Polski Komitet Energii Elektrycznej zaprezentował raport pod tytułem „Rynkowe Kodeksy Sieci. Na drodze do stworzenia paneuropejskiego rynku energii elektrycznej”. Wytyczne mają wesprzeć sprawne wdrożenie zmian wynikających z ośmiu rozporządzeń dla rynku terminowego, krótkoterminowego oraz bilansującego w sektorze energetyki.
Michał Smyk, jeden z autorów raportu powiedział, że Kodeksy Sieciowe mogą przybierać formę kodeksów lub wytycznych. – Wszystkie one są implementowane, bez konieczności wdrażania zmian w prawie krajowym. Wytyczne pozwalają jednak na dyskusję nad nimi, dają ramy, w których jest możliwość dyskusji z uczestnikami rynku o tym, jak mają one wyglądać. Po przyjęciu kodeksów nie ma już miejsca na dyskusję z operatorem – powiedział. Dodał, że kodeksy dotyczą obszaru przyłączeniowego, rynkowego oraz operacyjnego. Raport skoncentrował się na części operacyjnej.
Autorzy raportu twierdzą, że transformacja rynków energii w Europe wymaga narzędzi umożliwiających optymalizację i zwiększenie efektywności procesów rynkowych realizowanych przez podmioty na nim funkcjonujące.
Polski Komitet Energii Elektrycznej podkreśla, że narzędziem prawnym jest stworzony zestaw zasad i reguł w postaci Kodeksów Sieci oraz Wytycznych, które w założeniu prowadzić do harmonizacji, integracji i efektywnie funkcjonującego paneuropejskiego rynku energii. Wytyczne dotyczą długoterminowej alokacji zdolności przesyłowych (FCA), alokacji zdolności przesyłowych i zarządzania ograniczeniami przesyłowymi na rynkach krótkoterminowych (CACM), bilansowania (EBGL) i bezpieczeństwa pracy systemu na ryku bilansującym (SOGL). Implementacja wytycznych ma pozwolić na wzrost konkurencyjności, transparentności o dobrobytu społecznego w oparciu o zachowanie zasad bezpieczeństwa pracy połączonego systemu elektroenergetycznego.
Michał Smyk powiedział, że kodeksy sieciowe sprawią, iż będą zanikać granice między rynkami krajowymi, a tzw. przepływy kołowe i związane z nimi problemami będą zanikać. Mają tworzyć się zaś nowe grupy regionalne, a w ich ramach będą postępować nowe podziały. – Płynność między rynkami będzie większa na rynku spotowym dnia bieżącym, rynku bilansującym, ale także na rynku terminowym, bo konkurencja między giełdami będzie zintensyfikowana. Będzie rosła rola wiedzy i mechanizmów czysto rynkowych. Wzrost wymiany będzie zmierzał w stronę wyrównania cen, jednak w jednostkowych sytuacjach mogą pojawić się szczyty zapotrzebowania na energię – powiedział Smyk.
Rynek długoterminowy
Wytyczne FCA, jak podkreśliła Ilona Młynarczyk, mają pomóc w harmonijnej pracy systemów przesyłowych energii na granicach. – W zakresie wytycznych wprowadzają ustalenia dotyczące prawa przesyłowego, ich rozliczenia, dostępu do sieci i ich nominowania – powiedziała.
Wyznaczanie długoterminowych zdolności przesyłowych powinno być koordynowane przynajmniej na poziomie regionalnym, w ramach regionów wyznaczania zdolności przesyłowych ( Capacity Calcution Regions CCR). Polska działa obecnie w trzech regionach zdolności przesyłowych: CCR Hansa, CCR Baltic oraz CCR Core. Jak czytamy w raporcie, Prezes URE stwierdził, że nie będą wydawane długoterminowe prawa przesyłowe dla CCR Baltic i CCR Hansa.
Młynarczyk przypomniała, że kluczowe dla Polski są przepływy energii między Niemcami a Austrią, to znaczy 2,5 GW mocy przesyłu fizycznego. – Jednak operatorzy uzgodnili to na poziomie 4,9 GW, co dla Polski może niewiele zmienić w zakresie przepływów kołowych i nadal będzie to dla nas niekorzystne. Gdyby wytyczne były wprowadzone wcześniej, wówczas można byłoby tych problemów uniknąć – dodała Młynarczyk.
Wytyczne dla rynku dnia następnego i rynku dnia bieżącego
Maciej Janowski powiedział, że wytyczne w tym zakresie nie rozwiązują problemu dotyczące przepływów kołowych na granicy rynków niemieckiego, czeskiego i polskiego, a zainstalowane przesuwniki fazowe umożliwiły rozpoczęcia handlu na granicy. Do najistotniejszych działań zaliczono: ocenę efektywności konfiguracji obszarów rynkowych, powołanie i wykreowanie zasad funkcjonowanie wyznaczonych operatorów rynku energii, wprowadzenie jednolitych i maksymalnych cen na krótkoterminowych rynków hurtowych oraz opracowanie zasad współpracy operatorów oraz mechanizmów pozwalających na handel energią elektryczną między obszarami rynkowymi.
Obszar rynku bilansującego
Kodeks wprowadza ujednolicanie i harmonizujących się zasad na rynków bilansujących w UE. Jak powiedział Rafał Barchanowski, dzięki EBGL, polski rynek będzie bardziej otwarty na zagraniczne jednostki, ale odwrotnie będzie to także działać, gdzie polskie jednostki także będą mógł świadczyć usługi dostarczania energii na innych rynkach. Wytyczne mają pomóc w bilansowaniu mocy i ilość energii.
Celem wytycznych EBGL jest m.in. integracja rynków bilansujących promowanie wymiany usług bilansujących, rynkowe pozyskiwanie usług bilansujących, poprawa konkurencji, zwiększenie efektywności bilansowania, usunięcie barier wejścia oraz zaburzeń działania rynku oraz wsparcie w dostawach, udziału strony popytowej, OZE czy magazynów energii, co w zakresie rynku bilansującego jeszcze do niedawna było nie możliwe. Dodał, że dzięki kodeksów sieci w zakresie rynku bilansującego UE wylicza, będzie można zaoszczędzić 3 mld euro. To dane ACER, wśród wszystkich operatów w UE wynikających z zaoszczędzonych środków wydawanych na rezerwy przez operatorów, a to może przełożyć się na niższe ceny na klienta końcowego. Są to jednak wyliczenia teoretyczne.
Polskie Sieci Elektroenergetyczne działają już w zakresie wdrażania mechanizmów w zakresie rynku bilansującego.
Kodeksy sieciowe
Kodeksy Sieciowe określają zbiór ośmiu rozporządzeń Komisji Europejskiej opracowanych przez ENTOS-E (European Network of Transmission System Operationns for Electricty) i zgodnych z niewiążącymi wytycznymi ramowymi opracowanymi przez ACER ( Agencja ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki). PKEE podkreśla, że z ośmiu regulacji cztery określane są mianem Kodeksów Sieci z definicji, a cztery to Wytyczne.
Celem zmian w rozporządzeniach unijnych jest udostępnianie skutecznego i przejrzystego transgranicznego dostępu do sieci przesyłowych i zarządzanie nimi oraz zapewnienie skoordynowanego i dostatecznie wybiegającego w przyszłość planowania i odpowiedniego rozwoju technicznego systemu przesyłowego w UE.
