Marszałek województwa łódzkiego opublikował Terytorialny Plan Sprawiedliwej Transformacji Województwa Łódzkiego. Zgodnie z tym dokumentem ostatni blok w elektrowni Bełchatów ma zostać wyłączony w 2036 roku. Nowej odkrywki Złoczew już oficjalnie nie będzie. Bełchatów ma stać się centrum rozwoju OZE i kruszyw.
Elektrownia Bełchatów przejdzie do historii za 15 lat
Zgodnie z dokumentem, kres trwającej obecnie eksploatacji węgla brunatnego ze złóż w polach Bełchatów i Szczerców nastąpić ma w 2026 roku i 2038 roku. Wg danych PGE daty graniczne okresów użytkowania podstawowych jednostek wytwórczych PGE GEiK to: 2030 rok (1 blok), 2031 rok (1 blok), 2032 rok (2 bloki), 2033 rok (2 bloki), 2034 rok (3 bloki), 2035 rok (2 bloki) i 2036 rok (1 blok). Kopalnia Bełchatów posiada koncesję do 2038 roku i stąd zapis, że wtedy zakończy ona wydobycie. Faktycznie przestanie ona wydobywać węgiel wraz z zamknięciem ostatniego bloku w elektrowni Bełchatów, czyli w 2036 roku.
Spadek emisji o 80 procent
W ostatnich latach region Bełchatowa przechodzi intensywny proces modernizacji. Dla Kompleksu Energetycznego Bełchatów (KEB) prognozy zakładają znaczącą, blisko 80-procentową redukcję emisji CO2 do 2030 roku. Zmniejszeniu ulegnie też produkcja energii elektrycznej brutto z poziomu 27,4 TWh4 w 2020 roku do 6,9 TWh w 2030 roku oraz zużycie węgla, a tym samym i wydobycie z poziomu 34,8 mln ton w 2020 roku do 8,4 mln ton w 2030 roku. Według obecnych założeń wygaszanie bloków energetycznych w Elektrowni Bełchatów będzie następowało od 2030 do 2036 roku. Efektywna transformacja regionu, w tym odchodzenie od konwencjonalnej energetyki węglowej będzie możliwe przy założeniu, że województwo łódzkie zostanie objęte przez KE wsparciem ze środków Funduszu Sprawiedliwej Transformacji.
OZE i kruszywa
W ramach Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji Województwa Łódzkiego PGE zgłosiła szereg projektów, wśród których są m.in. inwestycje w nisko- i zeroemisyjne źródła energii: projekty farm wiatrowych o mocy blisko 100 MW, farmy fotowoltaiczne o mocy około 600 MW, magazyny energii o mocy do 300 MW, utworzenie centrum technologicznego OZE na bazie dzisiejszych spółek wsparcia, które będą się transformować w kierunku realizacji projektów odnawialnych, czy rozbudowa linii kruszyw i kamienia wapiennego. Grupa PGE w pierwszym etapie transformacji regionu bełchatowskiego na inwestycje przeznaczy blisko 5 mld zł.
– Proces transformacji w dalszym horyzoncie czasowym może podążać w kierunku: produkcji wodoru, spalania biomasy, jak również technologii utylizacji CO2 z wykorzystaniem wodoru11 . GK PGE ma też w planach rozbudowę linii produkcyjnej kruszyw i kamienia wapiennego, co pozwoli na produkcję m.in. kruszyw i materiałów budowlanych oraz nawozów w oparciu o wydobywane minerały i zgromadzone uboczne produkty spalania (UPS), co wpisuje się w cele gospodarki obiegu zamkniętego. W OT nastąpi także znaczny rozwój energetyki odnawialnej, bazującej głównie na wytwarzaniu energii elektrycznej z wykorzystaniem fotowoltaiki (zarówno wielkoskalowej jak i prosumenckiej) – czytamy dalej w dokumencie.
– Zależy nam na tym, żeby województwo łódzkie mogło korzystać ze środków unijnych na sprawiedliwą transformację. Zaplanowanie dat wyłączenia bloków energetycznych Elektrowni Bełchatów oraz zakończenia eksploatacji złóż węgla brunatnego Bełchatów i Szczerców, jak również odejście od planu eksploatacji złoża Złoczew mają fundamentalne znaczenie z punktu widzenia planowania przyszłości Kompleksu Energetycznego Bełchatów, jego pracowników oraz mieszkańców tego regionu. Mają również znaczenie symboliczne, ponieważ to od powodzenia tego projektu w dużej mierze zależeć będzie sukces polskiej transformacji energetycznej – mówi Wojciech Dąbrowski, prezes PGE Polskiej Grupy Energetycznej w komunikacie PGE, który został opublikowany tego samego dnia co Plan.
Złoczewa nie będzie
– W dzisiejszych warunkach ekonomicznych i w świetle dostępnych technologii, eksploatacja węgla z tego złoża byłaby trwale nierentowna, wobec czego PGE GiEK nie planuje wydobywać węgla brunatnego ze złoża Złoczew i dlatego uwzględniono ten obszar w zasięgu działania planu – czytamy w dokumencie. W przypadku złoża węgla brunatnego „Złoczew” problemem jest trwające od wielu lat wyłączenie obszaru z procesów inwestycyjnych i mieszkaniowych. – Transformacja w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu pozwoli na zachowanie potencjału przyrodniczego tego terenu oraz wymusi wypracowanie nowego modelu rozwoju na tym obszarze. Plany wykorzystania go pod kątem gospodarczym wymagać będą zmian w zapisach dokumentów planistycznych na poziomie lokalnym (studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego i miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego) – czytamy.
