Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej (PSEW) pragnie przekazać wstępne stanowisko wobec projektu Planu zagospodarowania przestrzennego Polskich Obszarów Morskich w skali 1:200 000 (PZPPOM). Niniejsze stanowisko nawiązuje do argumentów przedstawionych w piśmie z dnia 18 czerwca 2018 r., wystosowanego przez Stowarzyszenie do Urzędu Morskiego w Gdyni oraz rozwija niektóre kwestie. Chcieliśmy jednocześnie zaznaczyć, że Stowarzyszenie przedstawi w przewidzianym terminie, na piśmie pełną wersję uwag wobec projektu.
Na wstępie chcemy wskazać, że kształt przyszłego PZPPOM jest dla naszego stowarzyszenia niezwykle istotny z powodu decydującego wpływu, jaki będzie wywierał na możliwości wykorzystywania gospodarczego polskich obszarów morskich, szczególnie w zakresie morskiej energetyki wiatrowej.
Z ubolewaniem przyjęliśmy zatem fakt zmniejszenia w najnowszym projekcie PZPPOM obszarów pod „pozyskiwanie energii odnawialnej” w stosunku do wstępnego projektu planu z września 2017 r. (wersja v0). Co więcej Projektodawcy nie uwzględnili postulatów PSEW zawartych we wspomnianym piśmie z 18 czerwca 2018 r. o przeznaczenie akwenów P-10, P-11 i P-15, a także część obszaru P-2, wyznaczonych we wstępnym projekcie planu, jako potencjalnych obszarów dla rozwoju MEW. Chcieliśmy przypomnieć, że konieczność rozwoju tej gałęzi przemysłu została podkreślona w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, która stanowi najważniejszy dokument strategiczny dotyczący zagospodarowania przestrzennego, będąc jednocześnie częścią nowego systemu zarządzania rozwojem Polski. KPZK 2030 wraz z długo- i średniookresową Strategią Rozwoju Kraju oraz z dziewięcioma strategiami zintegrowanymi prezentują, wedle zamysłu Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju, spójną wizję rozwoju Polski. Rozwój morskiej energetyki wiatrowej ma zgodnie z treścią KPZK 2030 stanowić element dywersyfikacji zaopatrzenia w surowce dla produkcji energii elektrycznej (s. 21) oraz przeciwdziałania zagrożeniu utraty bezpieczeństwa energetycznego, w tym poprawy bezpieczeństwa zasilania dużych miast oraz Polski Północnej (s. 142 i 151).
Zastrzeżenia inwestorów budzi również wyznaczenie w akwenie 45e i 46e (pozyskiwanie energii odnawialnej) korytarza transportowego dla jednostek pływających powyżej 50 m przy czym brak górnej granicy długości jednostki, co oznacza teoretyczną możliwość wpływania bardzo dużych jednostek na tereny MFW (np. przy niskiej widoczności) i potencjalne szkody dla inwestorów. Nieprecyzyjny charakter ma także postanowienie o 100 m strefie bezpieczeństwa wokół elektrowni wiatrowych usytuowanych w polach 44e, 45e, 46e oraz 60e planu, gdyż nie wiadomo czy chodzi o cały zespół wiatraków czy o pojedyncze turbiny. Wydaje nam się, że projektodawca zdaje się iść w kierunku lepszej pływalności dla rybaków na tych akwenach kosztem bezpieczeństwa MFW.
Chcieliśmy ponadto zwrócić uwagę, że niektóre trasy przepływowe wchodzą w kolizję z obszarami objętymi już wydanymi PSzW (m.in. odsunięto linię zabudowy od granicy określonej w decyzji nr MFW/2a/13 z dnia 29 kwietnia 2013r. do wyznaczonej linii T (akwen 46e), dla zapewnienia bezpieczeństwa nawigacyjnego, co w przypadku całkowitego lub częściowego uniemożliwienia budowy farmy, będzie oznaczać naruszenie konstytucyjnej zasady ochrony praw nabytych i stanowić podstawę dochodzenia odszkodowania od Skarbu Państwa. PsZW zgodnie z art. 27b ust. 3 ustawy o obszarach morskich, określa warunki korzystania z obszaru objętego pozwoleniem przez podmiot wskazany w pozwoleniu i przyznaje tym podmiotom prawo korzystania z tego obszaru zgodnie z warunkami określonymi w tym pozwoleniu. Również wysokość opłat, jakie inwestor zobowiązany jest ponieść na etapie opłacenia PSzw potwierdza ich istotny charakter w ramach całej inwestycji. Ponadto, niemożność budowy morskich farm wiatrowych, wynikająca z w/w ograniczenia, pociągnie za sobą straty dla budżetu państwa. Przykładowo, zgodnie z art. 27b ust. 1 ustawy o obszarach mrskich RP wydane PSzW w wyłącznej strefie ekonomicznej narzuca opłatę w wysokości 1% wartości planowanego przedsięwzięcia. Ponieważ wartość wszystkich projektów MFW procedowanych obecnie na Bałtyku opiewa na kwotę kilkudziesięciu miliardów zł, budżet może stracić kilkaset milionów wyłącznie z tytułu braku realizacji PSZW i braku wniesienia wskazanej opłaty (poza jej ułamkiem wniesionym dotychczas), a należy do tego doliczyć również inne przychody dla Skarbu Państwa płynące z morskich farm wiatrowych oraz cały łańcuch dostaw i przyszły wpływ inwestycji na gospodarkę.
