Komisarz UE ds. działań klimatycznych Wopke Hoekstra ostrzega, że Europa stoi w obliczu 36 zagrożeń wynikających ze zmian klimatu, które są stale rosnące. Rekordowe fale upałów, powodzie, susze i ekstremalne pożary stają się coraz bardziej powszechne i intensywne. Sprawia to, że Europa staje się najszybciej ocieplającym się kontynentem na świecie – wynika z obszernego raportu Europejskiej Agencji Środowiskowej.
Ten dokument stanowi przełom w historii, będąc pierwszym o takiej szczegółowości w opisie skalujących się wyzwań związanych ze zmianami klimatu. Jest zarówno mapą drogową, jak i ostrzeżeniem dla liderów politycznych i społeczeństwa. Raport oceniający ryzyka związane ze zmianami klimatu w Europie wskazał aż 36 potencjalnych zagrożeń. Dokument został podzielony na pięć głównych kategorii, obejmujących ekosystemy, produkcję żywności, zdrowie, infrastrukturę oraz gospodarkę i finanse.
– Nasza analiza pokazuje, że Europa stoi w obliczu pilnych zagrożeń klimatycznych. One rosną szybciej niż nasza gotowość społeczna. Aby zapewnić odporność naszych społeczeństw, europejscy i krajowi decydenci polityczni muszą działać już teraz, dążąc do zmniejszenia zagrożeń klimatycznych – zarówno przez szybką redukcję emisji, jak i przez zdecydowane polityki i działania w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu – powiedziała Leena Ylä-Mononen dyrektorka wykonawcza w Europejskiej Agencji Środowiskowej (EAŚ).
– Europa jest najszybciej ocieplającym się kontynentem na świecie – przypomina Wopke Hoekstra, komisarz UE ds. działań klimatycznych. Dodaje, że UE ma obowiązek chronić swoich obywateli i dobrobyt przed zagrożeniami klimatycznymi. Dokument ma wskazywać na kim spoczywa odpowiedzialność za podjęcie działań. – Budowanie odporności na zmianę klimatu teraz ma o wiele większy sens ekonomiczny niż późniejsze pokrywanie kosztów szkód klimatycznych. Musimy wyprzedzać nadchodzące zagrożenia klimatyczne, nie tracąc z oczu naszej pracy na rzecz wyeliminowania pierwotnych przyczyn tych zmian i ograniczenia emisji – stwierdza Wopke.
W Europie groźba zmian klimatycznych jest realna i pilna. Ponad połowa kluczowych zagrożeń wymaga natychmiastowych działań, a osiem z nich jest szczególnie niebezpiecznych. Dlaczego? Ponieważ konieczne jest zachowanie ekosystemów, ochrona ludzi przed skutkami upałów oraz zapewnienie bezpieczeństwa społeczeństwa i infrastruktury przed ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, takimi jak powodzie i pożary lasów. Ważne jest także, aby europejskie systemy wsparcia finansowego dla najbardziej narażonych regionów były skuteczne.
Naukowcy podkreślają, że ekosystemy, które systematycznie niszczymy, pełnią kluczową rolę w zapewnianiu ludziom wielu usług. Dlatego też te zagrożenia mogą mieć kaskadowe skutki na inne obszary, w tym na dostępność żywności, zdrowie publiczne, infrastrukturę i stabilność gospodarczą.
Temperatura rośnie i stanowi realne zagrożenie
Wzrastające temperatury stanowią poważne zagrożenie dla życia. Tylko w Europie podczas fali upałów w 2022 roku zanotowano nawet 70 tysięcy przedwczesnych zgonów. Najbardziej narażone są konkretne grupy społeczne m.in. osoby pracujące na zewnątrz, które są wystawione na ekstremalne temperatury, osoby starsze i mieszkańcy niedostosowanych do upałów mieszkań. To problem szczególnie dotkliwy w obszarach dotkniętych efektem miejskiej wyspy ciepła lub gdzie brakuje odpowiednich systemów chłodzenia.
Wzrastające temperatury sprzyjają również rozwojowi chorób, w tym tych, które dotychczas kojarzono głównie z obszarami tropikalnymi. To zagrożenie nie tylko zdrowia, ale także produktywności pracowników, co z kolei może mieć negatywny wpływ na gospodarkę.
Raport przedstawia nie tylko zagrożenia, lecz również sposoby ich zapobiegania. W każdym obszarze omawiane są konkretne plany działania i możliwości interwencji na poziomie państw UE oraz samej wspólnoty. Europa musi rozwijać systemy wczesnego ostrzegania i przeciwdziałać dezinformacji dotyczącej klimatu. Planowanie przestrzenne, zwłaszcza infrastruktury krytycznej, wymaga poprawy. Przydzielanie finansowania na inwestycje powinno uwzględniać ich odporność na zmiany klimatyczne. Każdy wydany euro na prewencję i gotowość przyniesie korzyści dla wszystkich, ale należy szczególnie zwrócić uwagę na najbardziej wrażliwe obszary, sektory i ludzi.
– Raport stanowi głośne wezwanie do działania na wszystkich poziomach. Wskazuje rozwiązania, które mają być bardziej skuteczne – stwierdza Maroš Šefčovič, wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej odpowiedzialny za stosunki międzyinstytucjonalne. – Chodzi zwłaszcza o lepszą koordynację między UE a naszymi państwami członkowskimi i łatwiejsze wykorzystanie wiedzy do planowania długoterminowego – dodaje europejski komisarz.
Europejska Agencja Środowiskowa / Mateusz Gibała
Malinowski: Świat nie zdaje sobie sprawy z konsekwencji wzrostu średniej temperatury (ROZMOWA)
