– W pierwszej kwestii – dotyczącej wsparcia publicznego dla modernizowanych elektrowni jądrowych w postaci kontraktów różnicowych – ewentualna nowa partia rządząca w Hiszpanii będzie o wiele bardziej wyrozumiała dla tego postulatu artykułowanego przede wszystkim przez Francję i inne kraje pro-jądrowe. Partido Popular postuluje bowiem modernizację i przedłużenie czasu życia istniejących elektrowni jądrowych w Hiszpanii, co jest przeciwieństwem polityki PSOE – pisze Maciej Burny z Enerxpierience w BiznesAlert.pl.
W związku z przejęciem przez Hiszpanię sześciomiesięcznego przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej od lipca do końca roku, warto spojrzeć na możliwe priorytety Madrytu w zakresie unijnej polityki klimatyczno-energetycznej. Jest to zagadnienie tym bardziej ciekawe z uwagi na fakt, że za kilka dni (tj. 23 lipca) w Hiszpanii odbywają się wybory parlamentarne, które według ostatnich sondaży mogą przynieść zmianę rządu
Socjalistyczna Partia Robotnicza (PSOE) prawdopodobnie będzie musiała oddać stery prawicowej partii Partido Popular, być może w parze z ultraprawicową partią VOX. A zatem z dużą dozą prawdopodobieństwa można założyć, że Prezydencję w Radzie przejmie już nowa formacja, której postulaty w tematyce polityki klimatyczno-energetycznej sporo się różnią od obecnego rządu w Madrycie.
Hiszpańska Prezydencja przedstawiła już oficjalnie swoje priorytety energetyczne. Będzie to przede wszystkim uzyskanie porozumienia politycznego w Radzie ws. stanowiska tej instytucji w zakresie reformy rynku energii. Ministrowie ds. energii UE porozumieli się już w temacie rewizji dyrektywy rynkowej, w tym przede wszystkim w zakresie woli kontynuacji na kolejny rok limitów cen dla wytwórców inframarginalnych.
Do rozstrzygnięcia pozostała jednak nadal rewizja Rozporządzenia o rynku energii elektrycznej, w tym zwłaszcza kwestia 1) możliwości stosowania kontraktów różnicowych dla istniejących elektrowni jądrowych oraz 2) przedłużenia wsparcia elektrowni węglowych rynkiem mocy.
Korzyść dla Paryża i Warszawy
W pierwszej kwestii – dotyczącej wsparcia publicznego dla modernizowanych elektrowni jądrowych w postaci kontraktów różnicowych – ewentualna nowa partia rządząca będzie o wiele bardziej wyrozumiała dla tego postulatu artykułowanego przede wszystkim przez Francję i inne kraje pro-jądrowe. Partido Popular postuluje bowiem modernizację i przedłużenie czasu życia istniejących elektrowni jądrowych w Hiszpanii, co jest przeciwieństwem polityki PSOE. Aktualna polityka rządu Hiszpanii mówi bowiem o rozpoczęciu zamykania istniejących bloków już od 2027 roku i kompletnego odstawienia atomu do 2035 roku. Hiszpańska flota jądrowa składa się z siedmiu działających reaktorów o łącznej mocy zainstalowanej ponad 7 GW, co stanowi ok. 30 procent całkowitej zainstalowanej mocy elektrycznej w kraju i ok. 20 procent produkcji energii.
W kwestii przedłużenia wsparcia dla elektrowni węglowych w rynku mocy, można z kolei się spodziewać większego zrozumienia Partido Popular dla postulatów polskich o przedłużenie derogacji od standardu emisyjności 550 g CO2/kWh dla tych źródeł do końca 2028 roku. Potencjalny zwycięzca nadchodzących wyborów broni bowiem wewnętrznie istniejących elektrowni opartych na węglu kamiennym i postuluje nawet ich dalszą eksploatację w długim terminie. Obecnie w Hiszpanii nadal działa ok. 3,5 GW elektrowni węglowych. Można więc oczekiwać większego zrozumienia dla „czarnego złota” od ewentualnych następców PSOE – partii z wysokimi ambicjami w zakresie ochrony klimatu i mocno anty-węglowej, dążącej do szybkiego rozwoju przede wszystkim odnawialnych źródeł energii.
Prezydencji hiszpańskiej będzie zależeć na rozpoczęciu trilogów z Parlamentem i Komisją Europejską ws. reformy rynku energii, jednak opinie są podzielone co do możliwości zamknięcia tych negocjacji jeszcze do końca roku, biorąc pod uwagę specyficzne uwarunkowania wewnętrzne Madrytu.
Domknięcie pakietu Fit for 55
Niezależnie od wyników wyborów, Hiszpanie z pewnością będą chcieli także procedować negocjacje pozostających do uzgodnienia części pakietu Fit for 55, w tym: 1) regulacji dla rynku gazu ziemnego i stworzenia rynku gazów odnawialnych; 2) rewizji dyrektywy o emisjach przemysłowych z dużych źródeł spalania paliw; 3) rewizji dyrektywy budynkowej i 4) rozporządzenia metanowego.
Rada przyjęła podejście ogólne do wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazów odnawialnych i gazu ziemnego oraz wodoru jeszcze w marcu 2023 roku i jest gotowa do negocjacji trójstronnych. Podobnie jest z dyrektywą o emisjach przemysłowych, rozporządzeniem metanowym i dyrektywą budynkową. Pytanie pozostaje otwarte, które z tych aktów będą priorytetem dla Prezydencji hiszpańskiej; mało prawdopodobne bowiem, że uda się im zamknąć negocjacji wszystkich tematów.
Wyjątkowo trudną kwestią będzie zwłaszcza zamknięcie negocjacji rewizji dyrektywy budynkowej, gdzie stanowiska Rady i Parlamentu różnią się znacząco w zakresie tempa transformacji energetycznej. Tematyka jest dodatkowo społecznie trudna, medialnie eksponowana i politycznie wrażliwa, pytanie więc czy uda się Hiszpanom osiągnąć tu istotny progres.
Czytając priorytety energetyczne prezydencji hiszpańskiej, dużo jest za to mowy zwłaszcza o promocji odnawialnego wodoru, także być może właśnie pakiet gazowo-wodorowy stanie się tym najważniejszym z pozostających do uzgodnienia w ramach Fit for 55.
Kontynuacja prac nad wzmocnieniem strategicznych gałęzi
Hiszpanie prawdopodobnie rozpoczną także negocjacje trójstronne z Parlamentem i Komisją ws. projektów Net-Zero Industry Act i Critical Raw Materials Act. W przypadku pierwszego z nich ustanawiającego cele rozwojowe dla europejskiego przemysłu w obszarze niskoemisyjnych technologii strategicznych, Rada nie osiągnęła jeszcze porozumienia politycznego. W kwestii zwiększenia zdolności produkcyjnych UE w zakresie strategicznych surowców krytycznych jest już porozumienie uzyskane pod koniec Prezydencji szwedzkiej i Rada jest gotowa podjąć rozmowy w trilogach.
Burny: Historia wyroków TSUE pokazuje, że skargi na Fit For 55 mogą nie mieć łatwego życia (ROZMOWA)
