Rey: Z Polski do Czarnogóry. Perypetie agenta GRU

W połowie października ubiegłego dwóch agentów rosyjskiego wywiadu wojskowego GRU, kierując drużyną kilkunastu serbskich nacjonalistów, przygotowywali zbrojny zamach stanu w Czarnogórze[1]. Do Podgoricy zwieziono z Belgradu broń, fałszywe mundury i środki łączności. Jeden z tych Rosjan, Eduard Szyszmakow alias „Szirokow”, był wcześniej dyplomatą i szpiegiem w Polsce, z szerokimi kontaktami w polskim środowisku prokremlowskim – pisze Marcin Rey, autor bloga ,,Rosyjska V Kolumna w Polsce”.

Prowokacja była przygotowana podczas narady w Moskwie 26 września[2] i zaplanowana na dzień wyborów 16 października. Podczas kampanii wyborczej prorosyjska partia „Demokratyczny Front” jakimś cudem miała dużo, dużo więcej pieniędzy na agitację, niż kiedykolwiek dotychczas. Filarami „Demokratycznego Frontu” są przede wszystkim ugrupowania, które żałują, że Czarnogóra wybiła się na niepodległość od Serbii i opowiadają się przeciwko przyłączeniu się do NATO, takie jak Demokratyczna Partia Narodowa (DNP)[3] i Nowa Serbska Demokracja (NSD)[4].

NSD współpracuje [5] z partią „Rodina”[6] ultranacjonalisty rosyjskiego Dmitrija Rogozina[7], zaś zarówno NSD jaki i DNP mają podpisane porozumienia[8] z partią „Jedyna Rosja” Władimira Putina, która gościła ich liderów podczas jej kongresu[9] w czerwcu 2016 roku. Spotkali się tam z ówczesnym przewodniczącym rosyjskiej Dumy Państwowej Sergiejem Naryszkinem[10], który niedługo potem zmienił funkcję i został szefem Służby Wywiadu Zagranicznego (SWR)[11].

Nieudany pucz

Plan był taki: sterowani przez agentów rosyjskiego GRU serbscy nacjonaliści, przebrani za czarnogórskich policjantów mieli otworzyć ogień do demonstrantów podczas wiecu prorosyjskiego „Demokratycznego Frontu”, a inni Serbowie podburzyć tłum antyrządowych demonstrantów do szturmu na obiekty rządowe, podczas których prozachodni premier Milo Djukanović miał zostać zastrzelony.

Znane są nazwiska kilkunastu spiskowców z Serbii i Rosjan, którzy nimi kierowali. Czarnogóra wystawiła cztery listy gończe do Interpolu: za rosyjskimi agentami „Eduardem Szirokowem”[12] i „Wladimirem Popowem”[13] oraz serbskimi, a jednocześnie zażarcie proputinowskimi nacjonalistami Predgragiem Bogiceviciem[14] i Nemanją Risticiem[15]. Ci dwaj już zostali zatrzymani przez Serbię, która jednak odmawia wydania ich Czarnogórze[16].

Były wojskowy attache w Polsce wydalony za szpiegostwo

Prokuratura czarnogórska ujawniła[17][18], że rosyjski dywersant poszukiwany pod pseudonimem „Szirokow” nazywa się w rzeczywistości Eduard Szyszmakow. To on namawiał głównego świadka koronnego Aleksandra Sindjelićia do zwerbowania snajpera, który zastrzeliłby premiera Djukanovicia[19][20]. Otóż, znamy w Polsce Szyszmakowa: to były zastępca attaché wojskowego ambasady Rosji w Warszawie.

Szyszmakow był jednym z uczestników mocno skandalicznej narady w Biurze Bezpieczeństwa Narodowego 24 stycznia 2014 roku, akurat wtedy, kiedy Janukowycz rozstrzeliwał kijowski Majdan. Polscy urzędnicy, wojskowi i analitycy spotkali się wtedy z najwyższymi przedstawicielami rosyjskich instytucji zajmujących się strategią i tzw. bezpieczeństwem[21][22].

W listopadzie tegoż 2014 roku ówczesnym urzędnikom BBN pewnie zrobiło się nieco głupio, kiedy Szyszmakowa wydalono z Polski za szpiegostwo – zwerbował bowiem zatrzymanego przez Służbę Kontrwywiadu Wojskowego oficera i urzędnika Departamentu Wychowania i Promocji Obronności MON Zbigniewa J. oraz zatrzymanego przez ABW polsko-rosyjskiego prawnika Stanisława Sz. węszącego w świnoujskim Gazoporcie[23].

GRU w Muzeum Ludowego Wojska Polskiego i Armii Radzieckiej, i Gazoporcie

Podpułkownik Zbigniew J. zajmował się organizowaniem uroczystości na cmentarzach sowieckich w całej Polsce, w których nadal nagminnie uczestniczą – mdli mnie, kiedy to oglądam – umundurowani oficerowie Wojska Polskiego, poczty sztandarowe, kompanie honorowe itd.

Jedna z takich uroczystości odbyła się 12 maja 2013 roku w dolnośląskich Uniejowicach w prywatnym Muzeum Ludowego Wojska Polskiego i Armii Radzieckiej[24] należącym do Michała Sabadacha[25] pod auspicjami Stowarzyszenia Spadkobierców Polskich Kombatantów Drugiej Wojny Światowej[26].

