Dyrektywa MiFID II wprowadza wiele nowych przepisów adresowanych wyłącznie dla towarowych instrumentów pochodnych. Będą miały znaczący wpływ na przyszłą organizację rynków prowadzonych przez TGE.
Z początkiem stycznia 2018 roku w Polsce obowiązywać zacznie dyrektywa unijna MIFID II, która zrewolucjonizuje sposób dystrybucji produktów finansowych oraz giełdy w Polsce. Ma ona zapewnić ochronę klientom i przejrzystości działalności firm inwestycyjnych. MIFID II będzie aktualizacją regulacji z 2007 r. Dyrektywa MIFID nie spełniła nadziei. Stała się konieczna druga wersja dokumentu, MIFID II, która w założeniach ma ukrócić niejasne i nie do końca uczciwe procedery.
Legislacyjny wyścig z czasem
Unijna dyrektywa wymaga implementacji do polskiego systemu prawa czyli zmian ustawowych. W procedowaniu jest Projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw – projekt UC86. Ustawa ma wdrażać przede wszystkim MIFID II, dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/1034 z dnia 23 czerwca 2016 r. zmieniającą dyrektywę 2014/65/UE w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/1033 z dnia 23 czerwca 2016 r. Projekt ustawy ma być niebawem rozpatrywany przez Komitet Rady Ministrów. Potem jeszcze przez RM, która skieruje projekt do Sejmu. I wreszcie rozpocznie się procedura parlamentarna, na którą czasu jest bardzo niewiele.
Zmianie musi ulec również Prawo energetyczne, w którym trzeba m.in. dopisać OTF do katalogu platform obrotu, na których realizuje się obligo oraz zaliczyć na poczet ich wykonania transakcje zawarte przed 3 stycznia przyszłego roku z terminem wykonania po tej dacie.
TGE – pewna przebudowa
Nowe regulacje obejmą dość szeroko także Towarową Giełdę Energetyczną. Jarosław Ziębiec dyrektor Projektu MIFID II, TGE w ramach Warsztatów TGE dla mediów „Wpływ MiFID II na rynki towarowofinansowe w Polsce ” ( 22.11, w Rzeszowie) prezenując pewne zmiany – podkreślił, że MiFID II „rozszerza definicję instrumentu finansowego również na towarowe kontrakty pochodne, które mogą podlegac obrotowi na rynkach regulowanych z wyłączeniem produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym (w rozumieniu REMIT).” Te ostatnie muszą być rozliczane fizycznie. Cały obrót zorganizowany na tzw.platformach ma się odbywać w sposób przejrzysty, zarówno w aspekcie przed-, jak i potransakcyjnym. Dyrektywa MiFID II wprowadza wiele nowych przepisów adresowanych wyłącznie dla towarowych instrumentów pochodnych. Będą miały znaczący wpływ na przyszłą organizację rynków prowadzonych przez TGE.
TGE na początku 2017 r. przeprowadziła konsultacje z uczestnikami rynku, którzy wskazali, że najodpowiedniejszym dla nich miejscem zawierania transakcji kontraktami forward na energię elektryczną i gaz z fizyczną dostawą będzie platforma OTF (Organized Trading Facility). We wspomnianym projekcie zaproponowany jest zapis przepisów przejściowych, które umożliwiają ewolucyjne przekształcanie rynku terminowego (RTT) w OTF. Mają zapewnić: utrzymanie płynności i ciągłości obrotu, możliwość realizacji obliga giełdowego oraz minimalizację kosztów dla uczestników rynku.
Dyrektywa dotyczy rynków terminowych dla energii elektrycznej, gazu, praw majątkowych oraz uprawnień do emisji CO 2 i rynku finansowego. Nie wpłynie na funkcjonowanie spotowych rynków energii elektrycznej i gazu.
