Zgodnie z unijnymi zasadami pomocy państwa Komisja Europejska zatwierdziła polski program wsparcia technologii produkcji morskiej energii wiatrowej. Środek ten pomoże Polsce osiągnąć cele w zakresie energii ze źródeł odnawialnych bez nadmiernego zakłócania konkurencji – uzasadniła Komisja.
Wiceprzewodnicząca wykonawcza Margrethe Vestager, odpowiedzialna za politykę konkurencji, oświadczyła, że polski program jest bardzo dobrym przykładem tego, w jaki sposób polityka konkurencji może umożliwić państwom członkowskim wspieranie projektów w dziedzinie energii odnawialnej, takich jak morskie farmy wiatrowe. – Zachęca on przedsiębiorstwa do inwestowania w takie ekologiczne projekty, w które bez wsparcia nie zainwestowałyby. Mamy nadzieję, że w przyszłości będziemy świadkami wielu takich inicjatyw, które wnoszą wkład do Zielonego Ładu UE bez nadmiernego zakłócania konkurencji na jednolitym rynku – powiedziała.
Polski program pomocy
Polska powiadomiła Komisję o zamiarze wprowadzenia nowego programu wsparcia dla morskich farm wiatrowych. Technologia morskiej energii wiatrowej w Polsce znajduje się w fazie początkowej.
Pomoc będzie przyznawana w formie dwustronnej premii w ramach kontraktu na transakcje różnicowe dotyczące dwutlenku węgla w okresie 25 lat, ale będzie ograniczona do 100 000 godzin pracy przy pełnym obciążeniu na każdy megawat zainstalowanej mocy. Zgodnie z tym modelem ta zmienna premia jest obliczana jako różnica między ceną referencyjną a ceną rynkową energii elektrycznej. Gdy cena rynkowa będzie niższa od tej ceny referencyjnej, beneficjenci będą uprawnieni do otrzymania płatności odpowiadających różnicy między tymi dwiema cenami. Kiedy natomiast cena rynkowa będzie przewyższać cenę referencyjną, to beneficjenci będą musieli zapłacić państwu różnicę między tymi dwiema cenami.
Program będzie realizowany w dwóch etapach. W pierwszym etapie programu projekty morskich farm wiatrowych otrzymają pomoc w ramach wyjątku od wymogu aukcji ze względu bardzo ograniczoną liczbę projektów. W tej pierwszej fazie cena referencyjna dla poszczególnych projektów zostanie ustalona administracyjnie na podstawie ich odpowiednich kosztów, przy maksymalnym poziomie 319,60 PLN/MWh (71,82 EUR/MWh). Po uzyskaniu pozwolenia środowiskowego (ustanawiającego ostateczne parametry techniczne) promotor każdego projektu prześle Komisji indywidualne powiadomienie wraz z biznesplanem. Na podstawie biznesplanu Komisja dokona indywidualnej oceny konkretnego poziomu pomocy operacyjnej.
W ramach drugiego etapu programu pomoc będzie przyznawana w drodze otwartych i konkurencyjnych aukcji, organizowanych od 2025 roku, a cena referencyjna w ramach danego projektu zostanie ustalona na podstawie oferowanej ceny. Całkowity maksymalny budżet programu wynosi 22,5 mld euro i będzie realizowany do 2030 roku.
Ocena Komisji
Komisja oceniła program na podstawie unijnych zasad pomocy państwa, w szczególności wytycznych z 2014 r. w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią. Komisja uznała, że pomoc jest konieczna i wywołuje efekt zachęty, ponieważ projekty dotyczące morskiej energii wiatrowej nie zostałyby zrealizowane w przypadku braku wsparcia publicznego. Ponadto środek pomocy jest proporcjonalny i ograniczony do niezbędnego minimum. Wreszcie Komisja stwierdziła, że pozytywne skutki środka pomocy, w szczególności jego skutki środowiskowe, przeważają ewentualne negatywne skutki związane z zakłóceniami konkurencji.Polska zobowiązała się również do przeprowadzenia oceny ex post, w ramach której podda ocenie poszczególne elementy programu.
Na tej podstawie Komisja stwierdziła, że polski program jest zgodny z unijnymi zasadami pomocy państwa, ponieważ wspiera projekty dotyczące morskich farm wiatrowych, co ułatwi rozwój produkcji energii ze źródeł odnawialnych w Polsce i ograniczy emisje gazów cieplarnianych zgodnie z założeniami Europejskiego Zielonego Ładu oraz bez nadmiernego zakłócania konkurencji. Komisja przypomina, że w niedawnej strategii unijnej na rzecz energii z morskich źródeł odnawialnych wskazano znaczenie morskiej energii wiatrowej dla realizacji celów Zielonego Ładu.
W pierwszej fazie systemu wsparcia, w drodze decyzji Prezesa URE, prawo do pokrycia ujemnego salda będą mogły uzyskać projekty o mocy zainstalowanej 5,9 GW. Są to najbardziej zaawansowane pod względem realizacji projekty, które wytworzą pierwszy raz energię przed 2030 r. W drugiej fazie natomiast odbędą się co najmniej dwie konkurencyjne aukcje (w 2025 i 2027 r.) na łączną moc 5 GW.
Polacy zadowoleni
Michał Kurtyka, Minister Klimatu i Środowiska, podziękował zespołom działającym w ramach Komisji Europejskiej, które zaangażowane były w prace nad prenotyfikacją i notyfikacją systemu wsparcia. – W mojej ocenie system ten pomoże Polsce osiągnąć cele, jakie założyliśmy sobie w Polityce energetycznej Polski do 2040 r. w zakresie morskiej energetyki wiatrowej. Jest to nasz kolejny, zdecydowany krok w procesie transformacji polskiego sektora energetycznego – powiedział cytowany w komunikacie ministerstwa klimatu i środowiska.
Ireneusz Zyska, Pełnomocnik Rządu do spraw Odnawialnych Źródeł Energii, wiceminister klimatu i środowiska, podkreślił bardzo dobrą współpracę z Komisją Europejską, co pozwoliło na szybkie przyjęcie decyzji. – Morska energetyka wiatrowa to kluczowy projekt dla procesu transformacji energetycznej Polski. Pozytywna decyzja w sprawie systemu wsparcia dla offshore wind uruchomi inwestycje o wartości co najmniej 130 mld złotych. Stanowi ona kolejny ważny krok dla zbudowania nowoczesnej i zeroemisyjnej gospodarki. Jestem przekonany, że tak szybkie podjęcie decyzji pozwoli wytwórcom na terminową realizację projektów– ocenił.
Bartłomiej Sawicki
Sawicki: Polonizacja offshore nie będzie możliwa bez fabryki turbin
