Bazując na wzorcach zagranicznych, Polska Federacja Producentów Żywności (PFPŻ) i ZPPP Browary Polskie przygotowały raport, w którym prezentują transparentny, skuteczny i efektywny finansowo sposób funkcjonowania Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP), czyli systemu zagospodarowania odpadów w Polsce, zgodnego z wymogami Unii Europejskiej.
Odpady a ROP
Polska jest zobowiązana zreformować swój system zagospodarowania odpadami, implementując do krajowego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE. Zakładają one, że producenci zgodnie z zasadami gospodarki obiegu zamkniętego, wezmą odpowiedzialność za cały cykl życia opakowań (to tzw. Rozszerzona Odpowiedzialność Producenta, dalej ROP).
Implementacja ROP będzie mieć wpływ na wiele obszarów życia gospodarczego – od środowiska naturalnego (recykling), po koszty kupowanych przez społeczeństwo towarów (producenci muszą partycypować finansowo w systemie, trwa dyskusja o skali ich wkładu) i zagospodarowywanych odpadów (np. opakowania).
Włączając się w dyskusję o ROP, dwie organizacje branżowe: Polska Federacja Producentów Żywności Związek Pracodawców (PFPŻ ZP) oraz Związek Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego – Browary Polskie (ZPPP BP) przygotowały opracowanie, zawierające kompleksową wizję funkcjonowania systemu ROP. Rozwiązania opierają się przede wszystkim na zaangażowaniu producentów.
Najważniejsze tezy opracowania:
– Pełną odpowiedzialność za system ROP powinni wziąć na siebie producenci. Tylko oni zapewnią transparentną i efektywną organizację selektywnej zbiórki odpadów, ich przetwarzanie, sprawozdawczość oraz edukację konsumentów;
– Zorganizowany przez producentów system ROP powinien zostać zaimplementowany do polskiego porządku prawnego jak najszybciej. To pozwoli zwiększyć poziom zbiórki i recyklingu odpadów opakowaniowych;
– Wzorce (pełna odpowiedzialność producentów za ROP) funkcjonują w wielu krajów europejskich, które osiągają dzięki temu wysokie poziomy recyklingu;
– W ramach zbiórki opakowań po napojach należy uwzględnić dwa funkcjonujące systemy: depozytowy w obszarze opakowań jednorazowych (wzorce UE), a w przypadku opakowań wielokrotnego użytku – kaucyjny (również wzorce UE, w dodatku system ten w Polsce już istnieje i działa w branży piwowarskiej, stosującej butelki zwrotne).
Najważniejszym beneficjentem proponowanych zmian będzie każdy mieszkaniec Polski. Będzie bowiem korzystał ze sprawnego systemu gospodarki odpadami opakowaniowymi, nie podlegającego opłatom ponoszonym na rzecz gmin, i zapewniającego czyste środowisko naturalne.
Wzorce i doświadczenia
Dyrektor PFPŻ Andrzej Gantner uważa, że należy korzystać z wzorców i doświadczeń innych państw, które systemy ROP już zbudowały i w pełni ukształtowały. – Dobrym przykładem jest Austria, która stworzyła jeden z najbardziej wydajnych systemów ROP. System ten uwzględnia postulowane również przez nas rozwiązanie opierające się na kluczowej roli przedsiębiorców wprowadzających produkty w opakowaniach do obrotu w tworzeniu i zarządzaniu systemem ROP – powiedział.
Gantner zaznacza, że wpływ na funkcjonowanie sytemu jest dla przedsiębiorców kluczowy, ponieważ to właśnie na nich nałożone są obowiązki osiągnięcia określonych poziomów zbiórki i recyklingu odpadów opakowaniowych. – W przypadku gdyby system okazał się nieefektywny i poziomy nie zostaną osiągnięte, kary zapłacą właśnie przedsiębiorcy. Dodatkowo nie bez znaczenia jest spełnienie dodatkowych wymogów dyrektywy czyli transparentność i ekonomiczna zasadność ponoszonych przez przedsiębiorców kosztów, w tym prawo do poniesienia tzw. kosztu netto, a to może zagwarantować naszym zdaniem wyłącznie system zarządzany przez przedsiębiorców – podkreśla.
Zdaniem dyrektora PFPŻ, najbardziej efektywnym rozwiązaniem, a zarazem gwarantującym, że system ROP w Polsce będzie zgodny z wymogami unijnymi, jest zapewnienie, że organizacją selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych oraz dalszym ich zagospodarowaniem zajmą się podmioty działające w imieniu Wprowadzających – przez organizacje Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta opakowań, które powinny działać w formule non-for-profit (bez nastawienia na zysk) i być stymulatorem do tworzenia całego łańcucha gwarantującego spełnienie wszystkich wymagań środowiskowych przy jednoczesnym zachowaniu zasady ekonomicznej zasadności kosztów i ich transparentności.
– System, w którym przedsiębiorcy wyłącznie wnoszą określaną przez regulatora opłatę, nie gwarantuje naszym zdaniem takiej efektywności, a zarazem stwarza realne niebezpieczeństwo niespełnienia wymaganych celów środowiskowych i nieadekwatnych do rzeczywistych potrzeb obciążeń finansowych dla przedsiębiorstw. To może zaważyć na konkurencyjności polskiej gospodarki żywnościowej na długie lata – powiedział Andrzej Gantner.
Jaki powinien być udział państwa w rozwoju Gospodarki Obiegu Zamkniętego? (RELACJA)
