Ministerstwo funduszy i polityki regionalnej otrzymało 1198 projektów w ramach Krajowego Planu Odbudowy będącego instrumentem Funduszu Odbudowy. Dotyczą one różnych dziedzin, w tym energetyki i ochrony środowiska – pisze Bartłomiej Sawicki, redaktor BiznesAlert.pl.
Fundusz Odbudowy
Przywódcy państw Unii Europejskiej porozumieli się 21 lipca w sprawie wieloletnich ram finansowych na lata 2021–2027 roku oraz funduszu po kryzysie wywołanym pandemią koronawirusa. Wysokość Funduszu Odbudowy została ustalona na poziomie 750 mld euro w dotacjach i pożyczkach. Przywódcy unijni doszli do porozumienia w sprawie kształtu budżetu na lata 2021-2027, a w szczególności wysokości funduszu odbudowy. Wyniesie on ponad bilion euro.
Porozumienie unijne daje Polsce ponad 139 mld euro w bezpośrednich dotacjach (w cenach bieżących), a razem z uprzywilejowanymi pożyczkami ponad 173 mld euro. W przeliczeniu na złotówki oznacza to, że Polska będzie mogła skorzystać z ponad 776 mld zł wsparcia (na cele bieżące), w tym: 623 mld zł w formie dotacji i 153 mld zł w niskooprocentowanych pożyczkach.
Zadaniem rządu, a konkretnie ministerstwa funduszy i polityki regionalnej było przełożenie tych pieniędzy na konkretne programy i inwestycje. W ramach Instrumentu na Rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, Polska będzie miała do dyspozycji około 23 mld euro na dotacje (na cele stałe) i około 34,2 mld euro na pożyczki (na cele bieżące). Te pieniądze będą inwestowane w ramach Krajowego Planu Odbudowy (KPO), który powstaje w ministerstwie funduszy i polityki regionalnej. Propozycje projektów, które do końca września wpłynęły do resortu, dotyczą różnych dziedzin – energetyki, ochrony środowiska, transportu, innowacji i przedsiębiorczości, zdrowia oraz cyfryzacji spójności terytorialnej. Są one oceniane przez powołane grupy tematyczne. Od 15 października Komisja Europejska będzie przyjmowała Krajowe Plany Odbudowy i po konsultacjach zadecyduje o ich realizacji.
MFiPR chce przedstawić projekt Krajowego Planu Odbudowy i zacząć rozmowy robocze z KE pod koniec roku. Resort ma podzielić środki w ramach poszczególnych instrumentów unijnych, Instrumentu Odbudowy, funduszy polityki spójności na lata 2021-2027 oraz Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Resort prowadzi z Komisją rozmowy o treści i interpretacji rozporządzenia regulującego wydatkowanie środków z Instrumentu Odbudowy. Termin uruchomienia pieniędzy zależy od przebiegu rozmów i od tego, kiedy odpowiednie regulacje unijne zostaną przyjęte. Środki mają zostać uruchomione w 2021 roku.
Polska przygotowuje listę projektów w ramach Funduszu Odbudowy
Mój Prąd, wodór i elektromobilność
Ile i jakiego rodzaju projekty zostały zgłoszone? Grzegorz Puda, wiceminister funduszy i polityki regionalnej zdradził, że zostało złożone już ponad 2,5 tys. wniosków o dofinansowanie z unijnego Funduszu Odbudowy. – Musimy dobierać te projekty tak, aby uzyskały poparcie Komisji Europejskiej. Gaz jest traktowany jako paliwo kopalne. Będziemy o tym rozmawiać z Komisją, aby część projektów zyskała wsparcie – powiedział pod koniec września na konferencji Gazterm 2020. Ministerstwo doprecyzowało, że nie chodzi o 2500 gotowych projektów, a jedynie propozycji. Spośród nich blisko 1200 projektów spełnia formalne kryteria oceny w ramach unijnych standardów KPO.
Gaz może zyskać wsparcie z Funduszu Odbudowy. Jest już ponad 2,5 tysiąca wniosków
W odpowiedzi na pytania BiznesAlert.pl, ministerstwo funduszy i polityki regionalnej sprecyzowało, że zostało złożonych dokładnie 1198 projektów. Dotyczą one różnych dziedzin, w tym energetyki, ochrony środowiska, transportu, innowacji i przedsiębiorczości, zdrowia, cyfryzacji i spójności terytorialnej. Regiony nadesłały 557 propozycji, a resorty 641. Do grupy „energia i środowisko” trafiło ponad 200 projektów. Lista projektów jest już co prawda zamknięta, ale jeśli resort lub województwo zgłosi jeszcze kolejny, który będzie spełniał kryteria, może być jeszcze rozważony przez Komisję.
