesyłowymi z tego regionu pracuje nad praktycznymi rozwiązaniami, których wdrożenie umożliwi poszerzenie otwartości rynków i zwiększenie płynności transgranicznego handlu gazem. Oczywiście nie ograniczamy się jedynie to tego wielostronnego formatu współpracy. Staramy się także budować relacje w innych konstelacjach z konkretnymi partnerami. W 2021 roku TGE stała się stroną memorandum, obok dwóch innych giełd gazu z południa Europy, tj. rumuńskiej BRM i greckiej EnEx.
Kolejnym przykładem naszej międzynarodowej aktywności jest relacja, zbudowana przy udziale naszej izby rozliczeniowej (IRGiT), z Balkan Gas Hub (BGH) – podmiotem organizującym obrót gazem na rynku bułgarskim, posiadającym także regionalne ambicje. W październiku 2022 roku IRGiT podpisała z BGH list intencyjny, który zakłada stworzenie przez naszą izbę oferty, dotyczącej usług rozliczeniowych dla rynków prowadzonych przez bułgarską giełdę gazu.
Jakie inne kierunki TGE bierze pod uwagę?
Zakres geograficzny naszych planów biznesowych obejmuje także Ukrainę, która przed wojną dysponowała największym rynkiem gazu w regionie. Jesteśmy gotowi włączyć się w proces odbudowy gospodarczej tego państwa i wnieść swój wkład w stworzenie nowoczesnych rozwiązań służących organizacji obrotu towarami w Ukrainie. W tym przypadku przystąpienie do ewentualnych projektów prawdopodobnie będzie możliwe po zakończeniu wojny.
Należy też wspomnieć, że dzięki połączeniu gazowemu GIPL (Gazociąg Polska-Litwa – przyp. red.) z Litwą otworzyły się nowe możliwości współpracy również na tym kierunku, którego nie możemy pominąć. Rozmawiamy z naszymi partnerami, przy udziale instytucji państwowych, aby stworzyć rozwiązania handlowe podobne do tych bardzo dobrze funkcjonujących w Polsce.
Jaka będzie rola TGE we współpracy z Mołdawią?
Sytuację w Mołdawii monitorujemy już od kilku lat dostrzegając przy tym duże potrzeby tego kraju w zakresie wzmocnienia bezpieczeństwa i reformy rynków energii i gazu ziemnego. Aktualnie obserwujemy zdecydowane otwarcie władz Mołdawii na współpracę z Polską i szerzej z Unią Europejską. TGE chce aktywnie wpisać się w te rozwijające się relacje oferując stronie mołdawskiej wieloletnie doświadczenie i wiedzę na temat organizacji i prowadzenia giełdowych rynków towarowych. Podjęcie współpracy z mołdawskim Energocomem na mocy podpisanego w Kiszyniowie porozumienia traktujemy jako nasz pierwszy krok na tym rynku, który w naszej ocenie posiada znaczący potencjał dla naszej dalszej aktywności w obszarze gazu, energii elektrycznej, ale także towarów rolno-spożywczych.
Jakie są szanse związane z transformacją energetyczną Mołdawii?
W przypadku Mołdawii, zdominowanej energetycznie przez gaz ziemny, równie ważna jak transformacja prowadząca do neutralności klimatycznej, jest także reorganizacja rynku w oparciu standardy przyjęte w Unii Europejskiej (co Mołdawia wielokrotnie deklarowała w kontekście swojego przystąpienia do Wspólnoty Energetycznej, a następnie stowarzyszenia z UE). Innymi słowy Mołdawia musi przejść w elektroenergetyce i gazownictwie podobny proces zmian jak Polska, ale znacznie szybciej. Jednym z kluczowych elementów takich reform jest wprowadzenie transparentnego mechanizmu ustalania ceny rynkowej na gaz ziemny oraz energię elektryczną. Praktyka europejska pokazała, że bardzo funkcjonalnym i wiarygodnym rozwiązaniem w tym zakresie jest instytucja giełdy. Stworzenie energetycznej i gazowej platformy giełdowej dla Mołdawii byłoby ważnym kamieniem milowym w głębokiej transformacji energetycznej i szerzej gospodarczej tego kraju.
Rozmawiał Wojciech Jakóbik
Woźniak: Gazprom kłamie, a Mołdawia nauczyła się na błędach przeszłości