Polska potrzebuje polityki surowcowej, a kluczem do suwerenności państwa jest umiejętność wykorzystywania własnych zasobów – podkreślali uczestnicy dyskusji: „Jak mądrze korzystać z zasobów naturalnych? Pytanie o kształt polityki surowcowej państwa”, podczas III Forum Przemysłowego w Karpaczu. Patronem medialnym wydarzenia był BiznesAlert.pl
Polityka surowcowa musi być dynamiczna
Zdaniem dyrektora Departamentu Polityki Surowcowej i Analiz w Ministerstwie Środowiska, Huberta Schwarza polityka surowcowa państwa musi być dokumentem dynamicznym. – To musi być dokument dostosowujący się do zmieniającej się praktyki naszej bazy surowcowej. Wymusić zmiany filozofii, jeżeli chodzi o kształtowanie polityki surowcowej – mówił. Jego zdaniem będzie ona realizowana przez inne dokumenty i programy wykonawcze, które będą pokazywać daną dziedzinę, ujętą w dziewięciu filarach polityki surowcowej. – Musi unormować prace ministerstwa i rządu w szeroko rozumianej geologii. Ma on stanowić podstawę dostosowania innych instrumentów wdrażania polityki surowcowej, w oparciu o analizy – powiedział dyrektor Schwarz.
Środowisko i konflikty społeczne
W kontekście polityki surowcowej stwierdził, że istnieją dwa zagadnienia, którye nie zostały na żadnej płaszczyźnie szeroko ujęte, tzn. środowisko oraz konflikty społeczne. – Cały czas posługujemy się pojęciem racjonalnej gospodarki złożami, ale nikt nie wie co to w praktyce znaczy. Jednym ze sposobów wykładni tego pojęcia jest sięgnięcie nie po zasoby naturalne, lecz te pochodzące z gospodarki o obiegu zamkniętym. Jest to również metoda ochrony naszych złóż. Będziemy racjonalnie nimi gospodarować w momencie, gdy więcej surowców będziemy odzyskiwać z tego co wcześniej było odpadem – stwierdził przedstawiciel resortu środowiska dodając, że polityka surowcowa powinna ,,tchnąć nowego ducha” we wspomniane pojęcia.
Ten dokument, programy oraz akty wykonawcze powinny dać kryteria do wykładni racjonalnego gospodarowania złożami.
– Kopaliny są jednym z elementów środowiska, o czym dzisiaj zapominamy. W trakcie prac parlamentarnych nad nowelizacją węglowodorową w 2014 roku, upominaliśmy się jako Stowarzyszenie Kopalni Odkrywkowych o to, aby do prawa o ochronie środowiska, ustawy o planowaniu oraz planu zagospodarowania przestrzennego wpisać kopaliny jako jeden z celów obydwu ustaw. Wówczas się nie udało – powiedział.
Środowisko można połączyć z górnictwem
Jego zdaniem pewne aspekty ochrony środowiska można połączyć z górnictwem. – Do dzisiaj nie mamy kompleksowych badań, które pokazałyby jak bardzo górnictwo, zwłaszcza odkrywkowe, wzbogaciło siedliska południowej Polski, umożliwiając zasiedlanie ich przez nowe gatunki m.in. ptaków. Na przykład żołna, gniazduje głównie w wyrobiskach. Według eksperta, górnictwo w tym odkrywkowe wzbogaca i w pewien sposób odtwarza środowisko, tworząc siedliska zastępcze dla tych, które traci się wskutek działalności innych branż przemysłu czy transportu. – Myślę, że polityka surowcowa może dać również rzetelnie i kompleksowo przeprowadzone badania, odwracające trochę populistyczną tezę, że górnictwa nie można połączyć z ochroną środowiska. Nie chcę też stawiać tezy, że górnictwo wspiera ochronę środowiska, ale ponieważ nie ma odwrotu z jednej strony od ochrony środowiska, a z drugiej strony od rozwoju, jest to metoda na zrównoważony rozwój – mówił dyrektor Schwarz.
Własne zasoby to klucz do suwerenności
Jego zdaniem nie można mówić o suwerenności państwa i o samodzielności gospodarczej bez dostępu do własnej bazy surowcowej. – To jest kluczowa rzecz w dzisiejszej geopolityce, w tym co się dzieje obecnie za naszymi granicami – zakończył przedstawiciel Ministerstwa Energii.
W tym kontekście głos zabrał Sławomir Mazurek, dyrektor Państwowego Instytutu Geologicznego. Jego zdaniem, pozyskiwanie surowców może mieć trzy źródła tzn. wodne, wtórne i zakupy lub akwizycja za granicą. – To czy Polska może dyktować ceny, być potentatem czy głównym graczem, musi być rozpatrywane we wspomnianej triadzie. Proszę pamiętać, że Chiny dominują na rynku ziem rzadkich nie tylko ze względu na posiadane złoża, ale również dlatego, że utworzyły z pewnych obszarów swoje zaplecze surowcowe. Nieważne, że te zasoby są w danych krajach. Ważne, że chiński rząd, czy tamtejsze spółki mają kontrolę nad koncesjami. To nie jest tylko pytanie o dostęp do tego, co mamy w kraju, ale co w ogóle można mieć – powiedział.
Jego zdaniem, pozytywnie należy ocenić to, że polscy przedsiębiorcy otwierają się na świat i szukają dostępu do tanich surowców na potrzeby gospodarki za granicą.
Mówiąc o polityce surowcowej podkreślał, że państwo musi tak poukładać swoje ogniwa łańcucha polityki surowcowej, aby zostały w pełni wykorzystane i zastosowane. – Jeżeli tak postrzegamy ten łańcuch, musimy prowadzić politykę zrównoważonego rozwoju – mówił.
W podobnym tonie wypowiedział się Henryk Karaś, ekspert ds. polityki surowcowej. Jego zdaniem polityka surowcowa powinna być zsynchronizowana ze strategią rozwoju gospodarczego, ponieważ sektor musi wiedzieć, jakie surowce będą potrzebne. – Potrzeba również umieć wykorzystać zasoby, którymi sami dysponujemy – powiedział.
Polska powinna sięgnąć po zasoby Atlantyku
W podczas dyskusji poruszono temat poszukiwania przez Polskę surowców na dnie Atlantyku. Zdaniem Piotra Nowaka, dyrektora Departamentu Geologii i Koncesji Geologicznych w Ministerstwie Środowiska, nasz kraj liczy na obiecujące efekty. – Polska jest członkiem Międzynarodowej Organizacji Dna Morskiego. Po wielu latach bycia członkiem tej organizacji, podjęto decyzję o złożeniu przez Polskę aplikacji, związanej z poszukiwaniem siarczków polimetalicznych na Atlantyku. Aplikacja została przyjęta. Jesteśmy na etapie podpisywania kontraktów z Międzynarodową Agencją Dna Morskiego. To bardzo obiecujący wątek. Spodziewamy się znacznych profitów. To działalność, która nie jest obliczona na perspektywę krótkoterminową – mówił.
Według niego polityka surowcowa, którą kreujemy nie odpowiada na wszystkie pytania, ale wesprze w odpowiedziach, które pojawiają się w naszej codziennej działalności. – Polska ma relatywnie niski udział podziemnych magazynów. Trzy czwarte gazu importujemy z jednego kierunku. Ten kierunek jest dość niepewny. Polityka surowcowa powinna zawierać metodę zapewnienia tego surowca. Będzie to w głównej mierze import. Powinniśmy myśleć także o bardziej intensywnym poszukiwaniu węglowodorów w Polsce – zakończy dyrektor Nowak.
