Operatorzy systemów przesyłowych (OSP) z krajów bałtyckich: Litgrid (Litwa), AST (Łotwa), Elering (Estonia) oraz z Polski (PSE) złożyli wspólny wniosek o dofinansowanie z instrumentu „Łącząc Europę” (Connecting Europe Facility, CEF). Środki te mają być wykorzystane m.in. na budowę projektu Harmony Link.
Operatorzy wnioskują o wsparcie finansowe dla inwestycji realizowanych w ramach drugiej części drugiej fazy projektu synchronizacji krajów bałtyckich obejmującej wzmocnienie sieci, zakup i montaż urządzeń do regulacji częstotliwości oraz modernizację informatycznych systemów sterowania. Inwestycje te są kluczowe dla bezpiecznej i stabilnej synchronizacji bałtyckich systemów elektroenergetycznych z systemem Europy kontynentalnej i desynchronizacji z rosyjskim systemem elektroenergetycznym.
Cztery kraje wnioskują o wsparcie CEF na inwestycje o łącznej wartości 238 mln euro. Kwota inwestycji litewskich to 41 mln euro, łotewskich – 49 mln euro, estońskich – 37 mln euro, a polskich – 111 mln euro.
CEF jest kluczowym instrumentem finansowania ze środków Unii Europejskiej ustanowionym w celu promowania wzrostu gospodarczego, zatrudnienia i konkurencyjności poprzez realizację inwestycji infrastrukturalnych na poziomie europejskim. Wspiera m.in. rozwój transeuropejskich sieci energetycznych.
Projekt synchronizacji krajów bałtyckich otrzymał już dofinansowanie z CEF w 2019 i 2020 roku. Jego łączna wartość wyniosła ponad 1 mld euro. Środki zostały przeznaczone na wzmocnienie sieci przesyłowych wewnątrz państw, budowę podmorskiego kabla HVDC Harmony Link między Polską a Litwą oraz instalację kompensatorów synchronicznych w krajach bałtyckich. Dalsze wsparcie w ramach instrumentu „Łącząc Europę” pomoże w terminowym zakończeniu całego projektu synchronizacji, który ma duże znaczenie zarówno dla regionu bałtyckiego, jak i całej UE. Wspólny wniosek do CEF jest przykładem owocnej i produktywnej współpracy regionalnej, ukierunkowanej na zapewnienie bezpieczeństwa dostaw i integracji rynków krajów bałtyckich.
Do tej pory kraje bałtyckie i Polska zrealizowały część inwestycji związanych z synchronizacją, tj. wzmocnienie linii energetycznych, budowę autotransformatorów czy budowę trzeciego połączenia między Estonią a Łotwą. Większość dużych przetargów budowlanych została rozstrzygnięta i rozpoczęto remonty linii energetycznych oraz budowę kompensatorów synchronicznych. Spółki PSE i Litgrid w ramach fazy przygotowawczej projektu Harmony Link m.in. przeprowadziły badania dna morskiego, pozyskały grunty pod stacje, a także rozpoczęły procedurę wyboru dostawców stacji konwerterowych i kabla HVDC.
Polskie Sieci Elektroenergetyczne/Michał Perzyński
