Wydarzenia, które miały miejsce w ostatnich latach były prawdziwym wyzwaniem dla samorządów. W krótkim czasie musiały się one dostosować do nagłych kryzysów, takich jak pandemia Covid-19, wojna na Ukrainie i idąca za tym fala uchodźców, powódź czy wreszcie problemy finansowe. Te tematy zdominowały X Europejski Kongres Samorządów, który w dniach 3 i 4 marca odbył się w Mikołajkach i w którym uczestniczyło ponad 2800 liderów świata samorządów, biznesu, polityki, nauki i kultury. EKS to największa międzynarodowa konferencja samorządowa w Polsce. W tym roku do Mikołajek przyjechało ponad 450 gości z 40 krajów, głównie z Europy, ale także z Azji i USA.
Rekordowa frekwencja i liczba partnerów w każdym sektorze umożliwiła osiągnięcie wyższego niż w ubiegłych latach poziomu wymiany doświadczeń i kontaktów wśród liderów samorządowych, przedstawicieli administracji centralnej oraz dużego i lokalnego biznesu. EKS dowiódł, że samorządy są nie tylko fundamentem, ale także kluczowym motorem rozwoju
w dobie globalnych wyzwań.
X edycja EKS przyciągnęła większą liczbę przedstawicieli administracji centralnej, samorządu i liderów biznesu niż kiedykolwiek wcześniej. W tym roku mieliśmy zaszczyt gościć Władysława Kosiniaka-Kamysza, wicepremiera i Ministra Obrony Narodowej, Krzysztofa Gawkowskiego, wicepremiera i ministra Cyfryzacji, Agnieszkę Dziemianowicz-Bąk, Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz Marcina Kulaska Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a także innych przedstawicieli rządu w randze sekretarzy i podsekretarzy stanu.
W kongresie uczestniczyło wielu polityków i parlamentarzystów w tym m.in.: Krzysztof Bosak – Wicemarszałek Sejmu RP, Krzysztof Kwiatkowski, senator, Mateusz Morawiecki, poseł i wiceprzewodniczący partii Prawo i Sprawiedliwość. Do najciekawszych wydarzeń należy zaliczyć spotkania z Magdaleną Biejat, wicemarszałkinią Senatu i kandydatką Nowej Lewicy na urząd prezydenta oraz Karolem Nawrockim kandydatem obywatelskim na urząd prezydenta.
W Kongresie uczestniczyło ponad 1000 samorządowców , w tym m.in. Marcin Kuchciński, marszałek województwa warmińsko-mazurskiego, Paweł Gancarz, marszałek województwa dolnośląskiego; Adam Struzik, marszałek województwa mazowieckiego, Olgierd Geblewicz, marszałek województwa zachodniopomorskiego, Łukasz Prokorym marszałek województwa podlaskiego, Robert Szewczyk, Prezydent Olsztyna, Piotr Krzystek, Prezydent Szczecina, Tadeusz Truskolaski, Prezydent Białegostoku, Konrad Fijołek, Prezydent Rzeszowa, Agata Wojda, Prezydent Kielc, Arkadiusz Wiśniewski, Prezydent Opola, Andrzej Płonka, Prezes Związku Powiatów Polskich, Adam Ciszkowski, Prezes Związku Samorządów Polskich, Grzegorz Cichy, Prezes Unii Miasteczek Polskich, Stanisław Jastrzębski, Prezes Związku Gmin Wiejskich RP i Ireneusz Niewiarowski, prezes Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów.
Kongres uwidocznił coraz większe zainteresowanie sprawami samorządowymi i społeczności lokalnych ze strony biznesu, ponieważ na współtworzeni jego programu zdecydowało się 66 partnerów biznesowych.
Bardzo istotnym elementem tegorocznego spotkania był duży udział przedstawicieli świata nauki. W Kongresie uczestniczyli m.in. Prof. Piotr Wachowiak, Rektor Szkoły Głównej Handlowej; Prof. Alojzy Nowak, Rektor Uniwersytetu Warszawskiego; Prof. Andrzej Szarata, Rektor Politechniki Krakowskiej; Gen. bryg. prof. Przemysław Wachulak, Rektor-Komendant Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie; ks. prof. dr hab. Mirosław Kalinowski, Rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Prof. Bernard Ziębicki, Rektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
Program tegorocznej edycji obejmował ponad 250 wydarzeń, w tym paneli dyskusyjnych, warsztatów, wykładów, prezentacji i spotkań autorskich. Wydarzenie przebiegło w sześciu kluczowych ścieżkach tematycznych: Polityka i Bezpieczeństwo, Inwestycje i Innowacje, Kultura i Turystyka, Zrównoważony Rozwój, Finanse i Gospodarka, Zdrowie i Społeczeństwo. Dyskusje koncentrowały się na wyzwaniach stojących przed samorządami w kontekście rosnącej urbanizacji, transformacji energetycznej i cyfryzacji usług publicznych. Szczególną uwagę zwrócono na potrzebę budowania odporności samorządów na kryzysy gospodarcze i społeczne oraz wzmacnianie partnerstwa publiczno-prywatnego.
W trakcie kongresu odbyło się także ponad 20 spotkań autorskich, w których swoje ostatnie publikacje prezentowali m.in. Jerzy Bralczyk, Andrzej Zybertowicz, Jacek Raciborski, Przemysław Sadura, Justyna Wasil i Zbigniew Parafianowicz.
Nagrody X Europejskiego Kongresu Samorządów Kulminacyjną częścią Kongresu go było wręczenie nagród dla wybitnych osobowości świata samorządów. Nagrodę Samorządowca Roku 2024 otrzymał Adam Struzik, marszałek województwa mazowieckiego, nagrodę Europejskiego Samorządowca roku odebrała Linda Helén Haukland, Wiceburmistrz Okręgu Nordland w Norwegii i Wiceprzewodnicząca Zgromadzenia Regionów Europy, a Nagrodę Specjalną EKS otrzymał Zbigniew Tur, wójt gminy Kłodzko w uznaniu za wielkie zaangażowanie i ogromny wysiłek włożony w pomoc ofiarom powodzi jaka w ubiegłym roku nawiedziła Dolny Śląsk.
Jubileuszowa X edycja EKS to ogromny sukces, który potwierdził dynamiczny rozwój Kongresu jako kluczowej platformy współpracy samorządów i biznesu. Wzrost liczby uczestników, partnerów oraz międzynarodowych delegacji jest najlepszym dowodem na to, że wydarzenie to spełnia swoją misję.