Kaca: Ukraina, Mołdawia i Gruzja chcą inwestować w zieloną gospodarkę

Kaca pisze, że od czasu poprzedniego szczytu Ukraina, Mołdawia i Gruzja powołały Stowarzyszone Trio, by pogłębiać relacje z Unią. – Wszystkie te państwa poczyniły znaczne postępy w realizacji gospodarczych przepisów zawartych w umowach stowarzyszeniowych, ale borykają się z problemami w dziedzinie rządów prawa. Jedynie mołdawski rząd jest zdeterminowany, by realizować reformy antykorupcyjne. Spośród państw niestowarzyszonych udział w PW zawiesiła Białoruś. Armenia i Azerbejdżan pozostają w konflikcie po wojnie w Górskim Karabachu w 2020 roku, ale współpracują na poziomie PW – uważa.

– Szczyt przebiegł w trakcie agresywnych działań Rosji we wschodnim sąsiedztwie UE. Rosyjskie władze zmobilizowały wojska w regionach przygranicznych Ukrainy, wspierają reżim Łukaszenki w prowadzeniu działań hybrydowych na granicy UE, a w październiku br. wywołały kryzys energetyczny w Mołdawii, by podważyć zaufanie do jej prounijnych władz – podkreśla.

Co zostało ustalone na spotkaniu?

– Liderzy UE i państw PW potępili działania hybrydowe Białorusi skierowane przeciw UE oraz nawoływali Rosję do deeskalacji. UE zwiększy dostawy szczepionek do państw PW, a za koordynację będzie odpowiadał polski Bank Gospodarstwa Krajowego. Kontynuując pomoc dla białoruskiego społeczeństwa, UE jest gotowa współpracować z władzami Białorusi, jeśli zaistnieją warunki niezbędne do pokojowych przemian demokratycznych. Potwierdzono też ofertę pomocy gospodarczej dla demokratycznej Białorusi (do 3 mld euro) – pisze ekspertka PISM.

Kaca dodaje, że priorytetem PW będzie wsparcie dobrego rządzenia i inwestycji w ramach programu „Odbudowa, odporność i reformy” formułującego cele do 2025 roku. – Większy nacisk położono na cyfrową i zieloną transformację oraz ochronę zdrowia. Przyjęto Plan gospodarczy i inwestycyjny, który ma pomóc zniwelować negatywne społeczno-gospodarcze skutki pandemii COVID-19 poprzez dofinansowanie publicznych i prywatnych inwestycji w wysokości 2,3 mld euro. Plan ma potencjał rozwoju gospodarki cyfrowej i wsparcia przedsiębiorstw, ale poziom finansowania inwestycji transportowych i energetycznych w niewielkim stopniu pokrywa potrzeby państw PW – stwierdza.

Co oferuje UE?

Podobnie jak miało to miejsce na poprzednich szczytach PW Unia uznała europejskie aspiracje i europejski wybór państw stowarzyszonych. – Stawiając warunek skutecznej realizacji umów stowarzyszeniowych, UE zakłada stopniowe pogłębienie integracji tych państw z unijnym rynkiem wewnętrznym w ramach podpisanych porozumień, np. w dziedzinie niektórych usług. UE uznała inicjatywę Trio i rozważy możliwość zacieśnienia współpracy w obszarze zielonej i cyfrowej transformacji, łączności, bezpieczeństwa energetycznego, wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, komunikacji strategicznej i ochrony zdrowia. W praktyce UE już współdziała z państwami Trio – w listopadzie br. ich premierzy odbyli wspólną podróż do Brukseli, gdzie omawiali z przedstawicielami unijnych instytucji możliwości współpracy – pisze ekspertka.

Jak UE będzie współpracować w dziedzinie bezpieczeństwa z państwami PW?

Kaca zapowiada, że UE zamierza rozwijać kooperację w dziedzinie zwalczania zagrożeń hybrydowych, w tym cybernetycznych. – Unia będzie wymieniać doświadczenia z partnerami, realizować szkolenia i pomagać budować ich zdolności do przeciwdziałania zagrożeniom, m.in. organizując ćwiczenia praktyczne z zainteresowanymi państwami. Większy nacisk kładzie na wzmocnienie ich odporności na manipulację informacją i dezinformację oraz komunikację strategiczną. W stosownych przypadkach UE będzie rozwijać dialog i współpracę w dziedzinie cywilnego wymiaru Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony. Ma to polegać na promowaniu zbliżania stanowisk z partnerami w polityce zagranicznej, ich zaangażowaniu w europejskie misje cywilne i wojskowe oraz udzielaniu pomocy UE poprzez Europejski Instrument na rzecz Pokoju (EPF) – tłumaczy.

W jaki sposób Polska może wykorzystać decyzje szczytu?

– Choć UE będzie koncentrować się na wsparciu rozwoju gospodarczego państw PW, co jest istotne dla stabilizacji regionu, dla Polski ważne będzie dalsze zacieśnianie integracji państw stowarzyszonych z UE. Polska może wspierać działania Stowarzyszonego Trio i podkreślać, że inicjatywa nie rozbija PW, ale jest praktyczną formą realizacji zasady zróżnicowania PW. Jeśli Trio przedstawi propozycje współpracy z UE, Polska może je propagować wśród państw członkowskich, udzielając wsparcia dyplomatycznego oraz włączając Trio do spotkań wewnątrzunijnych. Warto także rozwijać współpracę parlamentarną między UE a państwami Stowarzyszonego Trio. Posłowie z Polski, Litwy, Ukrainy, Mołdawii i Gruzji nawiązali już kooperację na poziomie komisji do spraw polityki zagranicznej podsumowuje ekspertka PISM.