Konin – miasto położone we wschodniej Wielkopolsce, w okolicach centrum Polski. Do niedawna kojarzące się przede wszystkim z istniejącymi tutaj dwiema elektrowniami wytwarzającymi energię elektryczną i ciepło ze spalania węgla brunatnego – Pątnów i Konin tworzącymi wraz elektrownią Adamów w Turku zespół elektrowni PAK. Dziś ten obszar Polski można uznać za przodownika procesu transformacji energetycznej polski – pisze Stowarzyszenie „Z energią o prawie”.
Powstałe w latach 1958-1974 elektrownie posiadały znaczący udział w bilansie energetycznym kraju dysponując potencjałem wytwórczym sięgającym ponad 2GW mocy zainstalowanej (1200 MW Pątnów, 600 MW Adamów, 477 MW Konin).
Elektrownie wraz z dostarczającymi do nich paliwo kopalniami odkrywkowymi trwale zmieniły krajobraz tej części Wielkopolski i Kujaw. Dymiące kominy, olbrzymie dziury w ziemi – miejsca wydobycia węgla brunatnego wywierające negatywny wpływ na poziom wód znajdujących się nieopodal wielkich jezior w tym Gopła – powoli zaczynają jednak odchodzić w przeszłość.
Aktualnie region, w którego centrum znajduje się Konin jest miejscem postępującej transformacji energetycznej. Należący do grupy kapitałowej Zygmunta Solorza ZE PAK S.A. stopniowo odchodzi od wytwarzania energii ze spalania węgla brunatnego poprzez spalanie biomasy, zamykanie elektrowni i kopalni w kierunku realizacji ogłoszonej 1 października 2020 roku strategii, której celem jest transformacja energetyczna od węgla do zielonej energii.
Obszar, obejmujący powiaty: koniński, kolski, słupecki i turecki zajmujące łącznie powierzchnię 4,4 tys. km2 został objęty procesem transformacji energetycznej. Dzięki staraniom lokalnych samorządów, rejon koniński pozyskał unijne dotacje z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Około 1,7 mld złotych ma popłynąć z Unii Europejskiej na przeobrażenie obszaru dotkniętego działalnością kopalni węglowych, wykreowanie zachęt dla przedsiębiorstw do inwestycji w rejon koniński i utworzenie nowych miejsc pracy, między innymi dla pracowników zatrudnionych w elektrowniach PAK oraz rozwój odnawialnych źródeł energii.
Mocno rozbudowana istniejąca i planowana do budowy infrastruktura przesyłowa, zwalniające się wskutek wygaszania elektrowni węglowych miejsce w sieci spowodowały dynamiczny rozwój projektów OZE realizowanych przez różne podmioty krajowe i międzynarodowe często na zagospodarowywanych terenach pokopalnianych.
Wokół nieistniejącej już elektrowni Adamów powstały/powstają projekty realizowane m.in. przez Energę z Grupy Orlen, która wybudowała już Farmę Wiatrową Przykona o mocy 31,05 MW czy farmy fotowoltaiczne o mocy przekraczającej 80 MWp (PV Gryf, PV Przykona, PV Mitra i PV Żuki). ZE PAK zbudował farmę fotowoltaiczną Brudzew o mocy 70 MWp, zaś portugalski EDP Renewables realizuje w Przykonie wielkoskalową farmę fotowoltaiczną o mocy przyłączeniowej 200 Mwp.
Zielona rewolucja dokonuje się również w bezpośrednim sąsiedztwie Konina. Polska grupa Lewandpol realizuje budowę Kleczew Solar&Wind o mocy ponad 200 MW (193 MWp paneli fotowoltaicznych oraz około 12 MW turbin wiatrowych). Deweloper Pad -Res wybudował farmę fotowoltaiczną Genowefa o mocy 35 Mwp, zaś po sąsiedzku duńska spółka Better Energy zrealizowała inwestycję o mocy 74 Mwp. Do budowy źródeł wytwórczych OZE przygotowuje się również należąca do ONDE i grupy Neo Investment spółka Solar Kazimierz Biskupi posiadająca wydane warunki przyłączenia o mocy 150 MW.
O tym jak istotnym miejscem na mapie OZE w Polsce jest ten region wskazuje również zaangażowanie jednego z największych globalnych inwestorów branży – norweskiej spółki Scatec, której spółka zależna PV Konin uzyskała niedawno warunki przyłączenia o mocy 350 MW. Czynnikiem stabilizującym działanie źródeł wytwórczych OZE w tym regionie będą planowane magazyny energii o wydanej mocy przyłączeniowej 200 MW.
Realizowane i planowane do realizacji inwestycje energetyczne sprawią, że region zasadniczo odmieni swe oblicze. Panele fotowoltaiczne, wiatraki, magazyny energii czy wreszcie realizowana wspólnie przez ZE PAK, PGE i koreański koncern KHNP na terenie elektrowni Pątnów elektrownia atomowa o planowanej mocy 2800 MW sprawią, że będzie to obszar o strategicznym znaczeniu dla bezpieczeństwa energetycznego państwa, a bliskość źródeł stabilnej i czystej energii, przecinająca region autostrada A2 przyciągną inwestycje przemysłowe.
Transformacja energetyczna regionu wspierana finansowo przez Unię Europejską narzędziem jakim jest Platforma na rzecz Regionów Górniczych w Procesie Transformacji dzieje się na naszych oczach. Pozwoli to stworzyć nowe miejsca pracy i zachować jednocześnie energetyczny charakter gospodarki regionu. Równocześnie jego krajobraz zmieni się poprzez zalewanie wyrobisk pokopalnianych i poszerzenie istniejącego i połączonego z sobą zespołu jezior zwiększając istotnie jego walory turystyczne.
Konin jako swoiste laboratorium, w którym zachodzą procesy wytyczające kierunki transformacji energetycznej w Polsce z całą pewnością musi być w centrum uwagi, a wnioski wyciągane z obserwacji postępujących zmian pozwolą sprawniej przeprowadzić ewolucję w kierunku gospodarki niskoemisyjnej w całym kraju.
RAPORT: Polska przyspiesza rozwój OZE, ale pojawią się nowe problemy
