Radomski: Co zawiera ocena oddziaływania atomu w Polsce na środowisko? (ANALIZA)

27 kwietnia 2022, 07:30 Atom

Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska opublikowała dwa z sześciu tomów Raportu o Odziaływaniu na Środowisko dla pierwszej w Polsce Elektrowni jądrowej o mocy elektrycznej do 3750 MW. Oto co zawiera pierwszy tom – pisze Daniel Radomski, współpracownik BiznesAlert.pl.

Już na wstępie do pierwszego tomu znajduje się jednoznaczne wskazanie na amerykańską technologię AP1000. Suma mocy elektrycznej brutto trzech bloków AP1000 to dokładnie 3750 MW. Procedura administracyjna ruszyła roku 2015, gdy spółka PGE EJ1 złożyła do GDOŚ Wniosek o wydanie Decyzji o Uwarunkowaniach Środowiskowych (DŚU), do którego załączono Kartę Informacyjną Przedsięwzięcia (KIP). Następnie GDOŚ w 2016 roku wydał postanowienie, w którym określono zakres Raportu OOŚ i zawieszono postępowanie w sprawie do czasu jego przedłożenia. Przeprowadzenie stosownych badań oraz opracowanie dokumentu trwało do marca bieżącego roku, czyli niemal 6 lat. Raport został złożony do GDOŚ 29.03.2022.

Poszczególne tomy Raportu to:

Tom I – Informacje wstępne

Tom II – Charakterystyka Przedsięwzięcia i emisji

Tom III – Charakterystyka środowiska

Tom IV – Ocena Oddziaływania Przedsięwzięcia na Środowisko (OOŚ)

Tom V – Podsumowanie-wyniki ocen i wnioski

Tom VI – Streszczenie niespecjalistyczne

Procedura administracyjna

Oprócz wniosku o DŚU, w 2015 uruchomiono również postępowanie transgraniczne, w oparciu o dane zawarte w KIP. Pierwotnie rozważano trzy lokalizacje: Lubiatowo-Kopalino, Choczewo oraz Żarnowiec, ale w 2016 za zgodą GDOŚ zrezygnowano z lokalizacji Choczewo i skupiono analizy na pozostałych wariantach. Złożenie Raportu OOŚ do GDOŚ rozpoczyna procedurę udziału społeczeństwa w postępowaniu o wydanie DŚU, a także kolejny etap konsultacji transgranicznych.

Przed wydaniem DŚU, GDOŚ będzie musiał uzgodnić warunki realizacji Przedsięwzięcia z Dyrekcją Urzędu Morskiego w Gdyni, Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym, a także uzyskać opinię Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki. Całość procedury przedstawiono na schemacie.

Infrastruktura towarzysząca

W Raporcie wymieniono szereg odrębnych inwestycji, niezbędnych zarówno do wybudowania elektrowni jądrowej jak i jej późniejszej eksploatacji. Inwestycje te będą przedmiotem odrębnych postępowań o wydanie DŚU, które będzie prowadzić Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska (RDOŚ). Są to:

• Infrastruktura transportu morskiego – konstrukcja morska do rozładunku
• Infrastruktura transportu drogowego – budowa nowych odcinków dróg i przebudowa dróg istniejących (dotyczy dróg poza ogrodzeniem EJ);
• Infrastruktura transportu drogowego – droga techniczna, łącząca konstrukcję MOLF z terenem EJ;
• Infrastruktura transportu kolejowego – modernizacja i odbudowa istniejącego odcinka oraz budowa nowej linii kolejowej do EJ – linia kolejowa zelektryfikowana (dotyczy odcinków torów kolejowych poza ogrodzeniem EJ);
• Baza zakwaterowania pracowników EJ, w tym zabezpieczenie terenu i doprowadzenie mediów
• Sieci elektroenergetyczne wysokich i średnich napięć – zasilanie placu budowy docelową linią 2×110 kV (również jako rezerwa w fazie eksploatacji) oraz linią 15 kV na etap prac przygotowawczych;
• Sieci elektroenergetyczne najwyższych napięć – wyprowadzenie mocy liniami 400 kV z EJ do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego, w tym stacja przyłączeniowa 400 kV na potrzeby EJ;
• Infrastruktura wodociągowa i kanalizacyjna: budowa nowej oczyszczalni ścieków z siecią kanalizacyjną i zrzutem ścieków oczyszczonych, do odprowadzenia ścieków z placu budowy, budowa nowych głębinowych ujęć wody i stacji uzdatniania wody na potrzeby zasilania w wodę placu budowy
• Sieci telekomunikacyjne i teletechniczne;
• Lokalne Centrum Informacyjne (LCI), które będzie pełniło również funkcję centrum hotelowo-konferencyjnego wraz z symulatorem EJ na potrzeby szkolenia operatorów;
• Miejsce odkładu urobku w morzu na potrzeby deponowania urobku z prac czerpalnych, wykonywanych na potrzeby budowy układów chłodzenia i innej infrastruktury EJ.

