Rząd planuje zmiany w specustawie, która ma ułatwić budowę Harmony Link

8 września 2020, 15:45 Alert

Będzie nowelizacja tzw. specustawy przesyłowej. Jej celem ma być m.in. wyeliminowanie wątpliwości interpretacyjnych w zakresie stosowania jej przepisów. Mają także pojawić się regulacje pozwalające na przygotowanie i realizację inwestycji w obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej, takich jak inwestycja polegająca na budowie połączenia systemów przesyłowych Rzeczypospolitej Polskiej oraz Republiki Litewskiej. Chodzi o połączenie Polski i Litwy kablem energetycznym Harmony Link. Zmiany dotyczącą także ustawy o inwestycji w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu z 2019 roku i ujednolicają przepisy ustaw regulujących proces przygotowywania i realizacji inwestycji.

Cele zmian

Projekt nowelizacji tzw. specustawy przesyłowej został we wtorek opublikowany i przesłany do opiniowania i uzgodnień. Uzgodnienia i opiniowanie mają potrwać 14 dni.

W wykazie prac legislacyjnym czytamy, że rząd chce znowelizować tzw. specustawę przesyłową oraz szereg innych ustaw. Organem odpowiedzialnym za opracowanie projektu jest Pełnomocnik Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to trzeci kwartał 2020 roku.

W projekcie ustawy przewidziano rozwiązania polegające w szczególności na:

doprecyzowaniu przepisów budzących wątpliwości interpretacyjne;
zastosowaniu dobrze funkcjonujących rozwiązań przewidzianych w innych specustawach inwestycyjnych;
zweryfikowaniu listy inwestycji objętych specustawą przesyłową, poprzez zmianę części już w niej wymienionych oraz dodanie nowych, a także uwzględnieniu specyfiki inwestycji w obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej;
zrezygnowaniu z epizodyczności ustawy;
daniu operatorowi systemu przesyłowego elektroenergetycznego i gazowego możliwości uczestniczenia w procesie planistycznym prowadzonym przez jednostki samorządu terytorialnego;
zwolnieniu operatora systemu przesyłowego, operatora systemu przesyłowego gazowego oraz spółki PERN S.A. z siedzibą w Płocku z obowiązku sporządzania i przesyłania Prezesowi Krajowego Zasobu Nieruchomości wykazu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości.

Oczekiwanym efektem wprowadzenia zmian ma być usprawnienie i uproszczenie procesu inwestycyjnego, a co za tym idzie – szybszy rozwój Krajowego Systemy Elektroenergetycznego oraz systemów służących przesyłaniu paliw gazowych i ciekłych, bezpieczeństwo ich funkcjonowania, sprawna integracja nowych źródeł wytwórczych i w związku z tym zminimalizowanie ryzyka ograniczeń albo przerw w dostawie paliw ciekłych, gazowych lub energii elektrycznej. Powyższe doprowadzi do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego Rzeczypospolitej Polskiej.

W związku z wydłużeniem perspektywy długoterminowego planowania w zakresie polityki energetycznej, koniecznością zapewnienia sprawnych przygotowania i realizacji nowych inwestycji, ale i umożliwienia modernizacji istniejącej infrastruktury, jak również rozwojem współpracy między operatorami państw członkowskich Unii Europejskiej, zmierzającej do utworzenia wspólnego europejskiego rynku energii, w projekcie przewidziano zrezygnowanie z epizodyczności specustawy przesyłowej.

„Dotychczasowa specustawa przesyłowa skróciła proces inwestycyjny”

W wykazie prac legislacyjnym czytamy, że rząd chce znowelizować tzw. specustawę przesyłową. Ustawa z 2015 roku o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych tzw. ustawa „specustawa przesyłowa” pozwala na przygotowanie i realizację inwestycji polegających na budowie linii najwyższych napięć, stacji elektroenergetycznych oraz innych obiektów niezbędnych do eksploatacji wyżej wymienionych linii – strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych – w szczególnym trybie.

W wykazie prac czytamy, że doświadczenia zabrane w okresie 5 lat stosowania specustawy przesyłowej wykazały, że jest ona narzędziem usprawniającym i przyśpieszającym proces przygotowywania i realizacji inwestycji. – Analiza przepisów specustawy przesyłowej wykazała również, że konieczna jest weryfikacja niektórych z nich, celem ich doprecyzowania lub zmiany pod kątem nowych wyzwań. Powyższe ma doprowadzić do dalszego usprawniania procedury przygotowywania i realizacji inwestycji niezbędnych do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Rzeczypospolitej Polskiej – czytamy. Wskazano także, że zwrócić uwagę na obowiązujące przepisy specustawy przesyłowej. Ukierunkowane są na przygotowanie i realizację nowych inwestycji i nie przewidują możliwości modernizacji istniejącej infrastruktury przesyłowej.

