Rada Unii Europejskiej poinformowała w komunikacie, że 21 marca bez debaty przyjęła decyzję o ustanowieniu mechanizmu wymiany informacji na temat porozumień międzyrządowych oraz niewiążących porozumień pomiędzy państwami członkowskimi UE a stronami trzecimi w obszarze energetyki.
Celem tej decyzji jest poprawienie sytuacji wynikającej z braku takiego mechanizmu w przypadku kontraktów energetycznych. Ma on uczynić je bardziej przejrzystymi i spójnymi w kontekście zewnętrznych relacji energetycznych UE i ma wzmocnić jej pozycję negocjacyjną w rozmowach z państwami trzecimi.
Dzięki takiemu rozwiązaniu Komisja Europejska będzie miała możliwość dostępu ex ante (przed podpisem – przyp. red.) do umów międzyrządowych z sektora ropy i gazu, a przez to dokonania ich wyprzedzającej oceny. Jeśli państwo członkowskie nie chciałoby skorzystać z opinii Komisji, byłoby zmuszone do przedstawienia pisemnego uzasadnienia takiej decyzji. W przypadku niewiążących mechanizmów będzie możliwa notyfikacja ex post (po podpisie – przyp. red.).
Po podpisaniu przez przewodniczącego Parlamentu Europejskiego i przewodniczącego Rady dokument zostanie opublikowany w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Przepisy mają wejść w życie jeszcze w tym roku i wraz z regulacjami dotyczącymi bezpieczeństwa dostaw gazu odegrają kluczową rolę w urzeczywistnieniu Strategii Bezpieczeństwa Unii Energetycznej.
Przypomnijmy, że w ramach pakietu zimowego z lutego 2016 roku Komisja Europejska zaproponowała, aby zyskała prawo do oceny umów międzyrządowych w sektorze energetyki przed podpisem. Według Komisji niektóre z nich są niezgodne z prawem unijnym (zwłaszcza z zapisami trzeciego pakietu energetycznego, prawem konkurencji i prawem zamówień publicznych).
Wspomniane propozycje były odpowiedzią na konkluzje Rady Europejskiej z marca 2015 roku, w których zaapelowano, aby wszystkie umowy na dostawy gazu z zewnętrznymi dostawcami były w pełni zgodne z prawem unijnym. W czerwcu 2016 roku Rada uzgodniła swoje ogólne stanowisko i 7 grudnia osiągnęła z Parlamentem Europejskim nieformalne potwierdzenie, które zostało zatwierdzone przez COREPER (Komitet Stałych Przedstawicieli – przyp. red.).
Wspomniane regulacje wyposażą Unię Europejską w instrument którym wymusi na Gazpromie transparentne działanie na europejskim rynku gazowym i stosowanie się do obowiązującego w Unii prawa. Dotychczas to rosyjski monopolista narzucał warunki gry nie zawsze zgodne z regułami jakie stosuje Bruksela. Dzięki temu w przypadku pojawienia się niekorzystnych zapisów w kontraktowych gazowych będzie można je zmienić przed podpisem przy wsparciu Komisji, co dotychczas było niemożliwe. Możliwość wglądu ex ante w umowy gazowe to cios w interesy Gazpromu. Pozwalają na poprawę pozycji krajów Unii Europejskiej w negocjacjach na dostawy surowca z Rosji.
Rada Unii Europejskiej/Piotr Stępiński
