Eksperci: Polska potrzebuje przemyślanej strategii dekarbonizacji przemysłu
W najnowszym raporcie Forum Energii autorzy zwracają uwagę na konieczność opracowania strategii dekarbonizacji przemysłu. Polska jest jednym z bardziej uprzemysłowionych krajów Unii, ten sektor odpowiada za 20 procent PKB.
Forum Energii przedstawiło opracowanie „Nowy ład przemysłowy 2024+. Jak rozsądnie zmodernizować polski przemysł?” w którym autorzy odnoszą się do raportu Mario Draghiego przygotowanego na zlecenie Komisji Europejskiej. Wnioski jaki pojawia się w nim wskazuje, że Europa pozostaje w tyle za Stanami Zjednoczonymi i Chinami pod względem konkurencyjności gospodarczej. Zdaniem Forum Energii potrzeba nowoczesnej strategii rozwoju uwzględniającej nowe podejście do funkcjonowania przemysłu.
– Jeśli Polska nie chce znaleźć się w tym gronie – musi pilnie przygotować strategię modernizacji i dekarbonizacji rodzimego przemysłu – czytamy w opracowaniu.
Autorzy podnoszą poziom uprzemysłowienia Polski, która plasuje się w czołówce Unii Europejskiej. Przemysł odpowiada za 20 procent PKB i pracuje w nim co piąta pracująca osoba w Polsce. Według danych zebranych przez Forum Energii jest to ponad trzy miliony osób, w której to liczbie nie uwzględniono pracujących w energetyce, ciepłownictwie i gazownictwie. Przemysł w Polsce, w porównaniu do innych państw Unii, jest silnie nasycony sektorami wysokoenergetycznymi. Przykładem jest przemysł wydobywczy, przetwórstwo paliw i przemysł mineralny.
– Kiedy dodamy do tego uwęglony miks wytwórczy energii elektrycznej w naszym kraju oraz procesy technologiczne, które w wielu branżach są już przestarzałe – skutkiem są wysokie całościowe emisje gazów cieplarnianych. Przemysł odpowiada za 25% wszystkich polskich emisji. Rosnące ceny energii z paliw kopalnych oraz uwzględnianie kosztów śladu węglowego produkcji stawiają polski przemysł pod coraz silniejszą presją pilnej modernizacji – piszą autorzy.
Zwracają uwagę, że dekarbonizacja gospodarki i spełnienie celu klimatycznego w postaci osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku jest priorytetem państw Unii Europejskiej. Ostatnie uprawnienia do emisji dwutlenku węgla zostaną zaś wydane w 2039 roku.
– Należy jednak pamiętać, że celem unijnej polityki klimatycznej jest nie tylko redukcja emisji, ale także tworzenie innowacyjnych usług i produktów, zagospodarowywanie nisz i kreowanie miejsc pracy w nowoczesnych sektorach. Dekarbonizacja jest też powiązana z dbałością o bezpieczeństwo energetyczne, m.in. poprzez zmniejszanie zależności od drogich paliw kopalnych, często sprowadzanych z zagranicy – zwrócono uwagę w opracowaniu.
W celu nadaniu rozpędu debacie na temat obniżenia emisji polskiego przemysły i pomoc w ukształtowaniu strategicznych ram Forum energii powołało think tank Program Przemysł. Pierwszym opracowaniem jest omawiany raport.
– Stawiamy w nim tezę, że inwestycje dekarbonizacyjne w przemyśle posłużą łagodniejszej transformacji polskiego modelu rozwojowego, a przeskok technologiczny do OZE pozwoli uniknąć osierocenia aktywów. Transformacja to nie tylko koszty i inwestycje, ale również szanse dla producentów nowych, zoptymalizowanych dóbr związanych z czystymi technologiami, a także stworzenie popytu na innowacyjne usługi, m.in. cyfrowe. Polska ma niepowtarzalną szansę, by zagospodarować nowe nisze rynkowe. Właśnie w taki sposób trzeba patrzeć na wyzwania i szanse, które niesie ze sobą nieuchronna dekarbonizacja przemysłu – wyjaśnia dr Sonia Buchholtz, dyrektorka Programu Przemysł w Forum Energii.
Jak przeprowadzić dekarbonizacje
Forum Energii zauważa, że modernizacja przemysłu jest procesem złożonym, który nien powinien ograniczać się wyłącznie do naśladowania światowych trendów.
– Pierwszym krokiem musi być dogłębna analiza polskiego przemysłu pod kątem szczegółowych danych m.in. o realnym zużyciu energii w poszczególnych branżach, identyfikacji już istniejących technologii, które można wdrożyć w procesach przemysłowych czy strategicznej roli poszczególnych sektorów. Dopiero taka refleksja nad polskimi realiami, a nie wyłącznie nad światowymi megatrendami, pozwoli zidentyfikować te gałęzie krajowego przemysłu, których szybka dekarbonizacja jest stosunkowo najłatwiejsza i przyniesie najszybsze efekty. Wyniki takiej analizy dla wielu osób mogą okazać się zaskakujące – wskazuje Marcin Dusiło, koordynator projektu Transformacji Przemysłu w Forum Energii.
Autorzy raportu podkreślają, że transformacja powinna odbywać się z korzyścią dla gospodarki i społeczeństwa. W tym celu należy m.in. odnaleźć nisze w zdekarbonizowanej gospodarce w których mogą odnaleźć się polskie firmy. Wskazują cztery aspekty w których państwo powinno wziąć udział w ramach dekarbonizacji przemysłu.
- Zwiększenie dostępu do taniej i czystej energii.
- Strategiczny wybór technologii priorytetowych.
- Wzmacnianie zaplecza badawczo-rozwojowego.
- Tworzenie stabilnego prawa.
Forum Energii neguje tezę jakoby dekarbonizacja polskiej energetyki i przemysłu musiała przebiegać w wolniejszym tempie. Zauważa, że jest to globalny tend, którego Polska nie zatrzyma ani nie spowolni.
– Transformacja przemysłu to szansa na przyszłą przewagę konkurencyjną – polscy podwykonawcy, którzy już dziś są mocno wpleceni w unijne łańcuchy wartości będą dostosowywać się do nowych standardów, inaczej stracą rynki zbytu na rzecz konkurentów. Coraz trudniej będzie także znaleźć nabywców drogich towarów, obciążanych kosztami wysokiego śladu węglowego produkcji. Inwestorzy i konsumenci decydują portfelami – czytamy na zakończenie.
Źródło: Forum Energii
Opracował Marcin Karwowski
Szwajcarzy są za powrotem energii jądrowej po 7 latach po referendum w sprawie atomu