Oprócz powyższych inwestycji, za infrastrukturę towarzyszącą uznano również istniejące obiekty, które będą wykorzystywane w fazie budowy oraz eksploatacji, ale nie ma potrzeby ich modernizacji. Są to porty morskie w Gdańsku i Gdyni oraz lotnisko im. Lecha Wałęsy w Gdańsku. Szczegółowy opis poszczególnych inwestycji towarzyszących zawarto w Tomie II Raportu OOŚ.

Podstawy do analizy

Autorzy opisują aktualny stan światowej energetyki jądrowej w podziale na poszczególne typy rektorów, odwołują się do historii energetyki jądrowej na świecie i w Polsce oraz odwołują się do światowych i krajowych dokumentów klimatycznych lub planistycznych: raport IPCC, Europejski Zielony Ład, europejskie strategie energetyczne, PPEJ, PEP2040, Krajowy plan na rzecz energii i klimatu, a także wielu innych krajowych dokumentów z zakresu planowania strategicznego i planowania przestrzennego.

Warianty realizacji Przedsięwzięcia

Oprócz wariantowania lokalizacji, analizie poddano również rozwiązania technologiczne w zakresie układu chłodzenia. Chociaż lokalizacja nadmorska była dobierana z założeniem wykorzystania otwartego układu chłodzenia, przenalizowano także układ zamknięty, tj. budowę chłodni kominowych. W Żarnowcu brano pod uwagę wyłącznie zamknięty system chłodzenia. Decyzja ta wynikała z faktu, że „elektrownia oddalona o około 10 km od linii brzegowej morza nie jest lokalizacją nadmorską, rozumianą poprzez pryzmat wyzwań, jakie niesie ze sobą budowa i eksploatacja otwartego układu chłodzenia. Maksymalną odległość elektrowni od linii brzegowej, dla której budowa otwartego układu chłodzenia jest jeszcze racjonalna pod względem środowiskowym i ekonomicznym określono na około 1 km.”

Dodatkowo w systemach zamkniętych rozważono wykorzystanie wody morskiej lub odsolonej wody morskiej do pracy w chłodniach. Najkorzystniejszy pod względem emisyjności CO₂/kWh okazał się jednak otwarty układ chłodzenia. Co ciekawe, w lokalizacji Lubiatowo – Kopalino zachowano rezerwę terenu na realizację bloku nr 4.

Wariant 1a: Lubiatowo – Kopalino, układ otwarty, woda morska

Woda morska będzie pobierana 3 kanałami/rurociągami, ułożonymi pod dnem morza o długości około 6,7 km. Przewidziano grawitacyjny napływ do basenów napływowych,  ulokowanych na terenie elektrowni, gdzie znajdą się urządzenia oczyszczające wodę. Następnie woda będzie pompowana do skraplaczy turbin i wymienników ciepła w systemach chłodzenia urządzeń.

Ogrzana woda trafi do basenów wody powrotnej, a z nich grawitacyjnie odpłynie do morza jednym kanałem/rurociągiem, o długości około 4,5 km. Przewiduje się zastosowanie rozwiązań w zakresie odzysku i zawracania ryb do morza, do czego będzie służył osobny rurociąg z wylotem około 1 km od linii brzegowej.

