Brak krajowej strategii klimatycznej to tykająca bomba, która zagraża zarówno bezpieczeństwu ekologicznemu, jak i stabilności gospodarczej kraju. W obliczu narastających skutków zmian klimatycznych, opóźnienia w opracowaniu i wdrożeniu spójnej polityki mogą doprowadzić do katastrofalnych konsekwencji, wpływając na zdrowie publiczne, infrastrukturę oraz przyszłość kolejnych pokoleń – pisze Mateusz Gibała, redaktor BiznesAlert.pl.
Brak krajowej strategii klimatycznej stanowi poważne zagrożenie dla Polski, zarówno pod względem środowiskowym, jak i ekonomicznym oraz zdrowotnym. Ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak powodzie, susze i huragany, stają się coraz częstsze i bardziej niszczycielskie. W ostatnich latach powodzie w Polsce spowodowały miliardowe straty, zniszczyły domy i infrastrukturę, a także zagrażały życiu mieszkańców. Susze z kolei prowadzą do spadków plonów rolnych, co wpływa na ceny żywności i stabilność dochodów rolników. Brak strategii klimatycznej utrudnia skuteczne reagowanie na te zjawiska oraz ich przewidywanie. Degradacja środowiska naturalnego postępuje w zastraszającym tempie. Znikanie lasów, pustynnienie terenów rolniczych oraz zanieczyszczenie rzek i jezior to problemy, które bez strategii będą się tylko pogłębiać. Na przykład, wycinka lasów wpływa nie tylko na bioróżnorodność, ale również na zdolność gleby do retencji wody, co zwiększa ryzyko powodzi.
Zmiany klimatyczne mają również bezpośredni wpływ na zdrowie ludzi. Wzrost temperatury przyczynia się do zwiększenia liczby zachorowań na choroby układu oddechowego, alergie oraz choroby przenoszone przez wektory, takie jak borelioza. Bez strategii klimatycznej Polska nie będzie w stanie skutecznie przeciwdziałać tym zagrożeniom i chronić zdrowia obywateli. Ekonomiczne skutki braku strategii są również znaczące. Sektor rolnictwa, energetyki, turystyki i przemysłu są narażone na negatywne skutki zmian klimatycznych. Na przykład, susze mogą prowadzić do spadków produkcji rolnej, co wpływa na dochody rolników i ceny żywności. Zmiany w temperaturze i opadach mogą również wpływać na zasoby wodne, co ma bezpośrednie konsekwencje dla energetyki wodnej i chłodzenia elektrowni.
Think-tanki wzywają do działania
W związku z pilną potrzebą przyspieszenia transformacji energetycznej w Polsce grupa organizacji i ekspertów wystosowała list otwarty do Pani Pauliny Hennig-Kloski, Minister Klimatu i Środowiska, w którym apelują o niezwłoczne przeprowadzenie rzetelnych konsultacji publicznych dotyczących aktualizacji Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu. Polska stoi przed koniecznością budowy gospodarki neutralnej klimatycznie w sposób odpowiedzialny społecznie. Odpowiednie działania mogą wzmocnić bezpieczeństwo i odporność na szoki klimatyczne, społeczne i gospodarcze. Jak podkreślają sygnatariusze: przygotowanie skutecznej odpowiedzi na te bezprecedensowe wyzwania wymaga uwzględnienia perspektyw wszystkich sektorów oraz grup społecznych. Polska nadal przygotowuje aktualizację Krajowego Planu, pomimo wyznaczonego przez Unię Europejską terminu na 30 czerwca 2024 r. Opóźnienie to nie powinno jednak prowadzić do pominięcia konsultacji publicznych. Sygnatariusze listu zaznaczają, że „przeprowadzenie rzetelnych konsultacji publicznych jest zatem nieodłącznym elementem procesu aktualizacji Krajowego Planu.”
Krajowy Plan oraz inne kluczowe dokumenty dla transformacji klimatyczno-energetycznej w Polsce wymagają szerokiego dialogu społecznego. Autorzy listu apelują: „proces ten nie powinien być traktowany wyłącznie jako spełnienie pewnych wymogów formalnych, ale jako szansa na uporządkowanie zarządzania transformacją energetyczną w Polsce.” List podkreśla, że konsultacje publiczne poprawiają jakość tworzonych rozwiązań oraz pozwalają na lepsze rozpoznanie stanowisk wszystkich zainteresowanych stron. „Konsultacje publiczne wesprą stronę rządową w odpowiednim zaprojektowaniu ambitnej polityki energetycznej, zwiększą jej potencjał implementacyjny, przy jednoczesnym poszerzeniu akceptacji społecznej,” piszą sygnatariusze.
Apel kończy się wezwaniem do stworzenia trwałego forum dialogu: „Dialog ten pozwoli na wspólną refleksję nad działaniami niezbędnymi do przeprowadzenia transformacji w sposób odpowiedzialny społecznie oraz dopasowany do potrzeb polskiej gospodarki.”
Sygnatariusze deklarują aktywny udział w procesie konsultacji oraz gotowość do zaangażowania w strukturyzowany dialog na rzecz wypracowania i realizacji kompleksowej oraz społecznie akceptowalnej polityki energetycznej Polski na najbliższe dekady.
Ministerstwo zapowiada konsultacje
Minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska ogłosiła, że konsultacje społeczne ostatecznej wersji Krajowego Planu na rzecz Energii i Klimatu (KPEiK) rozpoczną się pod koniec sierpnia 2024 roku. Dokument ten jest kluczowy dla bezpieczeństwa energetycznego, efektywności energetycznej oraz redukcji emisji. Kolejnym krokiem będzie aktualizacja Polityki energetycznej Polski do 2040 roku (PEP2040), zaplanowana na przełom 2024 i 2025 roku, oraz strategia neutralności klimatycznej do 2050 roku.
– Konsultacje w tym zakresie planujemy rozpocząć pod koniec sierpnia. Warto przy tym zwrócić uwagę, że zakres zintegrowanych krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu jest bardzo szeroki, co wpływa na czasochłonność i rozbudowany zakres prac niezbędnych do przeprowadzenia we współpracy z różnymi resortami i instytucjami. Obecnie tylko 9 z 27 państw członkowskich UE przekazało krajowe plany do Komisji Europejskiej, co tylko potwierdza skalę wyzwań systemowych, z którymi mierzy się wiele państw UE – tłumaczy Paulina Hennig-Kloska na łamach Rzeczpospolitej.
– Potrzebujemy gruntownych konsultacji społecznych. Mamy dużo sygnałów z branż, które oczekują sprawnej transformacji energetycznej. Komisja Europejska widzi polskie postępy, jestem spokojna, że Komisja poczeka na dopracowany dokument – dodała minister klimatu i środowiska.
