Litwini nie ustają w próbach zablokowania importu energii z budowanej w Ostrowcu na Białorusi elektrowni jądrowej. Tamtejszy rząd zatwierdził plan działań dotyczący środków bezpieczeństwa niezbędnych do ochrony państwa przed wspomnianą instalacją. Dokument został przygotowany przez tamtejsze ministerstwo energetyki.
– W żywotnym interesie Litwy jest ochrona przed zagrożeniami dotykającymi bezpieczeństwa narodowego, środowiska oraz społeczeństwa, jakie stwarza elektrownia jądrowa w Ostrowcu. Plan dotyczy przede wszystkim środków bezpieczeństwa podejmowanych na poziomie regionalnym. Jednak to co musimy zrobić na poziomie krajowym, by bronić interesów naszego państwa i obywateli, to również jest jasne – powiedział litewski minister energetyki Žygimantas Vaičiūnas.
Ze względu na położenie budowanej elektrowni w pobliżu litewskiej stolicy potencjalne zagrożenia związane z tą instalacją nie mogą być w żaden sposób uzasadniane. Dlatego, zdaniem resortu, należy zagwarantować, że w przypadku uruchomienia elektrowni w Ostrowcu produkowana w niej energia nie będzie mogła trafiać na litewski rynek.
Ponadto przyjęty plan zakłada również podjęcie wspólnych uzgodnień z pozostałymi państwami w regionie w kwestii uregulowania dostępu do rynku energii z krajów trzecich z początkiem 2019 roku, kiedy białoruska instalacja zacznie działać.
Jak zapewniają Litwini, razem z Łotyszami i Estończykami mają zostać podjęte działania na rzecz ustanowienia od połowy 2018 roku dynamicznych taryf na transgraniczny przesył energii.
Oprócz tego plan zatwierdzony przez rząd w Wilnie przewiduje podjęcie środków związanych ze zmniejszeniem technicznych możliwości przepływów energii z Białorusi. Chodzi m.in. o: reorganizację i zoptymalizowanie litewskiej sieci przesyłowej w północno-wschodniej części kraju, zmniejszenie przepustowości interkonektorów z Białorusią, budowę nowej linii między Wilnem a elektrownią w Elektrėnai, a także połączenia Wilno – Naujoji i Vilnia – Neris. Jak czytamy w komunikacie ministerstwa, trwa część prac przygotowawczych dla tych projektów, a wkrótce mają one ulec przyśpieszeniu.
Podkreślono również, że ważne jest, aby wdrożenie wspomnianych środków bezpieczeństwa nastąpiło przed synchronizacją litewskich sieci elektroenergetycznych z sieciami Europy kontynentalnej. Ponadto Wilno aktywnie dąży do tego, aby na początku 2018 roku doszło do zawarcia regionalnego porozumienia na rzecz synchronizacji dzięki połączeniu z Polską, ponieważ jest to najszybszy i najbardziej efektywny sposób.
Obawy Litwy
Litwini wielokrotnie podawali w wątpliwość zapewnienia Mińska o zachowaniu odpowiednich norm bezpieczeństwa przy budowie ostrowieckiej elektrowni. Wilno jest również inicjatorem pomysłu wprowadzenia zakazu zakupu energii z niej pochodzącej przez państwa bałtyckie oraz państwa członkowskie Unii Europejskiej.
Pod koniec kwietnia litewski Sejm przyjął ustawę o podjęciu niezbędnych działań na rzecz obrony przed zagrożeniami związanymi z elektrowniami jądrowymi w państwach trzecich. Zgodnie z jej założeniami na rynek litewski nie może trafiać energia z instalacji, która zostanie uznana za niebezpieczną. Wyjątkiem ma być sytuacja, w której energia ta byłaby niezbędna do zapewnienia funkcjonowania systemu energetycznego kraju.
Elektrownia Ostrowiec
Białoruska Elektrownia Jądrowa powstaje w miejscowości Ostrowiec w obwodzie grodzieńskim w odległości 50 km od litewskiej stolicy. Jest budowana w oparciu o rosyjską technologię WWER-1200. Ma się składać z dwóch reaktorów o mocy 1200 MW każdy. Uruchomienie pierwszego bloku ma nastąpić w 2019 roku. Budowę realizują i finansują spółki córki rosyjskiego Rosatomu.
Ministerstwo Energetyki Litwy/Piotr Stępiński
