– Akceptacja polskiego miksu energetycznego opartego na węglu, dywersyfikacja importu gazu, eliminacja smogu – to najważniejsze stwierdzenia raportu Międzynarodowej Agencji Energii poświęconego naszemu krajowi. Raport In-Depth Review of Poland (IDR – Szczegółowa ocena sytuacji w Polsce) opracowany przez Międzynarodową Agencję Energii (MAE) został wczoraj przedstawiony przez dyrektora wykonawczego Agencji, dr. Fatih Birola w Warszawie – pisze Teresa Wójcik, redaktor BiznesAlert.pl.
IDR jest związany z dorocznym raportem MAE World Energy Outlook (WEO), który przedstawia najnowsze prognozy Agencji co do rozwoju sektora energetycznego na świecie. Kluczowe fakty odniesienia w raporcie WEO przedstawione przez dr. Birola są następujące:
– Najwyższy od 40 lat udział Bliskiego Wschodu w światowej produkcji ropy naftowej w 2016 r.;
– Transformacja rynków gazowych polegająca na wzroście udziału LNG do 30 proc.
– W 2016 r. wzrost udziału OZE w wytwarzaniu energii elektrycznej większy niż łącznie udział innych nośników (węgiel, gaz, ropa i energia jądrowa).
– Kształt i kondycja sektora energii na świecie po wejściu w życie Porozumienia w Paryżu. Sektor energetyczny w świetle reflektorów, jak umowa wejdzie w życie w Paryżu
– Brak możliwości dla miliardów ludzi do korzystania z energii elektrycznej co uniemożliwia dostęp do podstawowych potrzeb cywilizacyjnych.
Sytuacja światowa wg raportu WEO jest na tyle złożona, że nie można z całą pewnością przewidywać perspektyw dla globalnej, regionalnej i lokalnej energetyki. O tych perspektywach w dużej mierze przesądzi polityka.
Jeśli chodzi o raport poświęcony Polsce, to autorzy oceniają, że „poczyniła dalsze postępy we wdrażaniu polityki energetycznej od czasu naszego ostatniego przeglądu (…), ale widzimy pewne wyzwania”. Podstawowym wnioskiem raportu jest zalecenie, aby w Polsce jak najszybciej powstała „długoterminowa strategia energetyczna do 2050 r”. W IDR stwierdzono: – „Rząd Polski powinien niezwłocznie sfinalizować tworzenie długoterminowej strategii energetycznej do 2050 r., wraz z planami działania i harmonogramami realizacji polityki energetycznej. Praca nad tą strategią musi uwzględniać przejrzyste i otwarte konsultacje ze wszystkimi podmiotami branży energetycznej i konsumentami”. IDR przewiduje, że polski rząd opublikuje zmienioną strategię energetyczną w 2017 roku
Wg IDR, polska strategia energetyczna powinna kłaść duży nacisk na długoterminową transformację sektora energii. W tym: wzrost inwestycji w poprawę efektywności energetycznej, wykorzystanie środków i rozwiązań zmniejszających emisję z sektora niepodlegającego obrotowi handlowemu, bardziej ekologiczne ogrzewanie gospodarstw domowych i w związku z tym reformę sektora ciepłowniczego. Istotne znaczenie IDR przywiązuje do rozwoju energetyki odnawialnej w polskiej strategii energetycznej.
Prezentując raport IDR dr Birol podkreślił, że najważniejszą kwestią dla tej strategii jest wykorzystanie węgla, stanowiącego podstawę polskiej energetyki. Dlatego jednym z najważniejszych zadań jest zastosowania najlepszych technologii dostępnych w energetyce węglowej, czyli w konstrukcjach nowych bloków węglowych. Przy takim systemie energetycznym musi być dobrze przemyślana rola „pomocy państwa dla sektora wydobywczego w zakresie węgla kamiennego”. Innym zasadniczym wnioskiem IDR jest zalecenie, aby rząd sprecyzował jednoznaczną perspektywę dla sektora węglowego, zgodną z postulowaną długoterminową strategią energetyczną. Perspektywa musi brać pod uwagę rzetelne oszacowanie kosztów, transparentną odpowiedzialność, eliminować subsydiowanie kosztów ponoszonych przez wytwórców energii korzystających z nawęglania i przez kopalnie węgla. Niezbędne jest zapewnienie firmom prywatnym w sektorze możliwości rozwoju i konkurowania na rynku.
W raporcie IDR zaleca się polskiemu rządowi wprowadzenie rozwiązań zapewniających krótko- i długoterminowe bezpieczeństwo systemu elektroenergetycznego. „Ma to polegać na zagwarantowaniu przez rynek hurtowy m.in inwestowania w nowe moce wytwórcze i przesyłowe”. Przy inwestycjach w nowe moce konieczne jest „stworzenie i stosowanie mechanizmu rynku mocy, który zapewni konkurencyjność wszystkich technologii wytwarzania, najlepsze wykorzystanie połączeń transgranicznych oraz zarządzanie stroną popytową”. Zdaniem raportu projektowanie i korzystanie z instrumentu rynku mocy należy przeprowadzić ostrożnie, by uniknąć zakłóceń konkurencji, kolizji w transgranicznych przepływachi energii i nie wywołać wzrostu cen energii dla odbiorców końcowych. Ogólnie biorąc, wg IDR, władze polskie powinny więcej uwagi poświęcić kwestii badań i rozwoju”.
Wnioski zadaniowe IDR można streścić następująco: – Chociaż do programu modernizacji polskiej infrastruktury energetycznej zostały wprowadzone istotne poprawki, nadal potrzebne są duże inwestycje, aby zapewnić stabilne dostawy energii, zmniejszyć udział elektrowni z technologiami wysokoemisyjnymi oraz zwiększyć wykorzystanie OZE. Jednak co do ostatniego wniosku, IDR nie stawia konkretnych wymogów. Za to podkreśla, że niepewna jest przyszłość energetyki odnawialnej wobec polskich zmian w prawie. Podobnie zwraca uwagę na niepewność harmonogramu i technologii programu jądrowego.
Na konferencji prasowej dr Fatih Birol uznał za korzystny projekt gazociągu łączącego Polskę z Norwegią. – Sektor gazowy w Polsce jest bardzo uzależniony od jednego kierunku eksportu i byłoby dobrze eksportować z innych krajów, dywersyfikować dostawy. Zbudowanie terminala LNG było znakomitym pomysłem, zwłaszcza przy rosnącym znaczeniu rynku gazu skroplonego. Także gazociąg łączący Polskę i Norwegię to trafiona koncepcja. Jeśli okaże się on także opłacalnym rozwiązaniem – to z całą pewnością będzie z korzyścią dla poprawy bezpieczeństwa gazowego Polski – powiedział mediom Birol.
Dyrektor wykonawczy MAE odniósł się do najnowszego i jednego z największych zagrożeń środowiska w naszym kraju, niebezpiecznego dla zdrowia ludności – do zanieczyszczenia powietrza. Jest to zagrożenie globalne, ale musi być rozwiązywane przede wszystkim w każdym z krajów, gdzie smog niszczy zdrowie mieszkaców.
