Od 1 czerwca 2024 roku wchodzą w życie przepisy tzw. pakietu migracyjnego, które radykalnie zmieniają zasady zatrudniania cudzoziemców w Polsce. Reforma przewiduje pełną elektronizację procedur, zniesienie testu rynku pracy, ale także nowe obowiązki informacyjne dla pracodawców. Eksperci Konfederacji Lewiatan ostrzegają, że choć część zmian jest pozytywna, inne mogą wywołać problemy w branżach szczególnie zależnych od pracy migrantów.
Z badania ASM Research Solutions Strategy zrobionego na zlecenie Konfederacji Lewiatan wynika, że największymi barierami w legalizacji zatrudnienia cudzoziemców są przewlekłość postępowań (27,3 procent wskazań), częste zmiany przepisów (25,7 procent) oraz brak przejrzystych i aktualnych instrukcji (25,3 procent). Najpopularniejszą formą zatrudniania cudzoziemców pozostaje umowa o pracę, deklarowana przez 32 procent firm.
Reforma z nadzieją, ale i z ryzykiem
– Zmiany częściowo odpowiadają na postulaty przedsiębiorców. Elektronizacja i zniesienie testu rynku pracy to krok w dobrą stronę. Jednak nowe regulacje nakładają dodatkowe obowiązki, których niejasność może prowadzić do niepewności interpretacyjnej. Mamy nadzieję, że uszczelnienie systemu poprawi jego przejrzystość i skróci czas postępowań – podkreśliła Nadia Winiarska, ekspertka Konfederacji Lewiatan.
Kluczowe zmiany
Kluczowe zmiany w przepisach obejmują m.in. pełną elektronizację procesu legalizacji zatrudnienia – od złożenia wniosku po decyzję – który będzie się odbywał wyłącznie za pośrednictwem portalu praca.gov.pl. System zostanie zintegrowany z bazami danych ZUS i Straży Granicznej. Zniesiony zostanie także obowiązek uzyskiwania opinii starosty, tzw. test rynku pracy, choć rząd zastrzegł możliwość jego przywrócenia w razie pogorszenia sytuacji na lokalnych rynkach. Zgodnie z nowymi zasadami nie będzie można zatrudniać cudzoziemców przebywających w Polsce na podstawie określonych typów wiz, np. turystycznych, humanitarnych czy wydanych przez inne kraje strefy Schengen.
Pracodawcy będą zobowiązani do przesyłania kopii umowy z cudzoziemcem do odpowiedniego urzędu jeszcze przed rozpoczęciem pracy, a także do informowania organów administracyjnych o podjęciu, niepodjęciu lub wcześniejszym zakończeniu zatrudnienia. Dodatkowo wprowadzono obowiązek zgłaszania każdej przerwy w pracy dłuższej niż dwa miesiące, pod rygorem grzywny do 5000 zł.
Rozszerzono również katalog przesłanek odmowy wydania zezwoleń na pobyt czasowy i pracę, obejmując nim m.in. osoby przybywające do Polski w celach turystycznych, edukacyjnych czy kulturalnych. Nowe regulacje przewidują także, że agencje zatrudnienia będą mogły oferować pracę cudzoziemcom dopiero po dwóch latach działalności w rejestrze oraz po dokonaniu stosownego wpisu i opłacie w wysokości 1000 zł.
Konfederacja Lewiatan / Hanna Czarnecka