Inwestorzy dostrzegają także wiele nowych postanowień, które potencjalnie mogą poważnie spowolnić lub zablokować proces inwestycyjny:
• Dla każdej inwestycji w akwenach 14E, 43E. 45E, 46E i 60E Projektodawcy wprowadzają obowiązek opracowania, przed wydaniem pozwolenia na budowę, zasad prowadzenia rybołówstwa na obszarze morskich farm wiatrowych w porozumieniu ze stroną społeczną. Zasady mają być opracowane w zespole koordynowanym przez Ministra właściwego
ds. rybołówstwa. Problemy negocjacyjne mogą w konsekwencji uniemożliwić uzyskanie pozwolenia na budowę. Zamiast ustanowienia precyzyjnych uwarunkowań, gwarantujących pewność inwestycyjną, Autorzy projektu uchylają się od odpowiedzialności, przesuwając
na przedsiębiorców ciężar decyzji i prowadzenia rokowań ze stroną społeczną.
• Inwestorzy będą musieli uwzględnić w raportach oddziaływania dla inwestycji zasoby ryb ważnych dla rybołówstwa w danym akwenie (akweny 14E, 43E, 45E, 46E, aspekt tzw. „ryby przemysłowej”), w związku z ewentualnie istniejącymi na tym obszarze dobrymi warunkami dla rozrodu ryb. Projektodawcy nie podają jednocześnie wytycznych wg. jakich należy przeprowadzić weryfikację tego typu zasobów.
• Jeżeli badania geologiczne dna wykażą obecność kopalin, to inwestor musi wykonać inwestycję w taki sposób aby umożliwić przyszłe wydobycie. Oznacza to potencjalnie znaczne zwiększenie przyszłych nakładów inwestycyjnych, zwłaszcza w wypadku konieczności zbudowania np. pływających farm wiatrowych.
• Bez podawania uzasadnienia przeniesiono obszary migracyjne
• Prace realizacyjne będą poważnie spowolnione przez konieczność wstrzymania budowy na okresy tarła i falowania (pozostaje tylko kilka miesięcy w roku na realizację inwestycji)
Pragniemy ponadto zauważyć, że wyznaczenie pod-akwenów infrastruktury technicznej służącej do przyłączenia MFW do KSE ogranicza (np. trasy przebiegu kabli) de facto przyszłe możliwości wyprowadzania mocy MFW, gdyż obecnie inwestorzy nie mają jeszcze możliwości wskazania konkretnych przebiegów infrastruktury przyłączeniowej do przesyłu energii pozyskiwanej z morskich farm wiatrowych na ląd. Przebieg tras kablowych jest bowiem uzależniony od udzielenia warunków przyłączenia przez PSE i wskazanych w nich miejsc przyłączenia na lądzie.
Wreszcie niejasny charakter ma zobowiązanie inwestora do rekultywacji terenów morskich
Po pierwsze brakuje precyzyjnych wytycznych co rozumieją Projektodawcy pod pojęciem rekultywacji (czy np. oznacza zarybianie innych rejonów morza?) oraz w jaki sposób ww. obowiązek przywrócenia równowagi w ekosystemie będzie weryfikowany.
Konkludując, pragniemy podkreślić konieczność doprecyzowania licznych klauzul generalnych obecnych w projekcie, a w szczególności wskazania do jakich dokumentów, np. z zakresu prawa międzynarodowego, powinien się odwołać inwestor przy interpretacji takich „miękkich” postanowień dotyczących procesu inwestycyjnego.
Uprzejmie prosimy o uwzględnienie niniejszych postulatów w dalszych pracach nad PZPPOM. Jednocześnie wyrażamy nadzieję na dalszy, równie otwarty na konsultacje tryb procedowania nad PZPPOM, w którym nasze stowarzyszenie chętnie weźmie udział, oferując możliwe wsparcie ze strony swojej oraz stowarzyszonych podmiotów. Jesteśmy przekonani, że słusznie przyjęty tryb otwartych konsultacji tego kluczowego dokumentu finalnie przyczyni się do jego wysokiej wartości, a także zaowocuje wypracowaniem możliwie jak najmniej kontrowersyjnych, powszechnie akceptowanych rozwiązań, które przełożą się na późniejszą przemyślaną i uporządkowaną gospodarkę obszarami morskimi realizowaną w oparciu o finalnie przyjęty kształt PZPPOM.
PSEW
