Podczas najbliższego posiedzenia Rady Europejskiej podejmiemy na nowo temat neutralności klimatycznej. Z perspektywy Polski ważne jest, aby podejmując zobowiązanie, posiadać narzędzia potrzebne do realizacji tego celu – powiedział minister klimatu Michał Kurtyka podczas spotkania z dziennikarzami.
Start z innego punktu niż reszta
– Ważne jest, aby podejmując zobowiązania dotyczące neutralności klimatycznej mieć jasno określone, konkretne narzędzia. Pamiętajmy, że neutralność klimatyczna jest zapisana w porozumieniu paryskim. Polska ratyfikowała ten dokument, ale startuje z innego punktu niż reszta krajów. Weszliśmy w lata 90. z innym systemem energetycznym niż nasi sąsiedzi. Weszliśmy z monokulturą węglową, a inni mieli dostęp do dywersyfikacji i zeroemisyjnego atomu. Już na starcie mieliśmy większą emisyjność. W polskich warunkach mamy drugie co do wielkości zaopatrzenie w sieci ciepłownicze. Mamy też 3,5 mln domów, które zużywają węgiel – powiedział.
Przypomniał, że niedawno Europejski Bank Inwestycyjny przyjął decyzję o zakończeniu finansowania inwestycji gazowych. – Z perspektywy polskiego systemu ciepłowniczego jest ona przedwczesna. Dyskusja nie będzie się koncentrować na gazie czy atomie. Natomiast jeżeli mamy wspólnie podążać jedną drogą, to musimy wziąć pod uwagę, że to, co może być dobre dla Szwecji, nie musi być dobre dla Malty. Osiągnięcie neutralności klimatycznej bez atomu będzie trudne – dodał.
W tym kontekście zaznaczył, że jeżeli nasz kraj ma zmierzać w stronę zeroemisyjnej gospodarki, to należy ocenić nasz potencjał. – Polska stoi przed wyzwaniem pozyskania innych możliwości finansowania niż nasi partnerzy. Również inwestycyjnymi. PKB jest niższe niż u naszych partnerów. Mimo, że cały czas systematycznie rośnie – stwierdził.
Podkreślił, że na kwestie neutralności klimatycznej trzeba patrzeć nie tylko przez pryzmat podaży energii, ale również poprzez popyt, w szczególności konsumpcji towarów. – Zeroemisyjność powinna być postrzegana również jako brak towarów, które będą miały w sobie emisje. Potrzebujemy modelu, który nie będzie prowadził do eksportu emisji i nie będzie powodował importu emisji w konsumpcji towarów, oraz takiego, który będzie wzorcem dla świata, a nie tylko regionalnym podejściem, ze szkodą dla niego. Jeżeli będziemy eksportować emisje, możemy spodziewać się zachwiania bilansu emisji na świecie. Nie taka jest jednak intencja – stwierdził.
Sprawiedliwa transformacja
– Nasze podejście do neutralności klimatycznej nie jest negowane. Jeżeli wsłuchamy się w głos najważniejszych przywódców unijnych, to temat sprawiedliwej transformacji stał się jednym z głównych obszarów dyskusji. To nas cieszy – stwierdził minister klimatu.
Według Kurtyki, mówiąc o neutralności klimatycznej, nie można zapominać o neutralności technologicznej. – Nie można wykluczać żadnej technologii, która w perspektywie długoterminowej zapewni stabilne dostawy energii. Nie możemy wykluczyć również tych źródeł energii, które w okresie przejściowym będą mogły powstać w krótkim czasie i znacząco przyczynić się do obniżenia emisji. To ważny postulat, który mocno wybrzmiał ma ostatnim posiedzeniu Międzynarodowej Agencji Energii – mówił minister Kurtyka.
Jego zdaniem ważna jest także ochrona przemysłu. – Będziemy szukać rozwiązań, które przyczynią się do budowania konkurencji europejskiego przemysłu, a nie do ucieczki emisji. Zależy nam na jasnej perspektywie mobilizacji unijnych środków inwestycyjnych. Jedno to wspomaganie transformacji w regionach, które są zależne od wydobycia paliw kopalnych. Jeżeli chcemy, aby transformacja Europy Środkowo-Wschodniej była korzystna, to musimy mieć mechanizmy finansowania nowych miejsc pracy. Musimy tworzyć miejsca pracy w sektorach niskoemisyjnych. Zależy nam na łączeniu unijnego finansowania ze środkami publicznymi, ale nie mogą one w pełni pokrywać inwestycji komercyjnych. Naszym zdaniem, dostępne środki publiczne powinny wspierać sprawiedliwą transformację, zwłaszcza w regionach uzależnionych od wydobycia surowców.
Opracowanie: Piotr Stępiński, Bartłomiej Sawicki
Winnicki: Polska powinna wypowiedzieć pakiet klimatyczny (ROZMOWA)
