Duży wzrost wykorzystania energii jądrowej pomógłby utrzymać globalne ocieplenie poniżej 1,5 stopnia – wskazuje raport specjalny Międzyrządowego Zespołu ONZ ds. Zmian Klimatu (IPCC). Raport został zamówiony przez rządy podczas paryskiej konferencji klimatycznej w 2015 roku i będzie omawiany podczas szczytu COP24 w Katowicach w grudniu tego roku.
Energia jądrowa zwiększa swój udział w większości z przedstawionych w raporcie „1,5 stopniowych scenariuszy” do 2050 roku, ale w niektórych z nich maleje zarówno bezwzględna zdolność produkcyjna, jak i udział energii generowanej z bloków jądrowych. W podsumowaniu raportu dla decydentów jest mowa o tym, że „istnieją duże różnice w ujęciu energii jądrowej w poszczególnych scenariuszach”. Jedną z przyczyn tego zróżnicowania są preferencje społeczne. Niektóre scenariusze nie przewidują znaczącej roli rozszczepienia jądrowego do końca tego wieku, podczas gdy inne projektują ponad 200 000 TJ z energetyki jądrowej w 2100 roku.
Zwiększenie stopnia wykorzystania energii jądrowej można osiągnąć dzięki istniejącym dojrzałym technologiom jądrowym lub nowym opcjom, takim jak reaktory III / IV generacji, reaktory powielające, nowe cykle paliwowe uranu i toru, małe reaktory lub kogeneracja jądrowa.
W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX w. Francja wdrożyła program, dzięki któremu w ok. 25 lat szybko uzyskała 80% energii elektrycznej z energii jądrowej. Obecnie okres między podjęciem decyzji a oddaniem do użytkowania elektrowni jądrowej wynosi 10-19 lat. Dziś tempo powstawania elektrowni jądrowych jest „ograniczane przez akceptację społeczną w wielu krajach” z powodu obaw związanych z wypadkami i zarządzaniem odpadami promieniotwórczymi.
– Chociaż porównawcza ocena ryzyka (w przeliczeniu na jednostkę wyprodukowanej energii elektrycznej) pokazuje, że w przypadku energii jądrowej zagrożenie dla zdrowia jest niskie, a obszar wykorzystywany pod inwestycję jest niższy niż w przypadku innych źródeł energii, to procesy polityczne w poszczególnych krajach wpływają na debatę dotyczącą wyboru technologii i ich wpływu na środowisko – czytamy w raporcie. – Takie różnice w percepcji tłumaczą, dlaczego incydent w Fukushimie w 2011 roku doprowadził do przyspieszenia wycofywania z energetyki jądrowej w pięciu krajach, podczas gdy 30 innych krajów nadal korzysta z tego rodzaju energii, z czego 13 buduje nowe elektrownie jądrowe, w tym Chiny, Indie i Wielka Brytania – dodają autorzy raportu.
Koszty energii jądrowej wzrosły w niektórych krajach rozwiniętych „głównie ze względu na warunki rynkowe, gdzie zwiększone ryzyko związane z inwestycjami w technologie kapitałochłonne stało się znaczące”. Kraje ze zliberalizowanymi rynkami, które nadal rozwijają energetykę jądrową, stosują instrumenty obniżające ryzyko poprzez długoterminowe kontrakty z gwarantowanymi cenami sprzedaży. Na przykład w Wielkiej Brytanii mowa jest o gwarancjach publicznych pokrywających część początkowych kosztów inwestycji w nowe moce jądrowe. Inaczej jest się w krajach takich, jak Chiny i Korea Południowa, gdzie warunki monopolistyczne panujące w systemie elektroenergetycznym pozwalają zmniejszać ryzyko inwestycyjne, korzystać z efektu skali i zwiększać zdolności inżynieryjne, dzięki stabilnym relacjom między organami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo a wykonawcami.
