W Warszawie odbyło się spotkanie ministrów spraw zagranicznych 16 krajów Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej oraz szefowej unijnej dyplomacji, Federici Mogherini. Szefowie dyplomacji Polski, Czech, Słowacji i Węgier przyjęli deklarację w sprawie Bałkanów Zachodnich. Podczas spotkania padła wspólna deklaracja Grupy Wyszehradzkiej w sprawie Bałkanów Zachodnich.
Doroczne spotkanie ministrów spraw zagranicznych państw Grupy Wyszehradzkiej (V4) i Bałkanów Zachodnich odbyło się w Warszawie w dniu 29 listopada 2016 r. w ramach przewodnictwa Polski w V4. W spotkaniu uczestniczyli również Wysoka Przedstawiciel Unii ds. Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa i Wiceprzewodnicząca Komisji Europejskiej Federica Mogherini oraz delegacje z Bułgarii, Chorwacji, Włoch, Rumunii i Słowenii.
Wyszehrad za integracją
Ministrowie państw Grupy Wyszehradzkiej potwierdzili wsparcie dla Bałkanów Zachodnich na ich drodze do Unii Europejskiej. Unijna polityka rozszerzenia jest nieocenionym narzędziem prowadzącym do osiągnięcia bezpieczeństwa, stabilności i dobrobytu w państwach Bałkanów Zachodnich. Wiarygodna polityka rozszerzenia będąca częścią globalnej strategii UE stanowi strategiczną inwestycję w bezpieczeństwo i dobrobyt Europy i już teraz przyczyniła się znacząco do przywrócenia pokoju w regionie. Ministrowie podkreślili, że skuteczność i wiarygodność tej polityki wymaga oparcia jej na zasadzie warunkowości i ocenach indywidualnych wyników.
Państwa Grupy Wyszehradzkiej z zadowoleniem przyjęły komunikat Komisji Europejskiej z 9 listopada dotyczący polityki rozszerzenia UE oraz sprawozdania roczne dla każdego kraju. Ministrowie państw Grupy Wyszehradzkiej zgodzili się, że sprawozdania zawierają obiektywną i wyważoną analizę sytuacji na Bałkanach Zachodnich. Ponieważ jednak pomiędzy bieżącymi i przyszłymi sprawozdaniami istnieje 18-miesięczny odstęp, ministrowie proszą Komisję Europejską, aby pozostawała w dalszym ciągu w pełni zaangażowana we współpracę z poszczególnymi krajami i opracowała alternatywny sposób raportowania postępów osiągniętych w poszczególnych obszarach w trakcie roku 2017. Indywidualne oceny śródokresowe będą niezwykle istotne przy decyzjach Rady i dla zachowania wiarygodności i dynamiki procesu rozszerzenia.
Ministrowie państw Grupy Wyszehradzkiej docenili postępy poczynione przez Czarnogórę, która jest liderem na drodze do integracji z UE, w tym otwarcie przez nią dwóch nowych rozdziałów negocjacyjnych za prezydencji holenderskiej, i oczekują na otwarcie i tymczasowe zamknięcie kolejnych rozdziałów w grudniu. Ministrowie docenili pełną zgodność Czarnogóry ze stanowiskiem UE w sprawie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Odnotowali również z uznaniem pozytywną rolę Czarnogóry w rozwijaniu współpracy regionalnej i wspieraniu relacji dobrosąsiedzkich.
Unia Europejska chwali Bośnię i Hercegowinę oraz Albanię
Jeśli chodzi o Albanię, Grupa Wyszehradzka pochwaliła przyjęcie reformy wymiaru sprawiedliwości i przyjęła z zadowoleniem zalecenie Komisji Europejskiej w sprawie rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych. Postępy Albanii, zwłaszcza w reformowaniu sądownictwa, powinny zostać zauważone w grudniowych konkluzjach Rady do Spraw Ogólnych. Zakładając, że Albania będzie kontynuowała niezbędne reformy, Grupa Wyszehradzka wyraża nadzieję na rychłe ogłoszenie terminu rozpoczęcia rozmów o przystąpieniu Albanii do Unii Europejskiej.
Ministrowie z zadowoleniem przyjęli postęp, jaki w ostatnich miesiącach poczyniła Bośnia i Hercegowina. Jego skutkiem były wrześniowe konkluzje Rady, w których zwrócono się do Komisji o przygotowanie opinii na temat wniosku Bośni i Hercegowiny o członkostwo w UE. Ministrowie zachęcili władze kraju, aby skupiły się na skutecznym wdrażaniu programu reform, który będzie miał zasadnicze znaczenie w nadchodzących miesiącach, gdy Bośnia i Hercegowina będzie wypełniała kwestionariusz akcesyjny.
