Jednym z najczęstszych celów ataku cyberprzestępców na całym świecie są instytucje finansowe. Mają tego świadomość także banki i firmy ubezpieczeniowe w Polsce, które z roku na rok są coraz lepiej przygotowane do walki z cyberzagrożeniami. Jak wynika z kolejnej edycji ćwiczenia „Cyber-EXE™ Polska” przeprowadzonego wśród banków przez Fundację Bezpieczna Cyberprzestrzeń, przy wsparciu Rządowego Centrum Bezpieczeństwa oraz firmy doradczej Deloitte, instytucje finansowe potrafią dobrze koordynować niezbędne działania podejmowane w chwili wystąpienia cyberataku. Nadal jednak istnieje dość duży problem we współpracy pomiędzy bankami, które w ograniczonym stopniu informują się nawzajem o zaistniałych zagrożeniach.
Ćwiczenie odbyło się w październiku 2015 roku. Wzięło w nim udział siedem instytucji finansowych: pięć dużych polskich banków oraz dwie firmy ubezpieczeniowe. Patronami tego przedsięwzięcia byli: Ministerstwo Finansów, Komisja Nadzoru Finansowego oraz Związek Banków Polskich.
Ćwiczenia Cyber-EXE™ Polska są przeprowadzane od 2012 roku. Po raz pierwszy instytucje finansowe uczestniczyły w nim dwa lata temu. Krytyczne znaczenie technik IT w sektorze bankowym, w połączeniu ze szczególną jego rolą dla klientów sprawiło, że stał się on naturalnym kandydatem do zaproszenia do kolejnej edycji ćwiczeń. „Zagrożenia z cyberprzestrzeni nie są dla sektora finansowego nowością. Od wielu lat branża ta jest liderem we wprowadzaniu w życie nowoczesnych rozwiązań technologicznych. Doświadczenie to, także z rzeczywistych incydentów, pozwoliło bankom i firmom ubezpieczeniowym na wypracowanie szeregu procedur oraz technicznych systemów zabezpieczeń. Jak pokazała tegoroczna edycja Cyber-EXE Polska potrafią one z nich skutecznie korzystać – tłumaczy Mirosław Maj, Prezes Fundacji Bezpieczna Cyberprzestrzeń.
Scenariusz ćwiczenia powstał w oparciu o najbardziej istotne dla sektora finansowego typy cyberataków i zakładał zagrożenie dla klientów oraz dla samych banków i firm ubezpieczeniowych. Pierwszy, główny atak, przewidywał dokonanie nieautoryzowanej zmiany w kodzie aplikacji odpowiadającej za logikę jednej z funkcji biznesowych organizacji. Zmiany tej miał dokonać szantażysta, żądający okupu. Drugą fazą ćwiczeń był atak typu spear phishing skierowany do personelu, którego skutkiem było zaszyfrowanie znaczącej części stacji roboczych, w tym komputerów administratorów.
W porównaniu do ćwiczenia przeprowadzonego przed dwoma laty, z tegorocznego Cyber-EXE™ Polska wynika, że sektor bankowy i ubezpieczeniowy zrobił duży postęp w obronie przed cyberatakami. „Widać było większą świadomość uczestników ćwiczenia, a podejmowane działania były bardziej skoordynowane. Przede wszystkim informacja odnośnie możliwości wystąpienia ataku została w szybkim czasie przekazana wewnątrz instytucji do wszystkich komórek, które powinny zostać zaangażowane w zarządzanie incydentem” – mówi Jakub Bojanowski, Partner Działu Zarządzania Ryzykiem w Deloitte. O ataku zostały poinformowane również zarządy oraz kierownictwo banków i firm ubezpieczeniowych, uczestniczących w ćwiczeniu, a zarządzaniem sytuacją kryzysową dowodziła osoba pochodząca właśnie z gremium kierowniczego.
W odróżnieniu od ćwiczenia sprzed dwóch lat znacznie poprawiła się aktywność działów public relations. Firmy szybko reagowały na komentarze pojawiające się w mediach i na portalach społecznościowych. Rzecznicy prasowi publikowali komunikaty na stronie internetowej oraz w serwisach społecznościowych, a także rozsyłali je do dziennikarzy.
Co ciekawe, w czasie symulowanego ataku wszystkie banki wyłączyły bankowość internetową i odcięły klientów od możliwości przeprowadzania transakcji online. „Dla nas jest to jeden z najciekawszych wniosków, gdyż nie jest oczywiste, czy podobna decyzja zapadłaby, gdyby nie były to symulacje, tylko realny atak na systemy IT” – mówi Jakub Bojanowski.
Dwa lata temu nie najlepiej wypadły negocjacje z domniemanym „szantażystą”, który groził bankowi opublikowaniem skradzionych danych. W ciągu dwóch lat tylko kilka banków wypracowało odpowiednie procedury w tym zakresie i widać, że nadal jest to obszar, który wymaga doszczegółowienia.
Szwankuje również współpraca między samymi bankami, które nie mają jeszcze jasnych zasad współpracy z innymi i dzielenia się informacją o cyberzagrożeniach, dotykających ich systemy teleinformatyczne. „Tylko dwie organizacje poinformowały się wzajemnie o zaistniałym ataku, w dodatku poprzez kanały nieformalne. Banki i firmy ubezpieczeniowe powinny określić zasady wymiany informacji. Dotyczy to szczególnie sytuacji związanych z zarządzaniem kryzysowym” – mówi Maciej Pyznar, Szef Wydziału Ochrony Infrastruktury Krytycznej w Rządowym Centrum Bezpieczeństwa.
Nie wszystkie ćwiczące organizacje poinformowały też o występujących trudnościach Komisję Nadzoru Finansowego. Zaznaczyć należy jednak, że zasady współpracy pomiędzy instytucjami finansowymi a KNF tego nie wymagają.
Cyber-EXE™ Polska 2015 ponownie dowiodło, że wdrożone procedury oraz odpowiedni sprzęt są warunkiem koniecznym, ale niewystarczającym, by nawet duża organizacja mogła sprostać zaawansowanemu atakowi teleinformatycznemu. „Podczas reakcji na cyberatak, który odbiega od przewidzianych procedurami schematów, istotną rolę odgrywa doświadczenie pracowników, ich kreatywność i osobiste zaangażowanie, a także zdolność do koordynacji działań wielu komórek organizacyjnych. Kompetencje pracowników odpowiedzialnych za reagowanie na zdarzenia związane z cyberatakiem powinny iść w parze z poziomem wiedzy potencjalnych atakujących” – podsumowuje Mirosław Maj.
Źródło: Deloitte
