W przeciągu roku prawie trzykrotnie wzrosła liczba incydentów związanych z zakłócaniem GPS w pobliżu Rosji. Trzynaście krajów Unii Europejskiej zawnioskowało do Brukseli o reakcje, unijna administracja przedstawiła dziewięć punktów, których wypełnienie zmniejszy zagrożenie.
Fińskie służby graniczne informują o intensyfikacji zakłóceń na Bałtyku. Wcześniej podobną informację przekazała Agencja Transportu i Komunikacji. Zakłócenia są szczególnie częste we wschodniej części Zatoki Fińskiej, w pobliżu Rosji. W przeciągu pierwszych pięciu miesięcy bieżącego roku fińskie służby odnotowały 84 przypadki zagłuszania, rok wcześniej w podobnym okresie było ich 27. Służby przestrzegają, że w okresie letnim zakłócenia sygnału będą narastały. Zaapelowały do załóg statków pływających po zatoce, aby przeszkoliły się z tradycyjnych sposobów nawigacji.
– Mapa i kompas to niezawodny zestaw, jeśli ma się wiedzę, jak z tego korzystać – powiedział Mikko Hirvi, szef departamentu bezpieczeństwa morskiego w fińskiej straży granicznej.
Agencja Transportu i Komunikacji poinformowała, że Rosja posiada systemy i bazy do prowadzenia walki elektronicznej, które są zlokalizowane w Zatoce Fińskiej (w rejonie Petersburga oraz Obwodzie Królewieckim). Rosjanie korzystają z własnego systemu nawigacji satelitarnej, Glonass.
Litwa przyłącza się do Finlandii
Temat rosyjskiego zakłócania GPS został również poruszony przez Sauliusa Skvernelisa, przewodniczącego litewskiego Sejmu. Odniósł się do zakłóceń GPS, jakiego doświadczyły samoloty i statki w porcie w Kłajpedzie. Wskazał, że ich źródłem jest Rosja i będą trwał tak długo jak trwa rosyjska inwazja na Ukrainie.
Zdaniem polityka są one powiązane z ochroną roztaczaną w Obwodzie Królewieckim i mającym ochronić przed ewentualnym atakiem z powietrza.
– Strefa ochronna rozciąga się poza granice Obwodu Królewieckiego, a zagrożenie, ingerencja, dotyczy również naszego terytorium – powiedział.
Siły Zbrojne Litwy poinformowały, że zakłócenia wzdłuż wybrzeża były przyczyną wypadków i utraty kontroli nad dronami. Estonia zakomunikowała, że działania Rosji stanowi naruszenie prawa międzynarodowego.
Unia Europejska chce reakcji
13 państw członkowskich Unii Europejskiej zwróciło się do Komisji Europejskiej, by ta podjęła działania w związku z rosyjskim zakłócaniem sygnału. List został podpisany przez ministrów Litwy, Łotwy, Estonii, Niemiec, Słowacji, Finlandii, Słowenii, Czech, Włoch, Holandii, Hiszpanii, Danii i Rumunii.
Odpowiedź przyszła z Sekretariatu Generalnego Rady Unii Europejskiej, który wskazał ramy potencjalnych działań. Zamykają się one w dziewięciu punktach:
- Ocena i koordynacja możliwości zawieszenia praw Rosji oraz Białorusi w Międzynarodowym Związku Telekomunikacyjnym, które umożliwiają rejestracje i wykorzystanie zasobów radiowych.
- Wzmocnienie mechanizmu koordynacji cywilno-wojskowej między państwami należącymi do Unii Europejskiej i NATO, w celu wspólnego monitorowania, wymiany danych i możliwości reakcji na zakłócenia. Zbadania możliwości korzystanie ze sprzętu podwójnego wykorzystywania (który może być wykorzystywany cywilnie i wojskowo) w celu zwalczania zakłóceń.
- Intensywniejsze monitorowanie RFI (ang. Radio Frequency Interference, zakłócanie częstotliwości radiowych).
- Przyśpieszenie wdrażania urządzeń odpornych na zakłócenia.
- Ocena uzależnienia nawigacji opartej na GPS i opracowanie alternatywnych, odpornych metod.
- Promocja współpracy z przemysłem w celu stworzenia narzędzi łagodzących skutki zagłuszania.
- Zwrócenie uwagi operatorów infrastruktury krytycznej i dronów na ryzyko, które niosą za sobą zagłuszenia.
- Opracowanie planów działania w celu koordynacji różnych sektorów krótkoterminowych i długoterminowych środków przeciwko zakłóceniom w celu niepowielania działań. Wskazano takie sektory jak lotnictwo, kosmos, gospodarka morska i telekomunikacja.
- Kontynuacja współpracy z podmiotami (m.in. ITU, EASA czy Eurocontrol), które mogą przyczynić się do budowania infrastruktury krytycznej odporne na te zagrożenia.
Zagrożenie od trzech lat
Informacje o częstych zakłóceniach sygnału GPS na Bałtyku pojawiają się od 2022 roku. Rosyjski proceder trwa do dzisiaj. W Finlandii trwają prace nad urządzeniem chroniącym przed rosyjskim zagłuszaniem sygnału.
Rosja w marcu ubiegłego roku zakłóciła działanie systemu nawigacyjnego, którym wracał z Polski Grant Shapss, sekretarz obrony Wielkiej Brytanii. Nie doszło do wypadku, załoga użyła tradycyjnych metod nawigacyjnych. W 2024 roku Juho Sinkkonen, wiceprezes ds. operacji lotniczych Finnair, powiedział, że firma lotnicza otrzymuje miesięcznie około 100 zgłoszeń o zagłuszaniu
Biznes Alert / Ukraińska Pravda / PAP / GPS World / Baltic Times / BBC / Marcin Karwowski
