– Dekarbonizacja jest jednym z najważniejszych celów współczesnej polityki środowiskowej. Jednakże, przeprowadzana jest bez głębszej refleksji, ignorując różne aspekty i zastosowania węgla poza sektorem energetycznym, a mogą one być nie tylko użyteczne, ale i zyskowne. Szczególnie w Polsce, która w wyniku dekarbonizacyjnej presji zmierza do trudno odwracalnego zablokowania własnych zasobów tego surowca. Może więc pora przypomnieć o poza energetycznych zastosowaniach węgla – Andrzej J. Piotrowski, były wiceministrem energii w latach 2016-2018.
Węgiel w przemyśle metalurgicznym
Węgiel jest ciągle nieodłącznym elementem przemysłu metalurgicznego, gdzie służy jako paliwo w piecach hutniczych ale też i komponent chemiczny procesu. Zastąpienie energetycznej roli węgla w metalurgii energią elektryczną lub jądrową wydaje się osiągalne. Gorzej z przebiegiem procesów, gdzie węgiel jest komponentem procesu. Użycie innych metod jest więc nie tylko kosztowne, ale również technologicznie trudne. Istnieją inne obszary, w których redukcja emisji CO2 może być wprowadzona w sposób tańszy, skuteczniejszy i szybszy.
Chemia: wodór, nawozy, leki, barwniki, pestycydy
Z węgla można uzyskać w wyniku destylacji smołę węglową i syngas. Syngas zawiera wodór i tlenek węgla. Nie jest to zielony wodór, ale można go wykorzystać przy produkcji amoniaku i dalej nawozów azotowych. Tlenek węgla jest spalany w celu uzyskania ciepła potrzebnego do realizacji procesów chemicznych ale ciepło technologiczne można też bezemisyjnie pozyskać z innych źródeł np. mikroreaktorów jądrowych.
Smoła węglowa to już cała gama zastosowań przy produkcji związków organicznych. Mogą mieć zastosowania medyczne jako środki antyseptyczne, przeciwzapalne czy w leczeniu egzemy. Można jej użyć do produkcji barwników anilinowych stosowanych we włókiennictwie, plastikach czy w testach medycznych. Używając smoły powęglowej produkuje się rozpuszczalniki toluen i xylen stosowane także w farmaceutyce.
Węgiel jest też używany w produkcji niektórych pestycydów ze względu na jego zdolność do przenikania i wiązania się z różnymi substancjami.
Węgiel w sektorze urody i ozdobach
Węgiel kamienny jest również cennym surowcem w przemyśle kosmetycznym i perfumeryjnym. Jego znane właściwości absorbujące czynią go idealnym składnikiem w produktach do pielęgnacji skóry, takich jak maski i peelingi, a nawet mydła. Choć przemysł kosmetyczny nie stroni od cudownych środków, o których wiadomo naukowo tylko tyle, że nie powinny zaszkodzić, to jednak właściwości wnoszone do kosmetyki przez węgiel nie są fikcją lecz są efektywnym wykorzystaniem znanych właściwości węgla.
Węgiel jest również używany w produkcji ozdób jubilerskich i to nie chodzi tu o diamenty. Jego wszechstronność i potencjał są tutaj kluczowe. Oczywiście skala wykorzystania zależy od upodobań i głównie od mody. Moda to jednak nie zjawisko naturalne tylko wykreowane.
Materiały wybuchowe
Węgiel jest również używany w produkcji materiałów wybuchowych. Jego stabilność chemiczna i zdolność do generowania dużych ilości energii są tutaj kluczowe.
Podsumowanie
Eliminacja emisji gazów cieplarnianych nie może być równoznaczna z krucjatą przeciwko węglowi, ignorując jego inne, zyskowne i trudne do zastąpienia zastosowania. Transformacja w sektorze energetycznym powinna być wspierana przez państwową politykę skierowaną na rozwój branż, które nie tyle zagospodarują ujawniające się nadwyżki węgla, co staną się spójną strategią ekonomiczną wykorzystującą dostępne w Polsce zasoby naturalne.
Wymienione zastosowania węgla na dziś oznaczają wielokrotnie mniejsze zapotrzebowanie na węgiel niż w przypadku energetyki. Z pewnością jednak mają potencjał do rozwoju, który może zostać wsparty skoordynowaną akcją środowisk akademickich, instytucji zarządzających funduszami na badania i rozwój oraz sektora biznesu w Polsce.
Dogrywka o przyszłość węgla w Sejmie przed, po wyborach, a przed nową kadencją
