Komisja Europejska pozywa Polskę i Austrię do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w związku z niedopełnieniem obowiązku transpozycji dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków.
Na mocy tej dyrektywy państwa członkowskie muszą określić i stosować minimalne wymagania dotyczące charakterystyki energetycznej wszystkich budynków, stworzyć system certyfikacji w odniesieniu do charakterystyki energetycznej budynków i ustanowić wymóg regularnej inspekcji systemów grzewczych i klimatyzacyjnych. Ponadto w myśl dyrektywy państwa członkowskie mają obowiązek zapewnić, aby do 2021 r. wszystkie nowe budynki były tzw. budynkami o niemal zerowym zużyciu energii. Dyrektywa miała zostać przetransponowana do prawa krajowego do 9 lipca 2012 r.
Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej odpowiedzialny za energię Günther H. Oettinger powiedział: „Efektywność energetyczna jest istotnym sposobem zmniejszenia zależności od importu i zdecydowanego zwiększenia bezpieczeństwa dostaw. Dlatego tak ważne jest, aby wszystkie państwa członkowskie wprowadziły przepisy niezbędne do przyspieszenia działań na rzecz efektywności energetycznej. Budownictwo pochłania wszak aż 40 proc. zużycia energii, a więc to w tym sektorze możliwe są największe oszczędności”.
Wnosząc sprawy do Trybunału w odniesieniu do obu państw członkowskich, Komisja proponuje nałożenie dziennej kary pieniężnej w wysokości 96.720 EUR dla Polski i 39.592,80 EUR dla Austrii. Przy określaniu wysokości kar wzięto pod uwagę czas trwania i wagę uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. Jeżeli Trybunał przychyli się do wniosku Komisji, państwa winne uchybień będą musiały płacić dzienne kary pieniężne od dnia wydania wyroku aż do zakończenia pełnej transpozycji. O ostatecznej wysokości dziennych kar pieniężnych zadecyduje Trybunał.
Charakterystyka budynków ma decydujący wpływ na długoterminowe zużycie energii. Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (dyrektywa 2010/31/UE) ustanawia prawo konsumentów i ogółu obywateli do informacji na temat charakterystyki energetycznej budynku, który zamierzają kupić, wynająć lub zbudować, dając im zarazem prawo do rzetelnej informacji o opłacalnych sposobach poprawy charakterystyki energetycznej budynku.
Minimalne wymagania dotyczące charakterystyki energetycznej obliczają państwa członkowskie zgodnie z zasadniczymi wymaganiami dyrektywy, a ich stosowanie i egzekwowanie jest istotnym czynnikiem stopniowej poprawy efektywności energetycznej budynków. Nakładanie wymogów minimalnych dotyczących charakterystyki energetycznej budynków ma również na celu zapewnienie przyjaznych dla środowiska zachęt rynkowych, zarówno w odniesieniu do renowacji istniejących budynków, jak i budowy „budynków o niemal zerowym zużyciu energii”, tzn. domów o bardzo niskim rocznym zużyciu energii dzięki doskonałej jakości izolacji, ustawieniu względem słońca, energooszczędnym systemom grzewczym i chłodzącym itp.
Komisja wystosowała do Polski i do Austrii wezwanie do usunięcia uchybienia dotyczące transpozycji dyrektywy we wrześniu 2012 r. Następnie w czerwcu 2013 r. uzasadnioną opinię otrzymała Polska, a we wrześniu 2013 r. – Austria. Jak dotąd transpozycji dyrektywy 2010/31/UE nie zakończyło żadne z tych państw. Nadal brakuje koniecznych środków transpozycji, w tym, między innymi, środków odnoszących się do świadectw energetycznych, minimalnych wymagań dotyczących charakterystyki energetycznej oraz budynków o niemal zerowym zużyciu energii.
Decyzja Komisji nastąpiła bezpośrednio po decyzji z dnia 16 kwietnia 2014 r. o pozwaniu Finlandii i Belgii do Trybunału na podstawie tej samej dyrektywy. Obecnie Komisja bada sytuację w kilku innych państwach członkowskich (są to Słowenia, Niderlandy, Luksemburg, Włochy i Republika Czeska), do których skierowane zostały uzasadnione opinie dotyczące niepełnej transpozycji. W związku z tym w ciągu najbliższych miesięcy Komisja może wystąpić do Trybunału z kolejnymi sprawami.
Kontekst
Celem UE jest ograniczenie o 20 proc. rocznego zużycia energii pierwotnej do roku 2020. Budownictwo odpowiada za około 40 % całkowitego końcowego zużycia energii, generując jednocześnie ponad jedną trzecią emisji CO2 w UE. Dzięki prawidłowej transpozycji i wdrożeniu przepisów w zakresie wydajności energetycznej w budynkach, państwa członkowskie UE mogą osiągnąć, stosunkowo tanim kosztem, znaczną ilość oszczędności energii, unikając nadmiernej emisji gazów cieplarnianych.
Na mocy traktatu lizbońskiego, który wszedł w życie z dniem 1 grudnia 2009 r., w przypadku gdy państwa członkowskie nie dokonają transpozycji prawodawstwa UE do prawa krajowego w wymaganym terminie, Komisja może, wnosząc sprawę do Trybunału, zwrócić się doń o nałożenie sankcji finansowych.
Dzienna kara pieniężna jest obliczana na podstawie wzoru w postaci iloczynu następujących elementów:
- współczynnik wagi uchybienia,
- czas trwania uchybienia,
- czynnik „n” (o różnej wartości w poszczególnych państwach członkowskich, zależny od ich PKB), oraz
- stawka ryczałtowa, która obecnie wynosi 650 euro dziennie.
Źródło: Komisja Europejska