 

Wariant 1b: Lubiatowo – Kopalino, układ zamknięty, woda morska

W zamkniętym układzie chłodzenia założono jedną chłodnię kominową na każdy blok oraz uzupełnianie obiegu wodą morską. W pośrednich systemach chłodzenia przewidziano zastosowanie wody odsolonej. Do pobierania wody na potrzeby funkcjonowania EJ powstaną trzy rurociągi/kanały o długości około 3,5 km. Przewiduje się realizację stacji odsalania wody oraz zastosowanie rozwiązań w zakresie odzysku i zawracania ryb do morza.

 

Wariant 1c: Lubiatowo – Kopalino, układ zamknięty, woda morska odsolona

Wariant 1c różni się od wariantu 1b w zakresie całkowitego odsalania wody morskiej, również tej używanej do uzupełniania obiegu w zamkniętym układzie chłodzenia. Z tego względu wydajność i rozmiar stacji uzdatniania wody są znacząco większe niż to miejsce w wariancie 1b.

Wariant 2a: Żarnowiec, układ zamknięty, woda morska

Pobodnie jak w wariancie 1b, w zamkniętym układzie chłodzenia założono jedną chłodnię kominową na każdy blok oraz uzupełnianie obiegu wodą morską. W pośrednich systemach chłodzenia przewidziano zastosowanie wody odsolonej. zastosowano jedną chłodnię kominową na blok. Do pobierania wody na potrzeby chłodni oraz funkcjonowania EJ zastosowano 3 kanały/rurociągi. W zakresie części podmorskich ich długość to około 2,0 km.

Przewiduje się realizację stacji odsalania wody oraz zastosowanie rozwiązań w zakresie odzysku i zawracania ryb do morza.

Ulokowanie elektrowni w oddaleniu od brzegu wiąże się z koniecznością budowania dodatkowej instalacji bezpośrednio na wybrzeżu, służącej do pobierania wody morskiej i pompowania jej na teren elektrowni. Transport na odcinku około 8,0 km będzie się odbywał poprzez dwa rurociągi ułożone wzdłuż drogi technicznej.

Wariant 2b: Żarnowiec, układ zamknięty, woda morska odsolona

Wariant 2b różni się od wariantu 2a w zakresie całkowitego odsalania wody morskiej, również tej używanej do uzupełniania obiegu w zamkniętym układzie chłodzenia. Z tego względu wydajność i rozmiar stacji uzdatniania wody są znacząco większe niż to miejsce w wariancie 1b.

Procedura OOŚ

W ramach procedury oceny oddziaływania na środowisko inwestor, przystosowując Raport wykonał analizę porównawczą oraz analizę wielokryterialną, celem określenia wariantu proponowanego, racjonalnego wariantu alternatywnego oraz wariantu najkorzystniejszego dla środowiska. Konieczność przedstawienie takich wariantów wynika bezpośrednio z Ustawy OOŚ, która stanowi implementację do prawa polskiego dyrektyw unijnych. Wybrano następujące warianty:

• wariant proponowanym przez Inwestora do realizacji: 1A. Jest to podwariant, który otrzymał najwyższe oceny przy równoczesnym uwzględnieniu aspektów środowiskowych wraz z pozostałymi kryteriami,
• racjonalny wariant najkorzystniejszy dla środowiska: 1B. Ten podwariant uzyskał lepsze lub takie same oceny w porównaniu do podwariantu 1A. Różnica pomiędzy podwariantami 1B i 1A jest jednak niewielka i oba podwarianty mają porównywalny wpływ na środowisko,
• racjonalnym wariantem alternatywnym jest podwariant techniczny 1B. Podwariant ten został

wytypowany ze względu na niższy wpływ na środowisko – w oparciu o uzyskane wyniki analizy

wielokryterialnej – niż pozostałe podwarianty, tj. 1C, 2A i 2B.

Szczegółowe analizy związane z oceną oddziaływania na środowisko są przedmiotem tomów nr III oraz IV, które nie zostały jeszcze opublikowane. Z powyższego podsumowania jednoznacznie wynika, że zrezygnowano z lokalizacji Żarnowiec. GDOŚ, wydając DŚU ma prawo wydać decyzję na wariant proponowany przez Inwestora lub odmówić realizacji przedsięwzięcia.