Neutralność klimatyczna regionu do 2050 roku
Polska podpisała się pod dokumentem z grudnia 2019 roku dotyczącym osiągnięcia przez UE neutralności klimatycznej do 2050 roku. Zapisano tam jednak zdanie, że jeden kraj nie jest w stanie zobowiązać się do realizacji tego celu za 30 lat. Konkluzje z kolejnych szczytów wskazywały jednak, że Polska będzie realizować ten cel także na poziomie krajowym, choć nikt wprost tego od nas nie oczekiwał, ani nikt z polskiej strony tego wprost nie powiedział. Z Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji Województwa Łódzkiego wynika jednak wprost, że działania w ramach tego „węglowego” regionu będą zmierzać do osiągnięcia przez ten region neutralności klimatycznej za 30 lat. Jeden z rodzajów nosi nazwę „Potrzeby i cele w zakresie rozwoju do 2030 r. służącego osiągnięciu neutralności klimatycznej do 2050 r. ” Przejście na gospodarkę neutralną dla klimatu wymagać będzie podjęcia działań dla łagodzenia skutków społecznych, gospodarczych i terytorialnych transformacji. Ma to się stać za sprawą zwiększenia efektywności energetycznej poprzez działania termomodernizacyjne i wprowadzające rozwiązania energooszczędne pozwolą na dalsze ograniczanie niekorzystnych dla klimatu zjawisk oraz na przybliżenie obszaru transformacji do osiągnięcia neutralności klimatycznej w 2050 roku. W związku z planowanymi działaniami transformacyjnymi przewiduje się wzrost udziału energii ze źródeł nisko- lub zeroemisyjnych w OT, szczególnie na terenie regionu.
Działania na rzecz transformacji
Dla osiągnięcia celów Terytorialny Plan Sprawiedliwej Transformacji Województwa Łódzkiego transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu w „sposób odpowiedzialny społecznie „ ważna będzie realizacja inwestycji. Ich zakres ujęto poniżej. Mowa o:
- inwestycji w działania badawcze i innowacyjne wspierające transfer zaawansowanych technologii;
- inwestycji we wzmacnianie gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ), w tym m.in. linie produkcyjne kruszyw i kamienia wapiennego w oparciu o wydobywane minerały i zgromadzone UPS;
- wspierania działalności gospodarczej bazującej na selektywnej zbiórce i recyklingu odpadów oraz przygotowania ich do ponownego użycia (np. punktów napraw);
- wsparcie organizacji pozarządowych i PES w zakresie aktywizacji i edukacji społeczności lokalnych;
- organizacja wydarzeń, których celem jest promowanie wartości dziedzictwa kulturowego, oferty kulturalnej oraz oferty czasu wolnego;
- rozwoju i promocji sektora turystycznego oraz przemysłów czasu wolnego i kreatywnych, z uwzględnieniem poprawy dostępności i jakości usług, wykorzystania dziedzictwa kulturowego (w tym tradycji górniczych), tworzenia wizerunkowych produktów turystycznych;
- rozwoju sektora usług rehabilitacyjnych i zdrowotnych, w tym wykorzystujących potencjał wód geotermalnych;
- inwestycji w digitalizację, cyfryzację oraz łączność cyfrową, wykorzystanie ICT dla rozwoju e-usług;
- rozwoju infrastruktury kolejowej, w tym w szczególności służącej skomunikowaniu Bełchatowa,
- wspierania multimodalności transportu towarowego (np. terminale intermodalne, huby multimodalne z infrastrukturą magazynową wysokiego składowania); poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym budowa obejść miast;
- inwestycji w rozwój i modernizację infrastruktury gazowej, przesyłowej i dystrybucyjnej w celu poprawy efektywności energetycznej;
- poprawy efektywności energetycznej budynków (m.in. termomodernizacja budynków i budownictwo pasywne);
- inwestycji w energię odnawialną i w efektywność energetyczną, w tym m.in. farm wiatrowych i farm fotowoltaicznych;
- modernizacji systemu elektroenergetycznego w kierunku inteligentnych rozwiązań, dalszego przyłączania OZE i magazynowania energii;
- inwestycji w rozwój technologii wodorowych i innych paliw alternatywnych;
- inwestycji w modernizację sieci ciepłowniczych w celu poprawy efektywności energetycznej;
- rozwoju infrastruktury wodno-ściekowej;
- wdrażania inteligentnych systemów zarządzania sieciami wodno-kanalizacyjnymi.
- inwestycji w rewitalizację i dekontaminację terenów zdegradowanych, renaturalizację terenu, w tym (tam, gdzie jest to konieczne) w projekty w zakresie błękitno-zielonej infrastruktury i zmian przeznaczenia terenów;
- zwiększania lesistości;
- wspierania procesu remediacji gleb oraz ograniczania rozprzestrzeniania się ich zanieczyszczeń;
- inwestycji służące odbudowie stosunków wodnych i zmniejszeniu skutków suszy.
Bartłomiej Sawicki
Sawicki: Bełchatów czeka zielona przyszłość, jeśli będą pieniądze i reforma
