Tania ropa zmusza Gazprom do walki o rynek wewnętrzny
Jak wynika z wyliczeń agencji Fitch niskie ceny ropy znacząco zwiększyły dla Gazpromu znaczenie rosyjskiego rynku gazu. W 2015 roku średnia cena surowca dla odbiorców w Europie (246 dolarów za 1000 m3) była czterokrotnie wyższa od tej na rosyjskim rynku (59 dolarów za 1000 m3) a cena netback (cena eksportowa po odjęciu kosztów na transport surowca oraz ceł – przyp. red.) 2,2 razy.
W długoterminowych kontraktach Gazpromu ceny gazu są częściowo powiązane z cenami ropy więc w 2016 roku cena netback (85 dolarów za 1000 m3) przewyższyła wewnętrzne ceny (55 dolarów za 1000 m3) jedynie 1,5 razy. Zdaniem wiceszefa Narodowego Funduszu Bezpieczeństwa Energetycznego Aleksieja Grywacza obecnie ta różnica jest jeszcze mniejsza – 40 procent.
Według jednego z dyrektorów Fitch Ratings Dmitrija Marinczenki taka sytuacja ma się utrzymać: w latach 2017-2018 netback będzie 1,5 razy wyższy od cen wewnętrznych, w 2019 roku – 1,6 razy. W 2016 roku ceny gazu dla europejskich odbiorców osiągnęły dno i istnieje prawdopodobieństwo, że na tle wzrostów cen ropy również one się podniosą. Przy czym, zdaniem eksperta, jest mało prawdopodobne aby osiągnąć pułap cenowy z lat 2011-2014.
Udział Gazpromu na rynku wewnętrznym ciągle spada. W 2010 roku monopolista wydobywał 80 procent całkowitego wolumenu wydobycia a na koniec 2015 roku było to tylko 66 procent. W 2015 roku Gazprom sprzedał na rynku krajowym o 5,5 procent mniej gazu (221 mld m3) podczas gdy Rosnieft zanotował wzrost o 3,8 procent (58,7 mld m3). Novatek zmniejszył wolumen wydobycia o 7 procent do 62,5 mld m3. W ciągu pierwszego półrocza 2016 roku sprzedaż Gazpromu na rynku wewnętrznym spadła o 5 procent do 123 mld m3 ocenia Aleksiej Grywacz. Z kolei Novatek i Rosnieft odwrotnie, zanotowały wzrost odpowiednio o 4,6 i 11 procent.
Gazprom traci udziały na rynku gdyż sprzedaje paliwo w oparciu o cenę regulowaną podczas gdy cena dla niezależnych podmiotów nie jest regulowana przez co odbierają monopoliście wysokomarżowych klientów.Zdaniem Grywacza koncern może odzyskać udziały na rynku jeżeli otrzyma prawo do udzielania zniżki dla niektórych grup klientów. Urzędy omawiają już pilotażowe projekty w trzech regionach (w obwodach: tiumeńskim, jamalsko-nienieckim oraz Chanty-Mansyjskim Okręgu Autonomicznym) gdzie Gazprom otrzymał prawo do sprzedaży gazu po bardziej elastycznych cenach. Przy czym nie wiadomo czym rzeczywiście zakończy się ten eksperyment i czy Gazprom będzie mógł udzielać klientom zniżek.
Wiedomosti/Piotr Stępiński