Do momentu wejścia w Polsce w życie Dyrektywy MIFID II (3.01.2018 r.) nie będzie zmian w zasadach notowania i rozliczania na rynku spotowym TGE (giełda towarowa/GIR). Co do RTT – nastąpi wprowadzenie uznaniowości do regulaminu (RTG) oraz innych regulacji. Energia elektryczna i gaz: rozliczanie w GIR. Zawieszone zostaną obroty forwardami na prawa majątkowe, a także obroty uprawnieniami do emisji CO2
Trzy etapy – wdrażanie MIFID II stopniowo
Etap pierwszy – do 3.01.2018 RTT jako rynek towarowy z uznaniowością. To oznacza, że przed wejściem w życie MIFID II, TGE wprowadzi zasadę uznaniowości. Uznaniowość nie ma wpływu na zasady rozliczania transakcjiwe wszystkich instrumentach notowanych na obecnym RTT – forwardy na energię, gaz, prawa majątkowe. TGE zaakceptowała zmiany w Regulaminie RTG dotyczące uznaniowości, projekt Regulaminu RTG został przekazany do akceptacji KNF. Planowane uruchomienie uznaniowości nastąpi w grudniu 2017. TGE zawiesi obrót forwardami na prawa majątkowe i uprawnieniami do emisji na rynku towarowym do 28.12.2017
W drugim etapie ( od 3.01.2018 r. do uzyskania licencji na prowadzenie OTF) prowadzona będzie zorganizowana platforma obrotu w ramach prowadzenia giełdy towarowej (preOTF). Nie ulegną zmianie zasady prowadzenia notowań oprócz wprowadzenia uznaniowości. Co do forwardów na energię elektryczną i gaz ziemny notowane będą kolejne serie instrumentów. Rozliczenie zawartych transakcji forwardami na energie i gaz (Remit Carve out) będzie prowadzone przez na zasadach obowizujących obecnie. Zawarte transakcje będą uznawane przy wypełnianiu obliga giełdowego. Po wdrożeniu UC 86 i zmianie regulacji nastąpi powrót do notowań forwardami na prawa majątkowe na RTG – już jako instrument finansowy. Jednocześnie TGE złoży wniosek do KNF o licencję na prowadzenie OTF (zorganizowanej platformy obrotu).
Po uzyskaniu licencji nastąpi etap trzeci realizacji Dyrektywy MiFID II. Nastąpić ma przeniesienie/kontynuacja notowań kontraktów forward na energię i gaz z RTT z uznaniowością (PreOTF) na OTF wraz z otwartymi pozycjami. Zasady notowań i rozliczeń dla instrumentów (REMIT carve out) nie ulegną zmianie. Transakcje zawarte na OTF będą uznawane przy wypełnianiu „obliga giełdowego”. Należy się spodziewać, że dla uczestników OTF będzie nowym osobnym rynkiem.
Od grudnia 2017 r. żaden instrument nie będzie notowany na RIF, do momentu przeniesienia na RIF obrotu uprawnieniami do emisji CO2. Uprawnienia do emisji CO2 stają się instrumentem.
Zmiany dostosowujące regulacje TGE (RTG oraz RIF) do Dyrektywy MIFID II zostaną przekazane do KNF po opublikowaniu ustawy implementującej Dyrektywę.
Pewne zagrożenia
MIFID II jest odpowiedzią na kryzys finansowy 2008 r., który ujawnił słabości w działaniu rynków finansowych oraz uwypuklił potrzebę zwiększenia przejrzystości i ochrony inwestorów na rynkach nieregulowanych. W związku z tym wprowadza wiele regulacji zwiększających obowiązki raportowania, nadzoru, dostosowania organizacji i systemów informatycznych. Firmy i instytucje, na które dyrektywa oddziałuje, muszą się do tych wymagań dostosować. Przy szczegółowej ocenie niestety widać, że wzrośnie też mocno biurokracja.
Dyrektywa dotyczy nie tylko giełdy, ale obejmuje także przedsiębiorstwa energetyczne, np. wprowadza konieczność monitorowania i raportowania wielkości zajmowanych pozycji, co skutkuje wprowadzeniem limitów pozycji na towarowych instrumentach pochodnych czy objęciem szerszej grupy instrumentów wymaganiami raportowymi EMIR. Tu także wyzwań jest sporo i wymagają zarówno zaangażowania dużych zespołów, jak i poniesienia nakładów finansowych.
Pewien problem to definicja samego OTF. Europejskie przepisy, regulujące tą formę handlu zakładają tzw. uznaniowość. Operator platformy OTF uznaniowo ma przyjmować zlecenia na platformę, usuwać je oraz umożliwiać zawieranie transakcji. Dyrektywa MiFID II nie opisuje dostatecznie precyzyjnie tej uznaniowości. Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych ESMA też nie określił jeszcze precyzyjnie, co uznaje się za uznaniowość, a co już nie. Tymczasem krajowe regulacje uznaniowości powinny być zgodne z tymi europejskimi, które nie są zdefiniowane
.
.