Odpowiadając na raport ONZ, Agneta Rising, dyrektor generalny Światowego Stowarzyszenia Energii Atomowej (WNA), powiedziała że „Raport IPCC jasno wskazuje, że skuteczna globalna odpowiedź na zmiany klimatu powinna uwzględniać energetykę jądrową”. Stowarzyszenie z siedzibą w Londynie zawraca uwagę, że według raportu osiągnięcie celu 1,5 stopnia będzie wymagać, aby światowa emisja gazów cieplarnianych zaczęła się zmniejszać niemal natychmiast. Większe zapotrzebowanie na energię elektryczną będzie musiało zostać zaspokojone przez wytwarzanie niskoemisyjne, w tym jądrowe. W 89 scenariuszach rozważanych przez IPCC produkcja energii jądrowej wzrasta średnio 2,5-krotnie do 2050 roku.
Według Stowarzyszenia osiągnięcie szybkiego obniżenia emisyjności sektora elektroenergetycznego będzie wymagało, na początku, wdrożenia sprawdzonej technologii. Przewidywany wzrost produkcji energii jądrowej można osiągnąć dzięki istniejącej dojrzałej technologii jądrowej lub dzięki nowym opcjom, takim jak reaktory III / IV generacji i urządzenia SMR. Reaktory III generacji już zaczęły działać w kilku krajach.
– Raport IPCC podkreśla sprawdzone właściwości energii jądrowej, która jest wysoce skuteczną metodą redukcji emisji gazów cieplarnianych, która zapewnia bezpieczne, niezawodne i skalowalne dostawy energii elektrycznej. Aby zmaksymalizować udział energii jądrowej, te korzyści muszą zostać uznane przez rynki energii elektrycznej. Potrzebujemy także bardziej skutecznych i zharmonizowanych procesów regulacyjnych, które ułatwią znaczący wzrost potencjału jądrowego, a także skutecznego paradygmatu bezpieczeństwa, w którym korzyści zdrowotne, środowiskowe i bezpieczeństwo jądrowe są lepiej rozumiane i cenione przez społeczeństwo – stwierdziła Rising.
Dr Jenifer Baxter, szefowa inżynierii w brytyjskim Institution of Mechanical Engineers, powiedziała, że cel IPCC, aby wytworzyć 70-80% energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, jest ambitny, dodając, że istnieje potrzeba „spojrzenia w szerszej perspektywie” i skupienia się na redukcji występowania węgla w całym systemie elektroenergetycznym.
Według Baxter „obecnie odnawialne źródła energii są wspierane gazem, gdy nie produkują energii elektrycznej, a w Wielkiej Brytanii gaz jest wspierany przez węgiel”. Opanowanie technologii sekwestracji dwutlenku węgla może w pewnym stopniu pomóc, ale wtedy możemy zostać zamknięci w systemie opartym na paliwach kopalnych. Nie jesteśmy jeszcze w stanie stworzyć wystarczająco długotrwałego systemu magazynowania energii pochodzącej z przyjaznych dla środowiska źródeł, aby wypełnić luki w dostawie w przypadku, gdy OZE nie mogą być wykorzystane. Mamy bardzo ograniczone możliwości zwiększenia mocy w hydroelektrowniach w Wielkiej Brytanii, baterie nie zapewniają jeszcze odpowiedniego poziomu magazynowania, a inne opcje, takie jak magazynowanie ciekłego powietrza i wodoru, są jeszcze na wczesnym etapie rozwoju”.
– Inną opcją zmniejszenia intensywności emisji dwutlenku węgla w systemie elektroenergetycznym jest przyjęcie bardziej zdecydowanego podejścia do energetyki jądrowej poprzez planowanie długoterminowego rozwoju, który zwiększy łańcuch dostaw i wymagane umiejętności oraz zmniejszy ogólne koszty budowy nowych elektrowni. Wychodząc poza system elektroenergetyczny, powinniśmy zbadać związek między energetyką jądrową a produkcją wodoru poprzez elektrolizę, aby dostarczyć pozbawionego węgla paliwa do ogrzewania, transportu i przemysłu – stwierdziła Baxter.
WNA