AP1000 w teorii jeszcze nieprzesądzone

Mimo jednoznacznego wskazania na technologię AP1000 w Raporcie, wstęp do Tomu II sygnalizuje możliwość wyboru innej technologii. Będzie się to jednak wiązało z koniecznością sporządzenia Raportu OOŚ w innej formie niż ta złożona pod koniec marca do GDOŚ:

„Należy jednocześnie podkreślić, że przedłożenie raportu w takim kształcie nie oznacza dokonania wyboru technologii reaktora pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce, ale stanowi etap działań przygotowawczych służących realizacji PPEJ i wykonaniu Umowy Międzyrządowej. Zaawansowanie działań prowadzących do uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce pozwoli uniknąć lub ograniczyć odchylenia od przyjętego w PPEJ harmonogramu realizacji inwestycji w przypadku wyboru przez Radę Ministrów technologii AP1000 w przyszłości. Powyższe nie przekreśla zarazem możliwości użycia zgromadzonych przez Spółkę danych do sporządzenia raportu w oparciu o inną technologię, w przypadku nawiązania przez Radę Ministrów współpracy dotyczącej wspólnej realizacji projektu budowy elektrowni jądrowych z innym niż Stany Zjednoczone Ameryki państwem.” 

W związku z powyższym, ewentualny wybór technologii innej niż amerykańska będzie skutkował koniecznością wycofania Raportu OOŚ z GDOŚ, przeredagowania go pod kątem dostosowania do technologii wybranej (EPR lub APR1400), a następnie ponownego złożenia do GDOŚ. Decyzja ma być podjęta jesienią bieżącego roku, a zatem ewentualne ponowne złożenie będzie możliwe nie wcześniej niż na początku 2023 roku. Wybór technologii innej niż AP1000 oznacza zatem co najmniej rok opóźnienia w zakresie samej procedury OOŚ.

TOM II: Technologia, budowa, eksploatacja

Drugi tom zawiera szczegółowy opis technologii AP1000, opis faz budowy, eksploatacji oraz likwidacji dla poszczególnych wariantów i harmonogram realizacji. Określono także zapotrzebowanie na zasoby naturalne, w tym surowce, energię elektryczną, materiały budowlane i produkty chemiczne w zakresie wszystkich faz. W tomie znajduje się również prognoza rodzajów i ilości emisji oraz odpadów wynikających z realizacji przedsięwzięcia. Przedostatnia część to analiza zagrożeń i poważnych awarii, a ostatnia część to szczegółowy opis infrastruktury towarzyszącej, która nie jest objęta wnioskiem o wydanie DŚU. Harmonogram zakłada, że tzw. Pierwszy Beton Jądrowy, czyli wylanie pierwszego betonu na wyspie jądrowej nastąpi w ostatnim kwartale 2027 roku w zakresie pierwszego bloku.

Na etapie eksploatacji założono, ze praca reaktora będzie trwać po 17 miesięcy, zaś standardowa wymiana paliwa z remontem bieżącym potrwa 1 miesiąc. Co druga przerwa w pracy ma potrwać 2 miesiące i będzie połączona z remontem średnim. Po 7 kampaniach paliwowych nastąpi remont główny, trwający 3 miesiące. Od początku eksploatacji do zakończenia remontu głównego mieni 130 miesięcy.

Zawartość tomów nr I i II Raport OOŚ są dostępne pod adresem:

https://owncloud.gdos.gov.pl/index.php/s/FFHpdQfoBI3mrKd.

Hasło: 128541

Data wygaśnięcia linku: 20 maja 2022 r.

Pozostałe tomy raportu mają być sukcesywnie udostępniane.

 

 Słowniczek:

EJ – Elektrownia Jądrowa

GDOŚ – Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska

RDOŚ – Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska

OOŚ – Ocena Odziaływania na Środowisko

Raport OOŚ – Raport o Oddziaływaniu na Środowisko

Ustawa OOŚ – Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko