ROZMOWA
Z Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Iloną Antoniszyn-Klik rozmawialiśmy o zmianach w polskim miksie energetycznym, reformie górnictwa i nowej polityce klimatycznej Unii Europejskiej.
Energiewende stawiane przez ekologów za wzór transformacji energetycznej przynosi Niemcom głównie wzrost cen energii elektrycznej. Potwierdza to Sigmar Gabriel, który ocenia, że nie można krótkoterminowo odejść od węgla i atomu na rzecz źródeł odnawialnych. Jakie wnioski wyciągają Niemcy. Jakie wnioski z tych faktów powinna wyciągnąć Polska? Jaka jest nasza alternatywa?
Ilona Antoniszyn-Klik: Z uwagą przyglądamy się doświadczeniom związanym z rozwojem OZE, nie tylko w Niemczech, ale także w innych krajach Unii Europejskiej – pomimo odmiennych systemów wsparcia zawsze cenne jest korzystanie z doświadczeń innych. Należy podkreślić, że Polska jest zainteresowana efektywnym kosztowo rozwojem odnawialnych źródeł energii – w związku z tym Ministerstwo Gospodarki przygotowało i przedłożyło do Parlamentu projekt ustawy o odnawialnych źródłach energii, modyfikujący istniejący system wsparcia. W tym miejscu warto powiedzieć, że jesteśmy na drodze do wypełnieniu celu wynikającego z dyrektywy o promocji energii ze źródeł odnawialnych.
Należy jednak podkreślić, że w Polsce nie jest możliwe całkowite odejście od energetyki konwencjonalnej na rzecz energetyki odnawialnej. Wiązałoby się to nie tylko z olbrzymimi kosztami dla gospodarki i społeczeństwa, ale nie byłoby możliwe technicznie.
Czy zwiększanie udziału OZE w miksie musi nieuchronnie wiązać się ze wzrostem zużycia gazu jako najpewniejszego źródła zastępczego energii (elektrownie gazowe można włączać i wyłączać szybko)?
IAK: Zwiększanie udziału odnawialnych źródeł energii w bilansie produkcji energii, w szczególności niestabilnych, wywołuje konieczność utrzymywania mocy rezerwowych. Będzie to wywoływać potrzebę rozwoju energetyki opartej o gaz ziemny. Należy jednak podkreślić, że rozwijać się będą także technologie magazynowania energii, które w przyszłości mogą pomóc w rozwiązaniu problemu niestabilnej pracy części źródeł odnawialnych.
Czy Polska może promować swój model transformacji energetycznej w Europie? Jak nasza droga jest postrzegana w krajach Grupy Wyszehradzkiej? Jak powodzi się współpraca naszych państw w tym zakresie, szczególnie w kontekście ustaleń dotyczących nowego pakietu klimatycznego?
IAK: Polska ma w ramach Unii Europejskiej unikalną strukturę bilansu energetycznego, dlatego naszego podejścia nie da się wprost zastosować w innych krajach. To co jest kluczem naszego podejścia, i powinno być wspólne dla całej UE, to równorzędne traktowanie trzech celów polityki energetycznej – bezpieczeństwa energetycznego, konkurencyjności gospodarki oraz zrównoważonego rozwoju. To jest nasza doktryna polityki energetycznej, wpisana wprost do Prawa energetycznego.
Kraje Grupy Wyszehradzkiej także mają bilans energetyczny odmienny od Polski, min. wdrożyły energetykę jądrową, a rola węgla nie jest tak dominująca, jednakże w toku prac nad ramami polityki klimatyczno-energetycznej do 2030 roku państwa V4, zgodnie z postulatami Polski, przedstawiały wspólne stanowisko ws. konieczności wypracowania sprawiedliwego podziału wysiłku redukcyjnego między państwami członkowskimi, podkreślały również potrzebę ochrony przemysłu przed ucieczką emisji oraz traktatowe prawo państw członkowskich do kreowania własnego koszyka energetycznego.
Jaka jest recepta Ministerstwa Gospodarki na miks energetyczny? Jaka będzie rola energii atomowej?
IAK: Węgiel kamienny i brunatny w przewidywanym okresie będą odgrywać dominującą rolę w wytwarzaniu energii elektrycznej w Polsce. Rola odnawialnych źródeł energii będzie się zwiększać dzięki stosowanemu systemowi wsparcia oraz postępowi technicznemu. W wyniku realizacji Programu Polskiej Energetyki Jądrowej, zostanie wprowadzona energetyka jądrowa i stanie się w długim okresie istotnym elementem bilansu energetycznego. Rola gazu ziemnego będzie uzależniona od możliwości i kosztów wydobycia gazu ze złóż niekonwencjonalnych oraz cen uprawnień do emisji CO2 – jednakże jego znaczenie będzie rosło jako źródła mocy rezerwowych dla energetyki odnawialnej.
Jak i kiedy zreformować polskie górnictwo? Czy dotowanie sektora w nieskończoność to jedyne rozwiązanie możliwe w najbliższej perspektywie wyborczej?
IAK: Na wstępnie chciałabym podkreślić, że Skarb Państwa finansuje sektor górnictwa węgla kamiennego jedynie w zakresie skutków powstałych w związku z postawieniem przedsiębiorstw górniczych w stan likwidacji przed 1 stycznia 2007 r.
W ramach Rządu trwają intensywne prace mające na celu poprawienie sytuacji w sektorze górnictwa węgla kamiennego. W dniu 5 maja 2014 r. Prezes Rady Ministrów Pan Donald Tusk powołał Międzyresortowy Zespół do spraw Funkcjonowania Górnictwa Węgla Kamiennego w Polsce. Celem prac Zespołu było w szczególności:
- dokonanie analizy funkcjonowania polskiego górnictwa węgla kamiennego wraz z aktualizacją koncepcji rozwoju i zwiększenia konkurencyjności sektora,
- opracowanie koncepcji szerszego wykorzystania energii z węgla kamiennego w celu podniesienia bezpieczeństwa energetycznego Polski,
- przygotowania rekomendacji dla dalszych działań służących poprawie funkcjonowania sektora górnictwa węgla kamiennego, w tym jego restrukturyzacji.
W związku z rekomendacjami Międzyresortowego Zespołu, Ministerstwo Gospodarki rozpoczęło prace legislacyjne, które ukierunkowane były na poprawę sytuacji sektora. Zmiany prawne w szczególności dotyczą jakości węgla wprowadzanego do obrotu, koncesjonowanie obrotem węgla z zagranicą, a także przygotowano założenia do nowej ustawy o działalności górnictwa węgla kamiennego i zasadach krajowej polityki węglowej w latach 2016 – 2027.
Jak postrzega Pani hasło efektywności energetycznej? Czy sprzyja ono polskiej polityce energetycznej?
IAK: Efektywność energetyczna jest i pozostanie priorytetem polityki energetycznej Polski. Jest to najtańszy i najbardziej korzystny sposób wypełniania celów środowiskowych, który jednocześnie przyczynia się do zmniejszenia zapotrzebowania na energię, dzięki czemu zwiększa bezpieczeństwo energetyczne i daje realne oszczędności gospodarce.
Rozmawiał Wojciech Jakóbik