– Konieczność uzyskania wielu aktów administracyjnych wydawanych przez rozproszone organy ma zdecydowanie negatywny wpływ na czas przygotowania i realizacji inwestycji, a co za tym idzie, na bezpieczeństwo Krajowego Systemu Przesyłowego. Wskazać należy również, że długotrwałość procesu inwestycyjnego wpływa na wzrost kosztów inwestycji, które podnosząc wysokość taryfy, ostatecznie są ponoszone przez odbiorców energii elektrycznej – czytamy. Zwrócono także uwagę, że istotnym aspektem rozwiązań przewidzianych w specustawie przesyłowej jest możliwość przygotowania i realizacji inwestycji na terenach objętych miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego bez konieczności prowadzenia długotrwałych procedur związanych z ich zmianą.

– Rozwiązania przewidziane w specustawie przesyłowej zwiększają efektywności działania inwestora oraz organów, które są zaangażowane w proces wydawania decyzji. Podkreślić należy, że możliwość skorzystania ze ścieżki wynikającej ze specustawy przesyłowej w obowiązującym brzmieniu zdecydowanie skraca czas uzyskania decyzji niezbędnych do realizacji inwestycji (z ok. 56 do ok. 19 miesięcy). Wprowadzenie zmian zaproponowanych w projekcie ustawy doprowadzić ma do dalszego skrócenia okresu niezbędnego do pozyskania koniecznych aktów administracyjnych – czytamy.

Pomysłodawcy zmian, podkreślają, że przygotowanie i realizacja strategicznych inwestycji na podstawie specustawy przesyłowej pozwala również na zmniejszenie liczby decyzji pozyskiwanych w odrębnych postępowaniach administracyjnych oraz organów zaangażowanych w proces inwestycyjny. Wskazać należy, że decyzja o ustaleniu lokalizacji strategicznej inwestycji w zakresie sieci przesyłowej zawiera w swoim zakresie rozstrzygnięcia dotyczące m. in.:

lokalizacji inwestycji i warunków zabudowy terenu;
ograniczenia sposób korzystania z nieruchomości;
wywłaszczenia;
podziału nieruchomości;
wyłączenia gruntów z produkcji rolnej i leśnej;
usunięcia drzew lub krzewów;
lokalizacji urządzeń w obszarze pasa drogowego.

Grafika; RCL

Rozbudowa OZE będzie wymagać rozbudowy sieci przesyłowych

Mając na uwadze konieczność zapewnienia prawidłowego funkcjonowania Krajowego Systemu Elektroenergetycznego oraz stabilności i bezpieczeństwa poboru mocy przez odbiorców energii elektrycznej, niezbędna jest pilna rozbudowa sieci przesyłowej oraz modernizacja istniejącej infrastruktury. Podkreślono, że zmiany są szczególnie ważne w kontekście zmian zachodzących w sektorze energetycznym i planowanego wzrostu udziału niesterowalnych źródeł energii odnawialnej, w tym morskiej energetyki wiatrowej, w Rzeczypospolitej Polskiej oraz zmiany zachodzące w obszarze wytwarzania energii elektrycznej związane m.in. z wzrostem potencjału wytwórczego w rejonie północnej i centralnej Rzeczypospolitej Polskiej. W uzasadnieniu czytamy, że proces przygotowania i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych na podstawie ogólnych przepisów regulujących proces inwestycyjny jest niezwykle czasochłonny i wymaga zaangażowania licznych organów administracyjnych.

Zmiany mają ułatwić budowę Haromony Link

Celem zmiany przepisów specustawy przesyłowej w zakresie użytej siatki pojęciowej oraz uspójnienia przewidzianych w niej regulacji z innymi specustawami inwestycyjnymi, takimi jak ustawa z 2009 r. o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu oraz ustawy z 2019 roku o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w sektorze naftowym czyli „specustawy inwestycyjne”, jest wyeliminowanie wątpliwości interpretacyjnych w zakresie stosowania jej przepisów oraz wprowadzenie sprawdzonych rozwiązań przewidzianych w przepisach innych ustaw, które przyczyniły się do usprawnienia procesu inwestycyjnego. – Podkreślić należy również, że w obowiązujących przepisach brak jest regulacji pozwalających na przygotowanie i realizację inwestycji w obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej, takich jak inwestycja polegająca na budowie połączenia systemów przesyłowych Rzeczypospolitej Polskiej oraz Republiki Litewskiej – czytamy. Chodzi zatem o budowę kabla podmorskiego między Polską a Litwą, czyli Harmony Link.

