Porozumienie paryskie i wizja gospodarki o zerowej emisji dwutlenku węgla do 2050 r. wymagają od UE i państw członkowskich zwiększenia wysiłków na rzecz dekarbonizacji na niespotykanym dotąd poziomie. Będzie to miało poważne konsekwencje dla gospodarek regionów uprzemysłowionych i górniczych, a w szczególności dla krajów UE posiadających niższy niż przeciętny dochód na mieszkańca, które znajdują się w Europie Środkowej – pisze Maciej Jakubik, dyrektor Central Europe Energy Partners.
Możliwy wzrost cen paliw lub energii elektrycznej, wywołany rygorystyczną polityką klimatyczną, wpłynie również na społeczną percepcję transformacji. Może wywołać niepokoje społeczne, które spowodują utrudnienie realizacji bardziej ambitnej polityki klimatycznej.
Odpowiedzialne podejście do transformacji energetycznej wymaga również zaplanowania środków w ramach polityki przemysłowej wspierających konkurencyjność i dostosowanie europejskiego przemysłu energochłonnego. Transformacja energetyczna będzie wprowadzana w wysoce konkurencyjnym międzynarodowym środowisku, w którym relokacja miejsc pracy i „ucieczka emisji” są prawdziwymi problemami.
Udana transformacja energetyczna, w okresie narastających niepokojów społecznych i nieufności politycznej, wymaga też odpowiedniego zastosowania redystrybucji dochodów i stosowania właściwych środków polityki społecznej. Konieczne jest stworzenie takich ram politycznych, które umożliwiłyby korzystanie z dostępnych instrumentów, przede wszystkim, ale nie tylko finansowych, w celu wsparcia regionów i ich mieszkańców, które mogą być w sposób szczególny dotknięte procesem transformacji.
CEEP proponuje cztery recepty na sprawiedliwą transformację energetyczną
Aby zwrócić uwagę na powyższe kwestie Central Europe Energy Partners (CEEP) podjął w ostatnim okresie działania w Brukseli, które mają przyciągnąć uwagę instytucji europejskich, posłów do Parlamentu Europejskiego i zainteresowane środowiska eksperckie.
Przede wszystkim należy wziąć pod uwagę różne punkty początkowe państw członkowskich, uwzględniając ich PKB per capita, jak i zróżnicowany udział paliw kopalnych w ich portfelu wytwarzania energii elektrycznej. Paliwa kopalne pozostają ważnym źródłem wytwarzania energii w regionie Europy Środkowej i Wschodniej, podczas gdy mają znacznie mniejszy udział w zachodniej i północnej części UE. To automatycznie przekłada się na wyższe koszty dekarbonizacji systemów energetycznych i sektora przemysłowego.
W dniu 7 marca CEEP wraz z European Policy Center (EPC) zorganizował debatę w Brukseli: „Osiągnięcie sprawiedliwej transformacji energetycznej w Europie Środkowej i Wschodniej: jak sprostać wyzwaniom” z udziałem przedstawicieli Dyrekcji Generalnej ds. energii (Anna Colucci) oraz Dyrekcji Generalnej ds. rozwoju regionalnego (Rudolfa Niessler), jak również reprezentanta PGE (Maciej Burny).
Wydarzenie było okazją do wymiany poglądów na to, w jaki sposób można osiągnąć sprawiedliwą transformację energetyczną. Dyskutanci zgodzili się, że proces transformacji będzie długi i kosztowny, przy czym czas na jego przejście nie będzie jednakowy dla wszystkich krajów UE, podobnie jak koszty będą się różnie rozkładać w poszczególnych regionach. W tym kontekście w sposób szczególny zwrócono uwagę na kraje Europy Środkowej i Wschodniej, w których występują liczne regiony uprzemysłowione i górnicze.
