10 października minister energetyki Republiki Litewskiej Žygimantas Vaičiūnas spotkał się z komisarzem ds. konkurencji Margrethe Vestager. Tematem rozmów było toczone względem Gazpromu śledztwo antymonopolowe.
Podczas spotkania zostało omówione dochodzenie w sprawie nadużywania przez „Gazprom“ pozycji monopolisty w relacjach z klientami z Europy Środkowo-Wschodniej w latach 2004–2012. Komisarz Vestager przedstawiła przebieg dochodzenia, dokonała przeglądu dalszych możliwych działań. Ze swojej strony minister przypomniał, że od pięciu lat trwające dochodzenie antymonopolowe powinno się zakończyć rzeczywistymi zobowiązaniami „Gazpromu” odpowiednimi do aktualnej sytuacji i które zapewniłyby uczciwą konkurencję na rynku gazu.
Litwa przeciwna ugodzie z Gazpromem
Na początku koniec maja litewskie ministerstwo energetyki stwierdziło, że w perspektywie długoterminowej proponowana ugoda Komisji Europejskiej z Gazpromem w toku śledztwa antymonopolowego nie jest wystarczająca. Ustępstwa Gazpromu nie zapewnią, że nie będzie nadużywał pozycji dominującej na rynku i ograniczał konkurencji. Wówczas szef resortu Žygimantas Vaičiūnas mówił, że dla Wilna ważne jest zobowiązanie Gazpromu dotyczące tego, że umożliwi obrót gazem i zmiany punktów odbioru jego, a także możliwość renegocjacji cen surowca. Jednak według Litwy są one nie do zrealizowania z powodu licznych dodatkowych warunków, które przedstawił rosyjski koncern. Ministerstwo zaproponowało Komisji Europejskiej rozszerzenie zobowiązań Gazpromu i rezygnację ze zbędnych warunków, np. koncern powinien automatycznie dokonać rewizji ustalonych wcześniej cen uwzględniając ich wahania na europejskich giełdach. Ze względu na położenie geograficzne Litwy koszty dostaw rosyjskiego gazu są niższe od tych realizowanych na potrzeby odbiorców w zachodniej Europie. Dlatego też, zdaniem resortu, cena paliwa dla Wilna powinna zostać obniżona.
Litwa szacuje, że poprzez stosowaniu przez Gazprom nieuczciwych praktyk cenowych straciła 1,5 mld euro. Jeżeli Bruksela zgodzi się na przedstawione przez spółkę propozycje, rosyjski monopolista uniknie ewentualnej grzywny w wysokości ponad 8 mld euro. Przypomnijmy, że wcześniej układ Komisji z Gazprom skrytykowała Estonia.
Propozycje Rosjan
W sierpniu 2012 roku Bruksela wszczęła przeciwko Gazpromowi postępowanie antymonopolowe za naruszenie unijnych przepisów w tym zakresie.
W kwietniu 2015 roku Komisja Europejska zgłosiła zastrzeżenia (tzw. statement of objections), zarzucając rosyjskiemu monopoliście dzielenie rynków, uzyskiwanie nieuzasadnionego wpływu na infrastrukturę i oferowanie niesprawiedliwej ceny. Zarzuty te odnoszą się do działań Gazpromu względem Bułgarii, Czech, Estonii, Węgier, Litwy, Łotwy, Polski oraz Słowacji.
13 marca tego roku Komisja Europejska podała do publicznej wiadomości propozycję ugody autorstwa Gazpromu. Rosyjski monopolista zgodził się na zniesienie zakazu reeksportu a także na powiązanie ceny gazu dla Polski, Bułgarii, Estonii, Łotwy i Litwy do benchmarków giełd europejskich, przy czym odbiorcy mają otrzymać prawo do wszczęcia procedury rewizji ceny jeżeli będzie się od nich różnić. Ponadto Węgry, Polska i Słowacja będą mogły otrzymać surowiec w punktach odbioru zlokalizowanych w państwach bałtyckich i w Bułgarii. Przy czym Gazprom zobowiązał się do wypłacenia odszkodowania Bułgarom za rezygnację z budowy gazociągu South Stream.
Ambasada Republiki Litewskiej w Polsce/BiznesAlert.pl