Zmiany ustawy z 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym mają na celu zagwarantowanie udziału operatorów systemów przesyłowych w procesie planistycznym dotyczącym m.in. uchwalania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz wydawania decyzji ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. – Powyższe ma doprowadzić do wyeliminowania, występującej obecnie niezwykle często, sytuacji powstawania kolizji infrastruktury służącej do przesyłania energii elektrycznej oraz paliw gazowych z innymi obiektami budowlanymi. – Weryfikacja ustawy z 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko ma na celu ujednolicenie przepisów dotyczących kwestii przygotowywania i realizacji inwestycji służących przesyłaniu energii elektrycznej, paliw gazowych oraz ciekłych. Powyższe przyczyni się do usprawnienia przygotowywania i realizacji inwestycji, a także wykluczenia wątpliwości interpretacyjnych – czytamy.

W projekcie specustawy pojawia się też lista inwestycji, które miałyby zostać nią objęte. Są tam podmorski kabel na Litwę, 12 linii 400 kV, sześciu – 220 kV, oraz przepis, że specustawą są objęte też modernizacje, przebudowy itp. linii o napięciu 220 kV lub wyższym.

Doprecyzowanie ustawy terminalowej

Zmiany zaproponowane w ustawie z dnia 24 kwietnia 2009 roku o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu z 2019 roku o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w sektorze naftowym ujednolicają przepisy ustaw regulujących proces przygotowywania i realizacji inwestycji.

W wykazie prac czytamy, że zmiany zaproponowane w ustawie z 2009 roku o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu i ustawy z 2019 roku o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w sektorze naftowym służą ujednolicaniu przepisów ustaw regulujących proces inwestycyjny oraz dostosowaniu treści specustaw inwestycyjnych do zmieniających się przepisów innych aktów normatywnych, a co za tym idzie wykluczeniu wątpliwości interpretacyjnych oraz dalszemu usprawnieniu przygotowania i realizacji inwestycji.

Zmiany o Krajowym Zasobie Nieruchomości

W projekcie ustawy przewidziano również zmianę ustawy z 2017 roku o Krajowym Zasobie Nieruchomości wprowadzającą rozwiązanie polegające na zwolnieniu operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego – spółki Polskie Sieci Elektroenergetyczne z siedzibą w Konstancinie-Jeziornie, operatora systemu przesyłowego gazowego – spółki Operator Gazociągów Przesyłowych Gaz-System z siedzibą w Warszawie oraz spółki PERN z siedzibą w Płocku z obowiązku sporządzania i przesyłania Prezesowi Krajowego Zasobu Nieruchomości wykazu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z 2017 roku o Krajowym Zasobie Nieruchomości. – Wprowadzona zmiana przyczyni się do zmniejszenia liczby prowadzonych postępowań oraz zmniejszenia liczby dokumentów, a także uprości działanie Spółek i pozwoli im na sprawniejsze przygotowanie i realizację inwestycji infrastrukturalnych – czytamy w argumentacji.

Zmiany ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

Rozwiązania zaproponowane w projekcie ustawy w zakresie zmiany ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym mają polegać na umożliwieniu operatorowi systemu przesyłowego elektroenergetycznego bądź gazowego opiniowania projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, decyzji o warunkach zabudowy oraz decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Ponadto w projekcie ustawy wskazano, że wydanie decyzji o warunkach zabudowy jest możliwe jedynie w przypadku łącznego spełnienia warunków wskazanych w ustawie z dnia z dnia 27 marca 2003 o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w tym w przypadku gdy zamierzenie inwestycyjne nie znajdzie się w obszarze oddziaływania niedopuszczalnego poziomu pola elektromagnetycznego i hałasu, określonym w przepisach wydanych w ustawie Prawo ochrony środowiska , strefy kontrolowanej wyznaczonej po obu stronach gazociągu lub strefy bezpieczeństwa wyznaczonej po obu stronach rurociągu oraz obszarze w stosunku do którego decyzja o ustaleniu lokalizacji strategicznej inwestycji w zakresie sieci przesyłowej.

Zamiany w ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie

Weryfikacja ustawy z 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko ma na celu ujednolicenie przepisów dotyczących kwestii przygotowywania i realizacji inwestycji służących przesyłaniu energii elektrycznej, paliw gazowych oraz ciekłych. Powyższe przyczyni się do usprawnienia wyżej wymienionych przepisów oraz wykluczenia wątpliwości interpretacyjnych.

Bartłomiej Sawicki