Fundusz Modernizacyjny będzie stanowił wsparcie na potrzeby krajowych inwestycji służących modernizacji sektora energetycznego w latach 2021-2030 w ramach systemu handlu emisjami EU ETS. Fundusz będą stanowić dochody ze zbycia puli dwóch procent (opcjonalnie zwiększone o kolejne 0,5 procent) całkowitej, unijnej liczby uprawnień do emisji.
Środki z pierwszej transzy środków, Polska otrzyma środki na modernizacje sieci elektroenergetycznych dla stacji ładowania pojazdów elektrycznych, rozwój inteligentnej infrastruktury energetycznej, a także modernizację budynków. Do końca października Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) podejmie decyzję o wydatkowaniu środków na kolejne cele w ramach drugiej transzy.
Czym jest Fundusz Modernizacyjny?
Funduszu Modernizacyjnego będzie mogło skorzystać 10 państw członkowskich, których PKB na jednego mieszkańca, wyrażony w euro po kursie bieżącym, wynosił w 2013 roku mniej niż 60 procent średniej UE. Za działanie Funduszu odpowiadają państwa członkowskie będące beneficjentami. Środkami finansowymi zarządza Europejski Bank Inwestycyjny (EBI). Zgodnie z zapisami dyrektywy ETS Fundusz Modernizacyjny zaczął działać od połowy 2021 roku, czyli od momentu dostępności wpływów z aukcji uprawnień do emisji przeprowadzonych w pierwszym półroczu nowego okresu rozliczeniowego.
Na gruncie krajowym działanie Funduszu zostało uregulowane Ustawą z dnia 15 kwietnia 2021 roku o zmianie ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z nią zarządzanie Funduszem Modernizacyjnym jest realizowane poprzez tzw. Krajowy system wdrażania Funduszu Modernizacyjnego. W jego ramach Funduszem Modernizacyjnym na szczeblu krajowym zarządza Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). Nadzór nad systemem sprawuje minister właściwy do spraw klimatu.
Programy priorytetowe
Dofinansowanie inwestycji ze środków Funduszu Modernizacyjnego będzie się odbywało w ramach programów priorytetowych. Na ich kształt ma wpływ powołana Rada Konsultacyjna Funduszu Modernizacyjnego składająca się z przedstawicieli właściwych ministrów. Każdy program priorytetowy jest zatwierdzany przez ministra właściwego do spraw klimatu, przed przekazaniem do Europejskiego Banku Inwestycyjnego lub komitetu inwestycyjnego. Po ich zatwierdzeniu NFOŚiGW uruchamia konkursy na dofinansowanie inwestycji służących transformacji energetycznej (m.in. w formie pożyczek i dotacji).
Decyzją KE zatwierdzono kwotę zasobów z Funduszu Modernizacyjnego, która ma zostać wypłacona na każdą inwestycję zatwierdzoną przez EBI jako inwestycja priorytetowa lub zalecaną do finansowania przez komitet, a wskazaną w załączniku do przedmiotowej Decyzji. Na mocy tej decyzji Polska, Republika Czech oraz Węgry otrzymają środki na realizacje inwestycji z zatwierdzonych programów priorytetowych. Polska uzyskała środki na projekty z zakresu 3 z wnioskowanych 5 programów priorytetowych:
- inteligentna infrastruktura energetyczna (44 mln euro),
- renowacja z gwarancją oszczędności (25 mln euro),
- rozwój sieci elektroenergetycznej dla przyszłych stacji ładowania samochodów elektrycznych (22 mln euro).
Ponadto, obecnie trwa procedura krajowa opracowania programów, które będą ubiegać się o dofinansowanie w ramach drugiej transzy. Zgodnie z harmonogramem zatwierdzenie programów nastąpi 26 października 2021 roku podczas posiedzenia komitetu inwestycyjnego EBI.
Ministerstwo klimatu i środowiska/Bartłomiej Sawicki
Fit For 55 nie skreśla z polityki klimatycznej atomu. Fundusz Modernizacji może skończyć z gazem