BiznesAlert.pl dowiedział się, że wśród przykładów można wymienić m.in. program Mój Prąd Plus, projekty wykorzystania wodoru w transporcie i energetyce oraz elektromobilne. Oprócz resortów, projekty mogły składać także władze województw. Górny Śląsk, Wielkopolska, Łódzkie, Małopolskiego i Dolnośląskie to regiony w większości zdominowane przez przemysł ciężki oparty na paliwach kopalnych, węglu kamiennym i brunatnym. Fundusz Odbudowy nie jest instrumentem bezpośrednio skierowanym do regionów dotkniętych transformacją energetyczną. Na ten cel mają trafić środki z innego mechanizmu, którym jest Fundusz Sprawiedliwej Transformacji. Zgodnie z lipcowym porozumieniem, to właśnie z niego do Polski może trafić do 3,5 mld euro. Fundusz Odbudowy może jednak także posłużyć jako dodatkowy instrument stymulujący transformację energetyczną regionów górniczych i przemysłowych. Zapytaliśmy więc o listę zgłoszonych projektów przez te regiony. Dla transformacji energetycznej Polski istotna będzie także morska energetyka wiatrowa. Do 2030 roku w Polsce może być zainstalowane blisko 6 GW mocy w tej technologii. Ważne będzie wyprowadzenie mocy z morza na ląd, a więc budowa przyłączy. Jednym z instrumentów może być Fundusz Odbudowy. Nasze pytania dotyczyły także regionu pomorskiego.
Polska chce wykorzystać środki na transformację energetyczną na sieci i offshore
Grupy robocze
Z wymienionych sześciu województw zostało zgłoszonych ponad 260 projektów. Dotyczą one ochrony zdrowia, modernizacji i rozbudowy infrastruktury czy rozwoju kompetencji miękkich. Nadal jednak trwa proces analizy i oceny nadesłanych projektów, dlatego resortowi trudno jeszcze jednoznacznie wskazać, które z nich zostaną zakwalifikowane do realizacji. – Obecnie trwają prace analityczne dotyczące finansowania, dlatego nie można jeszcze wskazać konkretnych kwot – wyjaśnił resort.
W prace nad Krajowym Planem Odbudowy są zaangażowane ministerstwa, regiony, interesariusze społeczni, gospodarczy oraz eksperci zewnętrzni. – W ministerstwie funduszy i polityki regionalnej równolegle trwają prace nad samym dokumentem, a projekty reform i inwestycji są gromadzone i porządkowane – wyjaśnia resort. W tym celu zostało stworzonych osiem grup roboczych zajmujących się następującymi obszarami: innowacyjność, energia i środowisko, cyfryzacja, transport, infrastruktura, zdrowie, społeczeństwo i spójność terytorialna. – Efektem tych prac będzie propozycja project pipeline, w której znajdą się plany inwestycyjne z różnych dziedzin, zarówno duże projekty, jak i te parasolowe obejmujące kilka lub kilkanaście podmiotów. Analizujemy przesłane propozycje, określamy powiązania oraz łączymy podobne przedsięwzięcia w projekty parasolowe – odpowiada ministerstwo na pytanie BiznesAlert.pl.
Narzędziem porządkowania projektów do spójnego planu będzie Mapa Drogowa KPO. – To podstawa do przygotowania zakresu tematycznego KPO oraz weryfikacji zgłoszonych projektów pod kątem celów społeczno-gospodarczych – czytamy w odpowiedzi.
Energetyka i środowisko znalazły się w Krajowym Planie Odbudowy
Nowy resort – będzie opóźnienie?
Przygotowanie wstępnego projektu KPO i przekazanie go do Komisji Europejskiej jest planowane do końca 2020 roku. Wówczas rozpocznie się tzw. dialog nieformalny z KE oraz prowadzone będą konsultacje społeczne. Ważne jest jednak zakończenie prac nad rozporządzeniami unijnymi regulującymi Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. To będzie jednak warunkować tempo prac nad KPO. Sprawność działań będzie także zależeć od przekazania kompetencji nowemu resortowi, który po rekonstrukcji rządu przejmie kompetencje resortu funduszy i polityki regionalnej. Tadeusz Kościński będzie nowym ministrem finansów, funduszy i polityki regionalnej. Będzie on nadzorował te dwa resorty. Ustawa o działach administracji rządowej, dotycząca podziału kompetencji, może jednak wpłynąć na tempo prac nad Krajowym Planem Odbudowy. Zgodnie z przyjętym harmonogramem, lista projektów ma zostać złożona do Komisji, a wydatkowanie środków ruszy już w przyszłym roku.
Jakóbik: Polski plan sprawiedliwej transformacji powstaje w cieniu rekonstrukcji rządu
