Za kilka dni minie rok od początku wprowadzania nowego systemu rozliczenia energii prosumentów net-billing. Wiemy już jakie bieżące zmiany spowodował na rynku fotowoltaiki prosumenckiej, ale jeszcze mało wiemy o planach inwestorów i branży instalatorskiej, która uczestniczy w corocznym badaniu towarzyszącym wydaniu raportu „Rynek fotowoltaiki w Polsce”. Jakie są perspektywy dalszego jego rozwoju w nowym systemie rozliczeń prosumentów oraz następstwa tego w obszarze innych usług dla prosumentów? – zastanawiają się eksperci Instytutu Energetyki Odnawialnej (IEO).
Prosumenckie instalacje stanowią niemalże 80 procent mocy zainstalowanej w fotowoltaice w Polsce. W Polsce liczba prosumentów przekroczyła 1,2 miliona, a łączna moc ich instalacji na koniec 2022 roku wyniosła ponad 9,3 GW. Oznacza to że średnia moc mikroinstalacji wynosi 7,6 kW.
W kolejnych kwartałach moc mikroinstalacji wzrastała, a moment szczytowy to przełom lat 2021 i 2022 roku. Tylko w pierwszym kwartale 2022 roku zainstalowano 1,3 GW mocy mikroinstalacji. W drugim kwartale 2022 roku ciągle obserwowany był znaczący przyrost mocy o około 1 GW. Wynikało to z wejścia w życie (od II kw. 2022) systemu rozliczenia net-billing. Branża obawiała się efektów zmiany i namawiała inwestorów aby przyłączali swoje instalacje do sieci przed zmianą systemu rozliczeń. W I kw. 2022 zamontowano około 152 tys. sztuk instalacji PV o średniej mocy 8,3 kW, czyli ok. 1700 instalacji dziennie. Liczby te świadczą o bardzo dobrze rozwiniętym łańcuchu dostaw fotowoltaiki dla gospodarstw domowych i możliwościach wykorzystania krajowego zasobu wykonawczego w realizacji mikro inwestycji także w nowych obszarach zastosowań fotowoltaiki.
Scenariusz IEO prognozy mocy zakłada, że moc 20 GW w fotowoltaice zostanie osiągnięta w 2025 roku, a w 2030 roku skumulowana moc sięgnie 29 GW, w tym 15 GW mocy w źródłach prosumenckich, wliczając 4 GW u prosumentów biznesowych (autoproducentów). Chodzi więc dalej o potężny rynek rzędu 6 GW, warto ok. 30 mld zł.
System net-billing spowolnił rozwój instalacji prosumenckich, ale nie przez to że jest złym rozwiązaniem. Chodziło o zaakceptowanie i nauczenia się nowych zasad przez instalatorów, prosumentów, a także zrozumienia go przez banki i instytucje finansujące. W III kw. roku 2022 przyłączono 375 MW mocy, czyli znacznie mniej niż w poprzednich.
Ale dał też bodźce do innowacji i optymalizacji i racjonalizacji działań inwestycyjnych, w tym do lepszego wymiarowania instalacji oraz inwestycji w dodatkowe urządzenia, które będą mogły wykorzystać nadwyżki energii. Takim rozwiązaniem może być np. magazynowanie nadwyżek w ciepłej wodzie na potrzeby CWU, oraz przesuniecie jej zużycia na wieczorny szczyt zapotrzebowania.
Dla przykładowej instalacji PV w gospodarstwie domowym, tak jak można się było tego spodziewać, w systemie net billing wskaźnik autokonsumpcji szybo maleje wraz ze wzrostem wielkości instalacji, czyli zniechęca do przewymiarowania instalacji – rysunek.
Nowy system rozliczeń prosumentów (net-billing) prowadzi do większego współczynnika autokonsumpcji, ponieważ instalacje PV są bardziej optymalnie wymiarowane ze względu na sposób rozliczania nadwyżek wyprodukowanej energii elektrycznej. System ten prowadzi również do zamiany wirtualnego „magazynowania energii w sieci” jak było w poprzednim systemie net-metering na rzecz wykorzystania nadwyżek tej energii do krótkoterminowego przechowania w magazynach ciepła czy magazynach elektrycznych.
Analizy ekonomiczne IEO potwierdzają, że w systemie net billing ze wsparciem z Programu Mój prąd” prosumenci przy inwestycjach w dobrze dobrane małe instalacje PV rzędu 4-5 kW uzyskają wysoką stopę zwrotu (IRR=25-19%) wyższą niż w systemie net metering (IRR=14-13%). Więcej już wkrótce w raporcie „Rynek fotowoltaiki w Polsce”.
Źródło: Instytut Energetyki Odnawialnej
Grądzik: Po co Niemcom aż dwanaście przesuwników fazowych? (ANALIZA)