To jest właśnie ten podmiot, do którego należą omówieni już na tym profilu Bogdan Pokrowski[44] czy płk. Tadeusz Kowalczyk[27], który co roku defiluje przebrany w polski mundur na Placu Czerwonym na „dzień zwycięstwa”, a nie dalej jak kilka dni temu mókł razem z rosyjskim ambasadorem Sergiejem Andrejewem i naczelnym antysemitą RP Sławomirem Zakrzewskim pod płotem zdemontowanego pomnika Czerniachowskiego w Pieniężnie[28].

Strona internetowa stowarzyszenia „Spadkobierców”[29] tylko wspomina o udziale rosyjskiego zastępcy attaché wojskowego Szyszmakowa, natomiast w galeriach zdjęć[30][31] u postkomunistycznych neokombatantów ze Związku Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego (dawniej Związku Żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego)[32] są bardzo wyraźne zdjęcia umundurowanego Szyszmakowa, dużo lepsze, niż w liście gończym Interpolu[3].

Reportaż o niemalże identycznej treści znajduje się nadal na stronie internetowej Wojska Polskiego[33]. Można się tylko domyślać, że zatrzymany Zbigniew J. miał co nieco wspólnego z tą publikacją i warto by zbadać, jaki był zakres kontaktów tego specyficznego segmentu środowiska kombatanckiego ze Zbigniewem J., który zajmował się właśnie upamiętnianiem armii sowieckiej z ramienia polskiego resortu obrony. Tekst napisał czerwony wojskowy Krzysztof Majer[34], którego nieciekawą postać przedstawiłem w artykule[35] poświęconym temu towarzystwu sowietofilskich kombatantów, korzystających z protekcji wicemarszałka Tadeusza Samborskiego z PSL-u.

Szyszmakow był też tym rosyjskim agentem, który prowadził kolejnego zdrajcę – prawnika Stanisław Sz., który przekazywał informacje o polskim gazoporcie w Świnoujściu[23]. Zbigniew J. i Stanisław Sz. współpracowali[36] i zostali zatrzymani razem[37]. Zbigniew J. został już skazany na 6 lat więzienia[38], natomiast Stanisławowi Sz., którego proces rozpoczął się w połowie ubiegłego roku, grozi 10 lat.

Próba stworzenia rosyjskiego przyczółku na Adriatyku

Czarnogóra jest na ostatniej prostej do członkostwa w NATO – nastąpi to prawdopodobnie w tym roku. Wywołanie zamieszania, może nawet wojny domowej w tym małym kraju mogłoby to utrudnić. NATO to ubezpieczyciel: ubezpieczyciele nie ubezpieczają chorych. Jeśli się nie chce, by się ktoś ubezpieczył, trzeba go zarazić groźną chorobą, by zniechęcić ubezpieczyciela.

Ten sam manewr zastosowała Rosja atakując Gruzję w 2008 roku, taki też jest jeden z celów wojny z Ukrainą. W tym przypadku chodziło o otwarcie nowego frontu po Ukrainie i Syrii, tym razem na południu Europy, a także o kontrolę nad strategicznymi portami nad Adriatykiem, nie mówiąc o zabezpieczaniu pieniędzy oligarchów rosyjskich ulokowanych w Czarnogórze.

Okazuje się, że jeden z wykonawców tego planu wcześniej patronował polskim, operetkowym zbowidowcom obwieszonym medalami, wstążkami Ruskiego Miru i portretami Marszałka Rokossowskiego. Jednak warto zajmować się takim towarzystwem. W kolejnym artykule omówię inny polski wątek związany z nieudanym zamachem stanu w Czarnogórze: jeden z serbskich nacjonalistów na usługach agentów GRU i jego ugrupowanie blisko współpracują ze środowiskiem polskiej skrajnej prawicy prorosyjskiej.

PS: podejrzanych i skazanych pisze się z inicjału. Dociekliwym jednak podpowiem, że rosyjski ojciec Stanisława Sz. był bramkarzem Hutnika Kraków[39][40], natomiast zamaskowane zdjęcie Zbigniewa J. z dziennika „Fakt”[41] bardziej niż mocno przypomina zdjęcie pewnego oficera z Departamentu Wychowania i Promocji Obronności MON, który brylował w Gimnazjum w Międzyrzeczu[42] a także uczestniczył w seminarium o „Dziedzictwie i tradycji oręża polskiego” w Kutnie[43] :V

PRZYPISY:

[1] http://www.telegraph.co.uk/news/2017/02/18/reconstruction-full-incredible-story-behind-russias-deadly-plot

[2] http://www.vijesti.me/vijesti/interpol-objavio-potjernice-ovo-su-sirokov-i-popov-919189\

[3] http://www.dnpcg.me/

[4] http://www.nova.org.me/

[5] http://www.dnpcg.me/dnp-potpisuje-memorandum-o-saradnji-sa-rodinom/

[6] https://pl.wikipedia.org/wiki/Rodina

[7] https://pl.wikipedia.org/wiki/Dmitrij_Rogozin

[8] http://www.nspm.rs/hronika/u-moskvi-potpisana-deklaracija-izmedju-nove-srpske-demokratije-i-jedinstvene-rusije.html?alphabet=l

[9] http://www.dnpcg.me/dnp-i-nsd-na-15-kongresu-jedinstvene-rusije/

[10] https://pl.wikipedia.org/wiki/Siergiej_Naryszkin

[11] https://pl.wikipedia.org/wiki/S%C5%82u%C5%BCba_Wywiadu_Zagranicznego_Federacji_Rosyjskiej