Dialog między Serbią a Kosowem postępuje
Grupa Wyszehradzka przyjęła z zadowoleniem otwarcie kluczowych rozdziałów (23 i 24) z Serbią w lipcu w trakcie prezydencji słowackiej oraz wyraziła nadzieję na otwarcie kolejnych w grudniu. Ministrowie docenili ostatnie postępy w dialogu między Belgradem a Prisztiną w sprawie telekomunikacji. Ministrowie państw Grupy Wyszehradzkiej podkreślili, że realizacja wszystkich wcześniejszych porozumień i kontynuacja dialogu mają zasadnicze znaczenie dla postępów na drodze do integracji europejskiej. Aktywny udział Wysokiej Przedstawiciel UE ds. Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa i Wiceprzewodniczącej Komisji Europejskiej jest niezbędny do dalszego powodzenia tego dialogu i procesu normalizacji stosunków pomiędzy dwiema stronami.
Grupa Wyszehradzka pozytywnie oceniła porozumienie w sprawie przeprowadzenia wyborów parlamentarnych w Macedonii w dniu 11 grudnia i oczekuje od władz zagwarantowania rzetelnego procesu wyborczego. Grupa Wyszehradzka wezwała ponadto liderów politycznych do wdrażania priorytetowych reform i porozumień politycznych z 2015 r., tak aby Komisja Europejska mogła zarekomendować otwarcie negocjacji akcesyjnych.
Grupa Wyszehradzka pozytywnie oceniła wejście w życie Układu o stabilizacji i stowarzyszeniu między UE a Kosowem*, które nastąpiło w kwietniu, majową propozycję Komisji Europejskiej w sprawie wprowadzenia ruchu bezwizowego dla obywateli Kosowa oraz podjętą w listopadzie decyzję dotyczącą umożliwienia udziału Kosowa w programach UE. Ministrowie V4 z aprobatą odnieśli się do niedawnego uruchomienia Europejskiego Programu Reform, którego celem jest poprawa praworządności oraz sytuacji społecznoekonomicznej w tym kraju. Jak podkreśliła Grupa Wyszehradzka, wdrożenie porozumień wypracowanych w ramach dialogu z Belgradem oraz utrzymanie aktywnego zaangażowania w proces normalizacji mają kluczowe znaczenie dla postępów Kosowa w realizacji aspiracji europejskich.
Ministrowie V4 przykładają wielką wagę do współpracy w formacie V4-WB6. Projekt utworzenia Funduszu Bałkanów Zachodnich w oparciu o model Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego odnotowuje stałe postępy, zaś Grupa Wyszehradzka wyraziła zadowolenie w związku z zakończeniem procesu ratyfikacji przez cztery kraje WB6. Ministrowie V4 potwierdzili swe zaangażowanie na rzecz dalszego świadczenia pomocy technicznej w celu rozpoczęcia funkcjonowania Funduszu Bałkanów Zachodnich. Grupa Wyszehradzka zobowiązała się ponadto do ciągłego poszukiwania sposobów dalszego rozwoju współpracy pomiędzy obydwoma ugrupowaniami regionalnymi. W tym względzie Grupa Wyszehradzka wyraziła wolę ścisłego współdziałania z Komisją Europejską w celu wypracowania takich nowych form współpracy między V4 a WB6, które ułatwią integrację państw Bałkanów Zachodnich z UE.
Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki wesprze Bałkany Zachodnie
Grupa Wyszehradzka z aprobatą odniosła się do decyzji o przyznaniu Czarnogórze członkostwa w Sojuszu, podjętej podczas szczytu NATO w Warszawie. Grupa Wyszehradzka w pełni popiera ponadto aspiracje Macedonii oraz Bośni i Hercegowiny do członkostwa w NATO.
Bezpieczeństwo i stabilność regionu Bałkanów Zachodnich nierozerwalnie wiążą się z bezpieczeństwem UE. Grupa Wyszehradzka pragnie poprzeć determinację partnerów z Bałkanów Zachodnich do utrzymania stabilności w regionie, zwalczania przestępczości zorganizowanej i korupcji, zapobiegania radykalizacji oraz utrzymania pod kontrolą ruchów migracyjnych. W obliczu braku stabilności we wschodnim i południowym sąsiedztwie UE kluczowa rola w Europie Środkowej i na Bałkanach Zachodnich przypadła bezpieczeństwu. Zarówno UE, jak i nasi partnerzy na Bałkanach muszą poświęcić tym nowym wyzwaniom należytą uwagę.
Stosunki dobrosąsiedzkie stanowią jeden z warunków udanej integracji europejskiej. Zachęcamy naszych partnerów z Bałkanów Zachodnich do zdwojenia wysiłków w celu normalizacji i poprawy stosunków z sąsiadami oraz do podjęcia dialogu, który doprowadzi do zbliżenia ich społeczeństw. Grupa Wyszehradzka może służyć jako przykład dobrze funkcjonującej współpracy regionalnej i transgranicznej. Jej celem jest także wspieranie wszechstronnej współpracy regionalnej na Bałkanach Zachodnich poprzez Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki oraz dzielenie się własnymi pozytywnymi doświadczeniami w zakresie stosunków dobrosąsiedzkich. Ministrowie V4 zachęcili region do podjęcia dyskusji na temat spornych kwestii w historii najnowszej bez uprzedzeń i w duchu wzajemnego szacunku.
*Określenie to pozostaje bez uszczerbku dla stanowisk w sprawie statusu i jest zgodne z rezolucją 1244/1999 RB ONZ oraz opinią MTS w sprawie deklaracji niepodległości Kosowa.
