Polscy liderzy The Climate Reality Project, fundacji byłego wiceprezydenta USA Ala Gore’a, wraz z członkami stowarzyszenia BoMiasto przeprowadzili szereg spotkań, podczas których dwustu uczestników wypracowało postulaty na rzecz sprawiedliwej transformacji regionu.
Solidarność społeczna i górnictwo
– Sprawiedliwa transformacja jest procesem zmiany społeczno-gospodarczej w regionach węglowych, którego celem jest powstrzymanie katastrofy klimatycznej. Polega na łagodzeniu skutków likwidacji górnictwa i energetyki opartej na węglu, a w jej centrum stoi człowiek, ze wszystkimi jego lękami, ale też nadziejami. Ten proces musi być zaplanowany we współpracy z tymi, którzy mogą paść jego ofiarą. Mówimy o solidarności społecznej, gdzie nikt nie zostaje bez pomocy – zaznacza Patryk Białas ze stowarzyszenia BoMiasto.
Postulaty komentuje prof. dr hab. Piotr Skubała z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. – Na początku 2021 roku grupa naukowców na łamach „Frontiers in Conservation Science” wystąpiła z wezwaniem do światowych przywódców, akcentując, że ich apel nie jest wezwaniem do poddania się, ale ma być „zimnym prysznicem” dotyczącym stanu naszej planety. Jest on niezbędny, jeżeli chcemy uniknąć upiornej przyszłości. Realizacja postulatów sprawiedliwej transformacji Górnego Śląska spisanych przez grupę liderów Climate Reality Europe i stowarzyszenie BoMiasto też jest konieczna, aby życie w tym regionie nie zamieniło się w koszmar, który może nam zgotować krótkowzroczność niektórych – powiedział.
Oto dziewięć postulatów Ślązaków:
1) My, mieszkańcy Górnego Śląska, chcemy, by podstawą sprawiedliwej transformacji był dialog społeczny na wszystkich poziomach. Nikt nie powinien czuć się wykluczony.
2) Domagamy się przeprowadzenia odpowiedniej kampanii edukacyjnej, bo jest ona niezbędna, by dialog był skuteczny. Im więcej wiemy, tym mniej się boimy, a to przecież strach prowadzi do zamknięcia się na dialog.
3) Chcemy, by rozwiano obawy tych, którzy lękają się zmiany. Należy pokazać, jakie są alternatywy, czyli energetyka rozproszona i odnawialne źródła energii (OZE). Rozmawiać muszą osoby kompetentne.
4) Domagamy się szerokich konsultacji społecznych. Sprawa dotyczy każdego, dlatego wszyscy powinni współdecydować. Obecnie widać mocną polaryzację poglądów, gdyż w dialogu uczestniczą tylko najbardziej zaangażowani. Osoby pomijane mogą zaś poważniej odczuć późniejsze konsekwencje procesu.
5) Chcemy, by zmiana dawała nowe możliwości. Polski rynek fotowoltaiki prężnie się rozwija – to dla wielu osób szansa na zatrudnienie. Odpowiednie szkolenia w połączeniu z dobrze skierowaną akcją informacyjną z pewnością przyniosą efekty.
6) Domagamy się, by w ramach sprawiedliwej transformacji zapewniono wsparcie publiczne i prywatne w zakresie przekwalifikowania, zdobycia nowych umiejętności i zapewnienia pracy dla pracowników szczególnie poszkodowanych.
7) Oczekujemy, że zostanie przygotowany raport dotyczący górnictwa. Jakie funkcje i zawody je tworzą (również w firmach okołogórniczych). Trzeba sprawdzić, czy można je wykorzystać w sektorze OZE.
8) Domagamy się uwzględnienia tzw. projektów miękkich, związane z kapitałem ludzkim, a nie tylko z inwestycjami rozumianymi jako infrastruktura czy biznes. Wszak głównym elementem tej układanki są ludzie.
9) Żądamy szczerości! Trzeba uczciwie przyznać, że przemiana będzie bolesna. Ale daje perspektywę, jaką jest wizja zielonego Górnego Śląska w 2050 roku. Wierzymy, że po zakończeniu sprawiedliwej transformacji, będzie można w końcu odetchnąć pełną piersią. I co najważniejsze – czystym powietrzem.
Stowarzyszenie BoMiasto/Jędrzej Stachura
Kowalski: Górnictwo zapewni Polsce bezpieczeństwo w oczekiwaniu na atom
