Od wtorku 25 sierpnia Nord Pool uruchomi pełną ofertę obrotu i rozliczeń dnia bieżącego polskiego rynku energii. Oznacza to, że zarówno polskie firmy tradingowe, jak i firmy z rejonu Europy Północnej (Skandynawii) i Zachodniej będą mogły dokonywać transakcji w trybie intraday – pisze Magdalena Kuffel, współpracownik BiznesAlert.pl.
Zaspokojenie potrzeb
System Nord Pool w trybie dnia bieżącego oferuje produkty o charakterze 15-minutowym i 30-minutowym, produkty godzinne i blokowe zapewniające elastyczność potrzebną do zaspokojenia potrzeb różnych obszarów rynku. W Finlandii istnieje również możliwość zawierania transakcji do momentu dostawy.
Bilansowanie brakującej mocy (lub nadprodukcji) jest zdecydowanie tańsze w długoterminowej perspektywie niż rynek stricte bilansujący, który premiuje lub penalizuje błędnie oszacowaną produkcję na rynku dnia następnego. Jest to szczególnie ważne w krajach, w których istnieje „rozbicie” rynku na rynki regionalne; dla przykładu, podczas miesięcy letnich (lipiec/sierpień) kiedy to zapotrzebowanie na energię elektryczną jest największe, włoska strefa SUD (południe Włoch) osiąga ceny kilku tysięcy euro za 1 MWh/h w przypadku niewłaściwie oszacowanej produkcji, fakturowanej producentowi w formie „kary” za spowodowanie braku równowagi w systemie.
Dołączenie do Nord Pool było możliwe dzięki uruchomieniu transgranicznego rynku SIDC w modelu XBID przez Towarową Giełdę Energii (TGE). Ta innowacja umożliwia ciągły handel transgraniczny pomiędzy podmiotami w większości krajów Europy, w tym – od listopada 2019 roku – również Polski.
Nord Pool to jeden z najważniejszych rynków energii w Europie, zapewniając transakcje na rynku dnia następnego i dnia bieżącego, rozliczenia i rozrachunki, niezależnie od wielkości nawiązanej transakcji. Obecnie na platformie Nord Pool handluje 360 firm z 20 krajów. Oprócz obsługi rynków w krajach skandynawskich i bałtyckich, Niemczech, Francji, Holandii, Belgii, Austrii i Wielkiej Brytanii, Nord Pool również Nominowanym Operatorem Rynku Energii Elektrycznej (NEMO) w 15 krajach europejskich, obsługując też rynki energii w Chorwacji i Bułgarii.
W 2019 roku Nord Pool osiągnął całkowity obrót w wysokości 494 TWh energii. Dla porównania, paryska giełda Epex Spot (najważniejsza giełda w Europie Zachodniej, obsługująca przede wszystkim Francję, Wielka Brytanię, Niemcy, Szwajcarię, Benelux oraz Austrię) w 2019 roku osiągnęła obrót na poziomie 593 TWh.
W jaki sposób funkcjonuje rynek dnia bieżącego?
Wraz ze wzrostem produkcji OZE, zainteresowanie obrotem energią na rynkach dnia bieżącego zdecydowanie wzrosło, ze względu na trudności związane z dokładnym harmonogramem produkcji. Zrównoważenie sieci jak najbliżej czasu dostawy jest korzystne zarówno dla uczestników rynku, jak i dla systemów elektroenergetycznych, między innymi dzięki zmniejszeniu zapotrzebowania na rezerwy i związanych z nimi kosztów. Ponadto rynek dnia bieżącego jest podstawowym narzędziem umożliwiającym uczestnikom rynku uwzględnienie nieoczekiwanych zmian w zużyciu i przerwach w dostawie.
Jest to rynek ciągły, na którym handel odbywa się codziennie, przez całą dobę, aż do godziny przed dostawą, a w niektórych przypadkach do godziny dostawy (tak jak w Finlandii).
Rynek dnia bieżącego jest ściśle powiązany z rynkiem dnia następnego, aby zapewnić niezbędną równowagę między podażą a popytem. Aby ta równowaga została zachowana, po rozliczeniu aukcji dnia następnego, zwykle około godziny 14:00 (CET), zostają nominowane wolumeny dostępne na rynku dnia bieżącego/intraday. Dokładne terminy alokacji przepustowości są zróżnicowane i zależą zarówno od procedur operacyjnych, jak i indywidualnych uzgodnień pomiędzy OSP na różnych granicach. Zdolności w ciągu dnia są aktualizowane automatycznie, w zależności od wolumenu i kierunku transakcji dnia bieżącego.
Stawki ustalane są na podstawie zasady „kto pierwszy, ten lepszy”, według której najlepsze ceny są na pierwszym miejscu – najwyższa kupna i najniższa sprzedaży.
Jakóbik: TGE może wesprzeć transformację energetyczną Polski
